Coloboma (inaczej: szczelina gałki ocznej) to wada wrodzona polegająca na malformacji różnych struktur anatomicznych oka. Może dotyczyć m.in. tęczówki, siatkówki, soczewki, a nawet nerwu wzrokowego. Obraz kliniczny zależy od stopnia i lokalizacji uszkodzenia tkanek. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz okulista.
Coloboma – przyczyny
Szczelina gałki ocznej (coloboma) jest wadą wrodzoną, polegającą na rozszczepie struktur anatomicznych przedniego i/lub tylnego odcinka gałki ocznej. Defekt diagnozuje się bardzo rzadko, dotyczy 2 osób na 10 000. Przyczyny colobomy nie są znane. Wiadomo jednak, że wada powstaje w okolicach 5. lub 6. tygodnia życia płodowego, jako następstwo niepełnego zamknięcia się szczeliny zarodkowej. Wyróżniamy 2 rodzaje colobomy: zupełną oraz częściową. Coloboma zupełna ma miejsce wówczas, gdy ubytek pojawia się na całej długości gałki ocznej. Z kolei coloboma częściowa dotyczy wyłącznie określonych struktur, np. tęczówki, ciała rzęskowego, siatkówki, naczyniówki lub tarczy nerwu wzrokowego.
Szczelinę gałki ocznej dziedziczy się autosomalnie dominująco lub autosomalnie recesywnie. W większości przypadków występuje rodzinnie, jednak może pojawić się jako idiopatyczny defekt, u dziecka rodziców zdrowych. Bardzo często pojawia się u dzieci z wadami wrodzonymi, takimi jak zespół kociego oka lub zespół CHARGE. Rzadziej szczelina powstaje wskutek urazu mechanicznego gałki ocznej lub błędów podczas interwencji chirurgicznej. Bywa, że jest konsekwencją porażenia mięśnia rzęskowego.
Coloboma – objawy
Szczelina lokalizuje się najczęściej w dolnej lub nosowo-dolnej części tęczówki. Jeśli dotyczy źrenicy, przybiera ona kształt owalny lub przypomina dziurkę od klucza, przez którą zaobserwować można brzeg soczewki oraz tzw. więzadełka Zinna. Rodzice dzieci z colobomą najbardziej obawiają się zaburzeń widzenia i problemów ze wzrokiem. W tej kwestii obraz kliniczny prezentuje się różnie, w zależności od uszkodzonej struktury oka. Jeśli coloboma obejmuje wyłącznie tęczówkę, zwykle nie wiążę się z żadnym ubytkiem widzenia. Jeśli jednak dotyczy nerwu wzrokowego, pojawi się problem ze wzrokiem, np. odcinkowa ślepota.
Inne objawy, które mogą towarzyszyć colobomie, to przede wszystkim:
- oczopląs;
- zez;
- małoocze;
- zaćma.
W wielu przypadkach szczelina pojawia się jako objaw izolowany.
Coloboma – diagnostyka
Bardzo często szczelinę można zaobserwować już podczas tradycyjnego badania wzroku, po poszerzeniu źrenicy specjalnymi kroplami. Aby mieć jednak pewność rozpoznania, rekomenduje się wykonanie USG oka oraz badania OCT.
Coloboma – leczenie
Leczenie zależy od wielu czynników. U niektórych pacjentów podejmuje się wyłącznie terapię zachowawczą, polegającą na korygowaniu wady wzroku za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych. Przy lekkich szczelinach, które nie powodują żadnych zaburzeń widzenia i problemów zdrowotnych, leczenie zwykle nie jest konieczne.
Interwencja chirurgiczna polega natomiast na założeniu szwów, które zbliżą dwa końce szczeliny do siebie, zamykając ją. Zabieg wiąże się jednak ze sporym ryzykiem powikłań, dlatego należy go wykonać dopiero wtedy, gdy inne metody leczenia nie są możliwe lub skuteczne. Niestety, nie ma możliwości chirurgicznego wyleczenia colobomy ciała rzęskowego czy nerwu wzrokowego. Pacjenci muszą regularnie uczęszczać na kontrolne badania wzroku. Chirurgia ma zastosowanie przy schorzeniach dodatkowych, takich jak zaćma czy odwarstwienie siatkówki, które mogą występować w przebiegu colobomy. Przy ubytkach tęczówki stosuje się również pierścienie lub soczewki anirydialne oraz klasyczną plastykę tęczówki.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szumiński M., Sielicka D., Bakunowicz-Łazarczyk A., Objawy kliniczne u dzieci z wadą rozwojową w postaci szczeliny gałki ocznej, Magazyn Lekarza Okulisty, 6/2012.
- Cywiński A., Ferda-Lewińska D., Chirurgia plastyczna wrodzonego ubytku tęczówki modo Cywiński, Ophtha Therapy, 5/2018.
