Opony mózgowe pełnią niezwykle ważną funkcję w ochronie i prawidłowej czynności wielu struktur głównie układu nerwowego. Wnętrze czaszki wysłane jest opona twardą. Do wewnątrz od niej mózgowie osłania opona pajęcza, samą zaś powierzchnię mózgowia pokrywa szczelnie opona miękka, zwana również naczyniową.
Opona twarda mózgowia
Zbudowana jest z dwóch warstw. Warstwa zewnętrzna, okostnowa, posiada budowę nieco luźniejszą i zawiera dużą liczbę drobnych naczyń krwionośnych przeznaczonych dla kości. Warstwa wewnętrzna mózgowia ma natomiast budowę bardziej zbitą i zawiera znacznie mniej naczyń krwionośnych. U dzieci opona twarda zrasta się silnie z powierzchnią kości. Dopiero około 10. roku życia związek ten staje się luźniejszy. Luźny związek opony twardej ze sklepieniem czaszki tłumaczy łatwość powstawania krwiaków między oponą twardą a ścianą czaszki. Krwiaki takie powstają przeważnie wskutek uszkodzenia tętnicy oponowej środkowej i zmuszają do odszukania i podwiązania krwawiącego naczynia.
Opona twarda pełni ważną rolę nie tylko ochronną, ponieważ zawiera wielkie przewody żylne, zwane zatokami opony twardej. Zatoki te zbierają krew z:
- ucha wewnętrznego przez żyły błędnika;
- oczodołu przez żyłę oczną górną;
- ścian czaszki przez żyły śródkościa;
- opony twardej przez żyły oponowe;
- mózgowia przez żyły mózgu.
Opona twarda posiada kilka twardych wyrostków. Największy z nich – zwany sierpem mózgu – oddziela od siebie obydwie półkule mózgu. Rozciąga się on od grzebienia koguciego do guzowatości potylicznej wewnętrznej.
Zobacz również: Kość potyliczna.
Unaczynienie opony twardej mózgowia
Tętnice zaopatrujące tę oponę przebiegają w jej blaszce okostnowej. Głównym źródłem dopływu krwi są tutaj tętnice oponowe środkowe. Przebieg tej tętnicy ma duże znaczenie kliniczne, ponieważ uszkodzenie jej pnia bądź gałęzi przy złamaniach kości czaszki jest stosunkowo częste. Ponieważ tętnica biegnie w oponie twardej bliżej ściany kostnej, wylew krwi z jej światła kieruje się między oponę twardą a kość, tworząc w efekcie krwiak nadtwardówkowy.
Pajęczynówka
Opona pajęcza, zwana także pajęczynówką, nie wyściela dokładnie całej powierzchni mózgowia, lecz przebiega mostkowato nad poszczególnymi jej zagłębieniami. W przeciwieństwie do opony miękkiej, ta zawiera jedynie nieznaczną ilość naczyń krwionośnych.
Beleczki łącznotkankowe łączące oponę pajęczą i miękką przegradzają przestrzeń między obiema oponami. Jest ona wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym i nosi nazwę jamy podpajęczynówkowej. Pajęczynówka jest dostosowana do kształtu wewnętrznej powierzchni czaszki, a nie do kształtu mózgowia. Tam, gdzie opona ta przebiega nad większymi zagłębieniami powierzchni mózgowia, jama podpajęczynówkowa znaczne się rozszerza i powstają zbiorniki podpajęczynówkowe:
- móżdżkowo-rdzeniowy;
- mostu;
- międzykonarowy;
- okalający;
- żyły wielkiej mózgu;
- ciała modzelowatego;
- dołu bocznego mózgu;
- skrzyżowania;
- blaszki krańcowej;
- korzenia nerwu trójdzielnego.
Przestrzeń podpajęczynówkowa posiada również połączenia z przestrzeniami chłonnymi gałki ocznej wzdłuż nerwu wzrokowego i z uchem wewnętrznym wzdłuż części przedsionkowej i ślimakowej nerwu VIII. Ucho wewnętrzne łączy się także z przestrzenią podpajęczynówkową wodociągiem przedsionka. W rezultacie drogi te mogą przewodzić procesy zapalne z ucha wewnętrznego na opony mózgowe.
Naczyniówka
Opona miękka, zwana również naczyniówką, wyściela dokładnie powierzchnię mózgowia, wnikając we wszystkie szczeliny, bruzdy i rowki. Oddaje ona wielką ilość drobnych naczyń krwionośnych do istoty szarej mózgowia. Dla ośrodkowego układu nerwowego opona ta jest nie tylko narządem odżywczym, ale również spełnia czynność łącznotkankowego zrębu, który miękką i plastyczną konsystencję mózgowia utrzymuje we właściwym kształcie.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
