Sedacja to inaczej uspokojenie, zmniejszenie napięcia nerwowego i złagodzenie skutków stresu. Jest powszechnie stosowaną procedurą medyczną wykorzystywaną przed zabiegami diagnostycznymi i leczniczymi, zwykle wiążącymi się z bólem czy lękiem. Znajduje powszechne zastosowanie także w stomatologii. Podsumowując, jest to działanie farmakologiczne mające na celu uspokojenie pacjenta, obniżenie poziomu lęku i niekiedy wywołanie niepamięci.
Znaczenie sedacji
Sedacja ma na celu przede wszystkim:
- utrzymanie bezpieczeństwa pacjenta;
- zminimalizowanie bólu fizycznego;
- zwiększenie komfortu psychicznego;
- kontrolę lęku i niepokoju;
- zmniejszenie urazu psychicznego;
- kontrolę nad ruchami pacjenta, a więc bezpieczne przeprowadzenie czynności medycznych.
Odpowiednia sedacja ułatwia lekarzowi przeprowadzenie procedur medycznych, zapewniając możliwość precyzyjnego i lepszego wykonania diagnostyki lub leczenia. Pacjent, który otrzymuje sedację do leczenia stomatologicznego, powinien samodzielnie otwierać jamę ustną, reagować na polecenia słowne lekarza oraz dodatkowo zachować odruchy obronne pochodzące z krtani. Sedacja jednak nie może zastąpić znieczulenia, a jest tylko jego uzupełnieniem, aby zabieg mógł zostać przeprowadzony w pełnym komforcie dla pacjenta i operatora.
Sedacja – co to jest?
Sedacją nazywamy powszechną procedurę medyczną, mającą na celu uspokojenie pacjenta, złagodzenie napięcia oraz obniżenie aktywności układu nerwowego. Jednocześnie zostaje zachowana pełna świadomość pacjenta. Pozostaje więc w kontakcie z personelem medycznym i jest świadom wykonywanych czynności, jednak przy minimalnym odczuwaniu stresu i niepokoju.
Wyciszenia ośrodkowego układu nerwowego dokonuje się przy użyciu określonych leków, podstawą jest więc farmakoterapia. Zwykle są to leki z grupy benzodiazepin, które wykazują działanie przeciwbólowe, odprężające i zmniejszające napięcie mięśniowe. Właśnie dlatego podczas sedacji i po jej zakończeniu może być odczuwana senność.
Kiedy wykonujemy sedację?
Sedację najczęściej stosuje się podczas gastroskopii czy kolonoskopii, a także przy wielu procedurach medycznych wykonywanych w przypadku dzieci. Ponadto stosuje się ją przy różnego rodzaju operacjach przebiegających ze znieczuleniem miejscowym, np. operacja przepukliny czy alloplastyka stawu biodrowego. Bardzo często ma zastosowanie w różnych gałęziach stomatologii.
Rodzaje sedacji
Wyróżniamy następujące rodzaje sedacji:
- sedacja wziewną – podanie leków przez drogi oddechowe. W tym celu stosuje się mieszaninę tlenu i podtlenku azotu, co jest powszechnie znane jako gaz rozweselający. Najchętniej metodę tę stosuje się właśnie w stomatologii, zwykle u osób z dentofobią;
- sedacja dożylną – podanie leków do naczynia krwionośnego metodą wkłucia, zwykle na przedramieniu lub w dole łokciowym;
- sedacja płytką – użycie niskich dawek leków, dzięki czemu pacjent pozostaje w kontakcie z otoczeniem;
- sedacja głęboką – podanie wysokich dawek leków, które wyłączają świadomość pacjenta.
O rodzaju sedacji decyduje lekarz w konsultacji z pacjentem lub jego rodzicem czy opiekunem prawnym w przypadku dzieci.
Zobacz również: Rodzaje znieczuleń w stomatologii.
Czy sedacja jest bezpieczna?
Sedacja uznawana jest za całkowicie bezpieczną procedurę, dlatego nie ma żadnych obaw przed wykonaniem jej także u dzieci. Należy jednak pamiętać, że jest to ingerencja w ciało (zwłaszcza w przypadku sedacji dożylnej), przez co należy brać pod uwagę ewentualne skutki uboczne. Choć zdarzają się rzadko, mogą one wystąpić. Są to:
- reakcja alergiczna na składniki podawanego leku;
- zaburzenia oddychania;
- utrata przytomności;
- spadek ciśnienia tętniczego;
- zaburzenia rytmu serca.
Za bezpieczniejszą uznaje się sedację wziewną, choć wszystkie jej rodzaje na ogół są bardzo dobrze tolerowane przez organizm człowieka. Współcześnie podaje się coraz bardziej nowoczesne leki, które warunkują szybkie odzyskanie świadomości i gwarantują szybkie odwrócenie wszystkich swoich działań.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Doroszewska A., Sedacja paliatywna i kontrowersje związane z jej stosowaniem, Forum Prawnicze, 2020.
- Wadełek J., Sedacja i znieczulenie ogólne do endoskopii przewodu pokarmowego, Anestezjologia i Ratownictwo, 7/2013.
- Dobrowolska E., Woroń J., Zorska J., Jakowicka-Wordliczek J., Serednicki W., Wordliczek J., Analgosedacja i leczenie bólu u dorosłego pacjenta po urazie w warunkach oddziału intensywnej terapii, Anestezjologia i Ratownictwo, 9/2015.
- Świątkowska A., Świątkowska-Bury M., Sedacja w stomatologii – aktualne wytyczne anestezjologiczne, Nowa Stomatologia, 3/2020.
