Zębodół (łac. alveolus) to struktura anatomiczna zlokalizowana w szczęce lub żuchwie każdego człowieka. Jej główną rolą jest tworzenie miejsca i stabilnego otoczenia dla zęba. To właśnie dzięki zębodołowi ząb może tkwić przez wiele lat w jednej, niezmienionej pozycji, co dodatkowo wspiera tzw. więzadło zębodołowe.
Zębodół – anatomia
Zębodół określa miejsce w łuku zębowym szczęki lub żuchwy, w którym korzeń zęba kotwiczy się przez elastyczne włókna kolagenowe. Innymi słowy, jest to miejsce, w którym lokuje się ząb. Zębodół szczelnie otacza korzeń zęba, który dodatkowo jest zabezpieczony przed nadmiernym chwianiem się przez więzadło zębodołowe. Więzadło zębodołowe to główna i prawdopodobnie najsilniejsza tkanka łączna, która mocuje ząb do kości. Spełnia rolę aparatu zawieszającego, a co ciekawe, znajduje się w stanie ciągłej fizjologicznej aktywności.
Pod względem anatomicznym zębodół zbudowany jest z następujących elementów:
- kość wyrostka zębodołowego – a więc część żuchwy (jeśli mówimy o dolnym łuku zębowym) bądź część szczęki (jeśli mówimy o górnym łuku zębowym);
- więzadła przyzębia;
- cement korzenia – nieunaczyniona tkanka swoim wyglądem zbliżona do kości. Jest mniej uwapniona niż zębina i szkliwo, narasta powoli i przez całe życie człowieka. I chociaż może ulegać resorpcji, wykazuje zdolność regeneracji;
- okostna – błona otaczająca kość wyrostka zębodołowego, odpowiedzialna za dostarczanie jej naczyń krwionośnych i nerwów.
Choć wydaje się, że zębodół jest dość prostą strukturą, nic bardziej mylnego. Bez niego niemożliwe byłoby zachowanie prawidłowego zgryzu.
Zębodół – funkcje
W zębodole znajdują się zarówno tkanki twarde, jak i miękkie, które odpowiadają przede wszystkim za zapewnianie stabilności i amortyzacji dla zęba. Można zatem powiedzieć, że zębodół odpowiada głównie za stabilizację zęba i mocowanie jego korzeni w dziąśle, dzięki czemu zęby nie wypadają np. podczas gryzienia twardych pokarmów lub podczas mniej energicznych uderzeń w twarz. Dodatkowo amortyzują siłę żucia, rozkładając ją na wszystkie zęby i inne tkanki okolic zębodołu. Chroni to zęby przed wieloma uszkodzeniami mechanicznymi.
Suchy zębodół
Dość częstym problemem w stomatologii i chirurgii stomatologicznej jest tzw. suchy zębodół, pojawiający się po niektórych przypadkach wyrwania zęba. Czynnikiem ryzyka jest zwłaszcza brak odpowiedniego postępowania po ekstrakcji, a więc nieprzestrzeganie zaleceń lekarza. Proces gojenia zębodołu przebiega zazwyczaj bez powikłań i dolegliwości, aczkolwiek szacuje się, że w 2% do 4% przypadków mogą wystąpić objawy w postaci suchego zębodołu. Czym on właściwie jest?
Suchy zębodół zwany jest również pustym zębodołem. W praktyce stanowi zapalenie kości zębodołu, czego głównym objawem jest ból. Niekiedy jest on tak silny, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Towarzyszą temu objawy takie jak: nieprzyjemny zapach z ust, bóle głowy, promieniowanie do stawów skroniowo-żuchwowych, bóle stawów skroniowo-żuchwowych, szczękościsk, nadwrażliwość zębów. Do suchego zębodołu dochodzi w momencie, w którym pacjent przypadkowo wypłucze tworzący się skrzep.
Po ekstrakcji zęba w miejscu rany tworzy się bowiem ziarnina, która wraz z kolejnymi dniami przemienia się w skrzep i umożliwia zasklepienie rany poekstrakcyjnej. Właśnie dlatego lekarze rekomendują unikanie płukania zębów, szczotkowania okolic rany poekstrakcyjnej w pierwszych dniach oraz picia napojów przez słomkę, co mogłoby na tyle zwiększyć ciśnienie w jamie ustnej, że wypłukałoby skrzep. Ryzyko powstania suchego zębodołu spada po około 7 dniach. Leczenie tego problemu jest czasochłonne i skomplikowane, wymaga połączenia farmakoterapii z metodami specjalnymi, np. z opatrunkiem biologicznym w miejsce rany.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Janas A., Grzesiak-Janas G., Sikorska I. Własne obserwacje w leczeniu suchego zębodołu lekiem izopatycznym Notakehl D5, Dental and Medical Problems, 3/2005.
- Pasternak M., Woroń J., Postępowanie w bólu poekstrakcyjnym, Ból, 1/2020.
