Sedacja płytka to jeden z rodzajów sedacji, w którym pacjent wykazuje spowolnione reakcje na różnego rodzaju bodźce. Jest spokojny, stosunkowo zrelaksowany i nie wykazuje lęku przed czekającymi go procedurami medycznymi, zachowując przy tym całkowitą przytomność. Sedacja płytka zwana jest również sedacją minimalną ze względu na niewielką ilość wprowadzanego do organizmu pacjenta leku.
Na czym polega sedacja płytka?
Najpowszechniejszą metodą sedacji w gabinetach stomatologicznych jest sedacja minimalna, która nie wymaga obecności anestezjologa podczas zabiegu. W tym celu najczęściej wykorzystuje się metodę wziewną podtlenkiem azotu, potocznie zwanym gazem rozweselającym. Alternatywą świadomej relaksacji pacjenta jest podanie leku sedatywnego drogą doustną. Bezpiecznymi i dobrze tolerowanymi farmaceutykami stosowanymi doustnie w gabinetach stomatologicznych są hydroksyzyna oraz krótko działające benzodiazepiny.
Większość leków stosowanych w sedacji płytkiej nie posiada jednak właściwości przeciwbólowych lub są one niewystarczające do bezbolesnego przeprowadzenia niektórych procedur stomatologicznych. Właśnie z tego względu, w przypadku zabiegów chirurgicznych lub leczenia endodontycznego, sedację płytką należy uzupełnić znieczuleniem miejscowym.
Gaz rozweselający
Gaz rozweselający wprowadza się do organizmu pacjenta za pomocą specjalnej maski zakładanej na nos i usta. Przed rozpoczęciem sedacji i po jej zakończeniu pacjent powinien oddychać 100% tlenem w przepływie 5-6 l/min przez około 5 minut. Podczas podawania podtlenku azotu co minutę dokonuje się jego miareczkowania, aby osiągnąć odpowiedni poziom w organizmie. Dawka zawsze jest indywidualna. Podtlenek azotu uznaje się za najbezpieczniejszy środek sedatywny w stomatologii i z powodzeniem stosuje u prawie wszystkich pacjentów. Wyjątkiem jest niemożność oddychania przez maskę, np. wskutek problemów górnych dróg oddechowych. Do ewentualnych skutków ubocznych działania podtlenku azotu można zaliczyć zawroty głowy, omdlenia i nudności, które szybko przemijają.
Sedacja płytka doustna
Poza gazem rozweselającym do sedacji płytkiej używa się preparatów farmakologicznych podawanych doustnie. Są to leki takie jak: hydroksyzyna, midazolam oraz leki z grupy imidazopirydyn i pirazolopirymidyn. W stomatologii stosuje się preparaty z dwóch pierwszych grup. Sedacja doustna jest lepiej tolerowana u pacjentów z chorobami serca, padaczką czy cukrzycą. Jej wadą jest natomiast brak możliwości miareczkowania dawki.
Hydroksyzyna charakteryzuje się szybkim czasem działania, ponieważ pierwsze efekty można zaobserwować już po upływie 15 minut. Ma duży profil bezpieczeństwa i można ją stosować nawet u dzieci od 1. roku życia. Występuje w formie tabletek lub syropu, choć można ją podawać także w formie iniekcji domięśniowych. Przeciwwskazaniami są nadwrażliwość na ten składnik, jaskra, utrudniony odpływ moczu z pęcherza moczowego oraz osłabiona perystaltyką jelit.
Z kolei midazolam należy do benzodiazepin. Ma działanie anksjolityczne, uspokajające oraz obniżające napięcie mięśniowe. Cechuje się krótkim okresem działania oraz wywołuje nieznaczną niepamięć wsteczną, dzięki czemu pacjent nie pamięta stresującej sytuacji. Dawkę leku oblicza się na podstawie masy ciała pacjenta.
Zobacz również: Sedacja dożylna.
Efekty sedacji płytkiej
Podczas sedacji płytkiej pacjent odpowiada na zadawane przez personel medyczny pytania. Jest przy tym całkowicie świadomy i zrelaksowany, choć mogą wystąpić zaburzenia wysławiania się czy logicznego myślenia. Ukłąd krążeniowo-oddechowy jest w pełni wydolny i nie wymaga wspomagania. Co ciekawe, praktycznie nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do zastosowania sedacji płytkiej, jako że jest bezpieczna i nie wiąże się z wystąpieniem działań niepożądanych. Ma zastosowanie nawet u dzieci czy niekiedy u kobiet w ciąży.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lisowska B., Sedacja i znieczulenie do badań diagnostycznych, Geriatria, 1/2007.
- Wadełek J., Ocena ryzyka i monitorowanie u dorosłego pacjenta do analgosedacji podczas kolonoskopii, Nowa Medycyna, 2/2017.
- Świątkowska A., Świątkowska-Bury M., Sedacja w stomatologii – aktualne wytyczne anestezjologiczne, Nowa Stomatologia, 3/2020.
