Farmakoterapia to leczenie chorób, schorzeń i wszelkich problemów zdrowotnych przy pomocy leków. Lekiem natomiast nazywamy substancję lub połączenie substancji przeznaczone do zwalczania czynników patologicznych w organizmie. Aby preparat mógł zostać nazwany lekiem musi spełnić szereg wymagań i przejść badania kliniczne.
Farmakoterapia – co to?
Farmakoterapia polega na podawaniu leków indywidualnie dobranych do potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Cały proces powinien być starannie przemyślany, ponieważ leki mogą wchodzić w interakcję ze sobą nawzajem lub z suplementami diety. Niektóre wywołują także działania niepożądane i nie nadają się dla każdej osoby. Dobierając leki lekarz musi kierować się przeciwwskazaniami, zwłaszcza w przypadku kobiet ciężarnych.
Przykładowo przy uczuleniu na kwas acetylosalicylowy (potocznie: aspiryna), lekarz może podjąć decyzję o podaniu paracetamolu, diklofenaku lub leków z grupy koksybów. Wykazują one podobne działanie, jednak nie wywołują działań niepożądanych typowych dla kwasu acetylosalicylowego.
Farmakoterapia może trwać krótko lub mieć miejsce na przestrzeni lat. Przy infekcjach bakteryjnych antybiotyki przyjmujemy średnio 7-14 dni, natomiast podczas reakcji anafilaktycznej wystarczy jednorazowe, dożylne podanie adrenaliny. Pacjenci leczeni onkologicznie mogą być poddawani chemioterapii przez okres kilkunastu miesięcy, zaś pacjenci z hemofilią i zaburzeniami krzepnięcia krwi wymagają leczenia przez całe swoje życie. Każdy z tych przypadków jest farmakoterapią.
Farmakoterapia – przykład
Przykładem farmakoterapii jest użycie kwasu acetylosalicylowego w leczeniu:
- stanów gorączkowych i podgorączkowych;
- stanów zapalnych;
- zawału serca;
- zarostowej miażdżycy tętnic obwodowych;
- przewlekłej choroby wieńcowej;
- dolegliwości bólowych (ból głowy, ból zęba).
Kwas acetylosalicylowy należy do grona salicylanów, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Posiada silne działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Maksymalne działanie wykazuje po 4-6 godzinach od momentu przyjęcia go, natomiast początek działania pojawia się już po 30 minutach. Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do jego przyjmowania jest astma aspirynowa, uczulenie na salicylany, czynna choroba wrzodowa żołądka oraz skaza krwotoczna. Lekarz ustala optymalną dawkę i długość trwania farmakoterapii w zależności od wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia i rodzaju choroby.
Farmakoterapia – wskazania
Wskazaniem do rozpoczęcia farmakoterapii są wszelkie choroby i problemy zdrowotne, które dobrze reagują na działanie konkretnych leków. Począwszy od łagodnych zaburzeń (takich jak ból głowy czy ból zęba), które wymagają przyjęcia NLPZ, kończąc na poważnych chorobach (takich jak toczeń rumieniowaty układowy) wymagających przewlekłego stosowania glikokortykoidów.
W dzisiejszych czasach jeśli tylko jest taka możliwość pacjenci w pierwszej kolejności próbują leczenia niefarmakologicznego. Nie jest tajemnicą, że nawet ogólnie dostępne i bezpieczne leki mogą wpływać negatywnie na organizm i powodować działania niepożądane. Dlatego leki powinny być drugim wyborem, jeśli tylko istnieje szansa na pozbycie się problemu za pomocą innych, alternatywnych metod. Przykładowo ból brzucha wynikający z niestrawności można łagodzić naparami z mięty, zaś przy wszelkich kontuzjach stawowych i bólach kręgosłupa najskuteczniejsza jest fizjoterapia.
Leki przepisywane przez lekarzy i możliwe do kupienia w aptekach mogą być sprzedawane na receptę lub bez niej. Część leków jest refundowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).
Farmakoterapia – przeciwwskazania
Nie ma konkretnych przeciwwskazań do farmakoterapii jako ogólnej metody leczenia. Istnieją natomiast przeciwwskazania względne i bezwzględne do stosowania określonych leków. Najwięcej przeciwwskazań pojawia się w odniesieniu do kobiet ciężarnych, karmiących piersią i do małych dzieci. Nie ma chorób, które byłyby wskazaniem do całkowitego zaprzestania farmakoterapii i rezygnacji ze wszystkich leków. Najważniejszy jest dobór preparatu do potrzeb pacjenta.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Woroń J., Dobrogowski J., Engel Z., Wordliczek J., Specyfika farmakoterapii bólu w wybranych grupach pacjentów, Lekarz POZ, 2/2016.
- Mitręga K., Krzemiński T., Farmakologia i farmakoterapia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.
- Woroń J., Podstawowa opieka zdrowotna, Bezpieczna Farmakoterapia, Kraków 2016.
