Nerw wzrokowy (łac. nervus opticus) jest drugim (II) nerwem czaszkowym. Jego główną funkcję stanowi przewodzenie impulsów wzrokowych ze struktur oka do kory wzrokowej, która lokalizuje się w płatach potylicznych mózgowia. Pod względem rozwojowym nerw ten uznaje się za wypustkę międzymózgowia. Przebiega od siatkówki oka aż do skrzyżowania wzrokowego.
Nerw wzrokowy – budowa
Każdy nerw wzrokowy (człowiek posiada ich 2 – po jednym dla każdej gałki ocznej) zbudowany jest z 0,8-1,5 mln włókien nerwowych, stanowiących aksony komórek zwojowych siatkówki. Otaczają go opony mózgowo-rdzeniowe, zapewniając maksymalne bezpieczeństwo. Choć nerw wzrokowy należy do nerwów czaszkowych, które wchodzą w skład nerwów obwodowych, nie posiada swoistych cech nerwu obwodowego, jest bowiem pęczkiem istoty białej mózgowia. W jego budowie można wyróżnić 4 podstawowe odcinki:
- wewnątrzgałkowy – o długości około 0,7 mm, przebiegający od siatkówki oka do zewnętrznych granic gałki ocznej;
- wewnątrzoczodołowy – o długości około 3 cm, biegnie od gałki ocznej do kanału wzrokowego;
- przechodzący przez kanał wzrokowy – o długości około 5 mm;
- wewnątrzczaszkowy – o długości około 1 cm, biegnie od kanału wzrokowego do skrzyżowania wzrokowego.
Nerw wzrokowy jest pozbawiony neurolemy, towarzyszą mu jedynie komórki i włókna gleju, co jest cechą charakterystyczną jego budowy. Miejscem na siatkówce, z którego wychodzi nerw wzrokowy, jest tarcza nerwu wzrokowego, czyli tzw. krążek nerwu wzrokowego.
Jak przebiega nerw wzrokowy?
Pierwsze etapy przebiegu nerwo wzrokowego zostały opisane wyżej i obejmują odcinek od siatkówki oka (tarczy nerwu wzrokowego) do skrzyżowania wzrokowego. Po przejściu przez kanał nerwu wzrokowego kieruje się on jamy czaszki, a następnie łączy z drugim nerwem wzrokowym tworząc właśnie skrzyżowanie wzrokowe. Lokalizuje się ono w bruździe skrzyżowania wzrokowego w kości klinowej. Następuje tutaj częściowe skrzyżowanie włókien, w konsekwencji czego te odchodzące od strony skroniowej nie ulegają skrzyżowaniu, zaś te biegnące od strony nosowej już tak. Połączony nerw wzrokowy biegnie dalej obok guza popielatego, obejmując konary mózgowia. Kończy się ostatecznie w ośrodkach podkorowych wzroku, a dokładniej – w ciałach kolankowatych bocznych oraz wzgórkach górnych blaszki pokrywy.
Nerw wzrokowy – funkcje
Nerw wzrokowy pełni bardzo ważną funkcję – jest niezbędny w procesie prawidłowego widzenia, a jego uszkodzenie może doprowadzić nawet do całkowitej ślepoty. Bez jego poprawnego działania niemożliwe byłoby odróżnianie kolorów, dokładne widzenie kształtów czy obserwowanie jakichkolwiek obiektów – zarówno z bliska, jak i z daleka. Stanowi część drogi wzrokowej układu nerwowego.
Uszkodzenie nerwu wzrokowego
Nerw wzrokowy może ulec uszkodzeniu z wielu powodów. Najczęściej wymienia się procesy zapalne, ucisk mechaniczny, niedokrwienie lub zmiany pojawiające się wskutek chorób wrodzonych i ogólnoustrojowych nabytych. Aby dokładnie ocenić funkcję i kondycję nerwu wzrokowego, należy zbadać pole widzenia, widzenie barw, reakcję źrenic na światło. Liczą się także zmiany na dnie oka, gdzie za pomocą odpowiednich urządzeń można obserwować tarczę nerwu wzrokowego. Częstym objawem stwardnienia rozsianego lub tocznia rumieniowatego układowego jest zapalenie nerwu wzrokowego. Uszkodzenie uciskowe występuje zwykle w nowotworach oraz przy tętniakach, natomiast niedokrwienie nerwu wzrokowego – w chorobach naczyń krwionośnych.
Pierwszym objawem wskazującym na uszkodzenie nerwu wzrokowego jest pogorszenie ostrości widzenia – od lekkiego zamazania obiektów aż do pełnej utraty ostrości. Pojawiają się również zaburzenia widzenia barw, typowo w osi czerwono-zielonej. Nieco rzadziej opisuje się ból pojawiający się przy ruchach gałkami ocznymi, a okulista jest w stanie zaobserwować zmniejszoną reakcję źrenic na światło. Dobra znajomość anatomii i fizjologii nerwu wzrokowego sprawiła, że na podstawie objawów można dokładnie określić miejsce uszkodzenia tej struktury.
Nerw wzrokowy – unaczynienie
Nerw wzrokowy jest zaopatrywany przez gałęzie tętnicy szyjnej wewnętrznej, szczególnie tętnicę przednią mózgu oraz tętnicę oczną. Nieco inne unaczynienie obejmuje część wewnątrzoczodołową, ponieważ pochodzi od tętnicy środkowej siatkówki oraz niewielkich tętniczek pochodzących od tętnicy ocznej.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Piekarek A., Sąsiadek M., Uszkodzenia drogi wzrokowej w rezonansie magnetycznym, Polski Przegląd Neurologiczny, 2/2015.
