Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe, którego przyczyny nie zostały poznane. Wpływa zarówno na rozwój, jak i funkcjonowanie danej osoby. Staje się ona wycofana, przejawiając cechy introwertyka. Uboższa jest również mimika twarzy, gesty ciała i zdolność mowy. Autyzm jest zaburzeniem przewlekłym, nie ma więc sposobów na jego całkowite wyleczenie. Odpowiednie podejście do dziecka sprawia jednak, że jego funkcjonowanie w społeczeństwie jest możliwe i nierzadko przebiega na odpowiednim poziomie.
Autyzm – przyczyny
Przyczyny autyzmu nie są znane. Wyróżnia się jednak szereg czynników ryzyka, które mogą predysponować do jego rozwoju. Są to przede wszystkim:
- starszy wiek rodziców podczas poczęcia dziecka;
- autyzm w wywiadzie rodzinnym;
- niektóre choroby genetyczne;
- niska masa urodzeniowa dziecka, znaczne wcześniactwo;
- infekcje wirusowe kobiety podczas ciąży;
- picie alkoholu, palenie papierosów, stosowanie używek przez kobiety ciężarne;
- mniej niż 1 rok pomiędzy kolejnymi ciążami;
- przyjmowanie niektórych leków podczas ciąży, np. na padaczkę;
- ciąża mnoga;
- choroby autoimmunologiczne u matki.
Udowodniono, że autyzm powstaje wskutek połączenia kilku czynników. Największe znaczenie mają predyspozycje genetyczne, zaś czynniki środowiskowe zaostrzają objawy. Co ciekawe, w przypadku bliźniąt jednojajowych autyzm w 95% przypadków dotyczy obu dzieci.
Autyzm – objawy
Choć istnieją cechy charakterystyczne i wspólne dla większości chorych na autyzm, obraz kliniczny cechuje się dużą rozbieżnością i dynamiką zmian. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle między 6. a 12. miesiącem życia dziecka, przy czym większość z nich w 6. miesiącu życia wykazuje prawidłowy rozwój – pojawia się kontakt wzrokowy czy uśmiech społeczny. Wraz z upływem czasu częstotliwość poprawnych reakcji maleje, co powinno być sygnałem ostrzegawczym dla rodziców. Zwykle jeszcze do ukończenia pierwszego roku życia pojawiają się objawy takie jak:
- brak poprawnej reakcji na własne imię;
- brak więzi emocjonalnej czy zaangażowania w relacje z innymi osobami;
- nietypowe użytkowanie przedmiotów i zabawek;
- niepoprawna reakcja na bodźce sensoryczne.
Dodatkowo może pojawić się zatrzymanie lub wręcz regresja rozwoju. Autyzm kojarzony jest przede wszystkim z trudności w kontaktach społecznych i komunikowaniu się, a także z ograniczonym, powtarzającym się zachowaniem. Do najwcześniejszych objawów autyzmu zalicza się ponadto:
- ubogi kontakt wzrokowy;
- ograniczone zdolności inicjowania rozmowy czy zabawy;
- brak zainteresowania ludźmi, w tym krótki czas patrzenia na ludzi;
- brak reakcji na komunikaty rodziców czy polecenia;
- niereagowanie uśmiechem i trudności z okazywaniem radości;
- niedostosowywanie mimiki do aktualnej sytuacji;
- brak podążania wzrokiem za przedmiotami.
Dzieci nie domagają się brania na ręce czy przytulania. Preferują samotność, rozwijając cechy introwertyzmu. Są przy tym wyjątkowo drażliwe emocjonalnie.
Zobacz również: Mózgowe porażenie dziecięce (MPD).
Niespecyficzne objawy autyzmu
W obrazie klinicznym autyzmu wyróżnia się także zachowania niespecyficzne, takie jak np. stanie bokiem czy tyłem do osoby, z którą się rozmawia bądź mrużenie oczu czy zatykanie uszu podczas rozmowy. Nierzadko, aby nawiązać kontakt osoby z autyzmem posługują się znaczącymi dla siebie przedmiotami, np. piłeczkami czy sznurkiem. Niektóre dzieci mogą być wyjątkowo wrażliwe na hałasy czy tłum ludzi, reagując wręcz agresją na ich obecność.
Osoby z autyzmem zachowują się w nietypowy, powtarzalny lub zrytualizowany sposób. Może to dotyczyć sposobu poruszania się, chodzenia, mówienia. Zdarza się, że posiadają ulubione dla swojego wieku lub wyjątkowo nasilone zainteresowania czy tematy, którym poświęcają wiele czasu i uwagi. Zainteresowania są jednak kwestią indywidualną.
Autyzm – leczenie
Autyzm nie jest chorobą lecz zaburzeniem rozwoju i funkcjonowania mózgu. Choćby z tego względu nie ma sposobów na wyleczenie tej dolegliwości. Bardzo ważne jest szybkie rozpoznanie i wdrożenie leczenia, co daje szansę dziecku na lepszą przyszłość. Już od wczesnego wieku wdraża się fizjoterapię, aby wspomagać wyciszanie odruchów pierwotnych, zmniejszać ryzyko rozwoju wad postawy czy normalizować napięcie mięśniowe. Rodzice powinni współpracować z szeregiem specjalistów, przede wszystkim logopedą, pediatrą, neurologiem czy psychologiem. Ważne, aby personel szkoły wiedział o problemie dziecka, jako że wymaga ono zupełnie innego podejścia. Coraz częściej spotyka się przejawy edukacji społeczeństwa w zakresie tolerancji dla odmienności osób z autyzmem.
Z metod pomocniczych i ułatwiających dziecku funkcjonowanie w społeczności zalicza się hipoterapię, dogoterapię oraz inne formy rehabilitacji z wykorzystaniem zwierząt. Sprawdza się również integracja sensoryczna prowadzona przez wyspecjalizowane osoby, a także terapia naturalistyczna (można znaleźć przedszkola, które oferują obie formy w swoim programie).
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Chrościńska-Krawczyk M., Jasiński M., Autyzm dziecięcy – współczesne spojrzenie, Neurologia Dziecięca, 19/2010.
- Szmania L., Etiologia zaburzeń spektrum autyzmu – przegląd koncepcji, Interdyscyplinarne konteksty Pedagogiki Specjalnej, 11/2015.
