Lęk przed dentystą to poważny problem natury psychologicznej, zwany dentofobią. Obejmuje paniczny lęk przed wizytą u stomatologa i zabiegami wykonywanymi w jamie ustnej. Zazwyczaj taka osoba zgłasza się do dentysty dopiero wtedy, gdy ból zęba nie pozwala już normalnie funkcjonować. Dentofobia wpływa negatywnie na zdrowie jamy ustnej.
Z czego wynika dentofobia?
Lęk przed dentystą wynika głównie z tego, że wizyta kojarzona jest z bólem i cierpieniem. Prawdopodobnie taka osoba w przeszłości doświadczyła nieprzyjemnej wizyty u dentysty, być może w dzieciństwie. Doprowadziło to do przewlekłego strachu i unikania konsultacji ze stomatologiem. Przeprowadzono badania, które udowodniły słuszność tej tezy – aż 85% dorosłych osób wykazujących lęk przed dentystą, w dzieciństwie miały negatywne doświadczenia związane z leczeniem stomatologicznym. Do innych przyczyn dolegliwości można zaliczyć:
- inne zaburzenia psychiczne;
- zniechęcająca postawa członków rodziny i bliskich osób;
- dużego stopnia introwertyzm, który uznaje już samo siedzenie na fotelu dentystycznym za naruszenie prywatności.
Podsumowując, za najbardziej prawdopodobną przyczynę lęku przed dentystą uznaje się złe doświadczenia z przeszłości, aczkolwiek nie da się zawsze jednoznacznie określić przyczyn. Umysł ludzki jest bardzo skomplikowany, w wielu tematach naukowcy mogą jedynie domyślać się rozwiązań.
Jak objawia się lęk przed dentystą?
Zjawisko można ocenić na podstawie:
- obserwacji zmian fizjologicznych reakcji organizmu (ciśnienie krwi, zabarwienie skóry, potliwość);
- sposobu zachowania (głównie dzieci);
- metodami psychologicznymi (wypełnianie kwestionariusza).
Zazwyczaj już na wstępie widać u takiej osoby duże zdenerwowanie. Objawia się to bladością skóry (rzadziej jej zaczerwienieniem), przyspieszeniem bicia serca i wzrostem ciśnienia tętniczego krwi. Może pojawić się drżenie kończyn i zmiana sposobu oddychania. Mimo rozwoju stomatologii i wzrostu świadomości społeczeństwa polskiego, problem lęku przed wizytą u dentysty jest wciąż aktualny, czego przykładem jest wysoka średnia wartość wskaźnika próchnicy.
Lęk to stan psychiczny związany z poczuciem zagrożenia, którego nie można dokładnie określić. Z kolei strach pojawia się w obliczu rzeczywiście występującego niebezpieczeństwa. Jeszcze silniejszym uczuciem jest fobia, określana jako irracjonalny strach, którego natężenie nie jest adekwatne do okoliczności i prowadzi do unikania sytuacji, które ją wywołują. Tym właśnie jest dentofobia.
Kiedy pojawia się strach przed dentystą?
Dentofobia przyjmuje różne postacie. Najcięższą jest patologiczna obawa przed samym wejściem do gabinetu stomatologicznego. Pacjent boi się usiąść na fotelu i otworzyć usta, z obawy przed utratą kontroli nad sytuacją podczas wykonywania procedur leczniczych. Najczęściej jednak bodźcem wyzwalającym największy lęk jest podanie znieczulenia za pomocą igły i strzykawki oraz opracowanie ubytku.
Konsekwencje dentofobii
Stan zdrowia jamy ustnej pacjentów odczuwających duży lęk przed leczeniem dentystycznym był przedmiotem badań różnych grup populacji. Jednoznacznie wykazano, że dentofobia przyczynia się do pogorszenia stanu zdrowia jamy ustnej. Prowadzi bowiem do unikania wizyt kontrolnych, a leczenie występujących już dolegliwości przekładane jest na ostatni moment, gdy nie ma innego wyjścia. Wśród dentofobów odnotowano większy odsetek osób z próchnicą i kamieniem nazębnym. W ankiecie takie osoby zaznaczyły, że odczuwają zakłopotanie z powodu swojego uzębienia i rzadziej się uśmiechają. Inne badania pokazały, że takie osoby są mniej pewne siebie.
Lęk przed dentystą – leczenie
Dentofobia jest problemem psychicznym, dlatego przede wszystkim należy się uspokoić i ukoić nerwy. Dzień przed wizytą warto zdecydować się na medytację, trening uspokajający czy jogę, wskazane jest również popijanie uspokajających naparów ziołowych, np. z melisy. Innym rozwiązaniem jest zajęcie czymś myśli, czyli np. uprawianie intensywnej aktywności fizycznej. Na wizycie warto poinformować dentystę o swojej dolegliwości, z pewnością będzie on delikatniejszy i dobierze najmniej inwazyjne postępowanie. Wiedząc o dentofobii, dentysta dołoży wszelkich starań, aby wizyta przebiegła w komfortowych, przyjemnych warunkach.
Pamiętaj, aby wybrać doświadczonego, miłego lekarza. Jeśli nie wiemy, na kogo się zdecydować, najlepiej kierować się opiniami innych osób. W dzisiejszych czasach nie ma problemu z odszukaniem opinii na temat danego specjalisty. Na internecie mamy dostęp również do strony internetowych poszczególnych placówek, możemy więc na podstawie zdjęć wybrać miejsce i lekarza, które najbardziej nam odpowiadają.
Jeśli lęk jest tak silny, że nie można go w żaden sposób przełamać, zdecyduj się na sedację. Jest to znieczulenie wziewne przy użyciu podtlenku azotu, dzięki czemu staniesz się zrelaksowany i rozluźniony. Być może lęk całkowicie zniknie, a być może wyciszy się do tego stopnia, że możliwe będzie sprawne przeprowadzenie czynności dentystycznych. Decydując się na sedację zawsze na wizytę przyjedź z drugą osobą.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Uram P., Społeczne uwarunkowania zjawiska dentofobii – problem dzieci i dorosłych, Zeszyty Naukowe Uczelni Jana Wyżykowskiego, 11/2018.
- Czerżyńska M., Orłow P., Milewska A., Choromańska M., Dentofobia, Nowa Stomatologia, 22/2017.
- Sopińska K., Olszewska N., Bołtacz-Rzepkowska E., Wpływ lęku stomatologicznego na stan uzębienia dorosłej populacji regionu łódzkiego, Dental and Medical Problems, 1/2017.
