Lipaza to enzym obecny praktycznie w całym organizmie człowieka, odpowiadający głównie za katalizowanie hydrolizy triglicerydów do glicerolu i wolnych kwasów tłuszczowych. Związek ten bywa jednak pozyskiwany na większą skalę i wykorzystywany w różnych dziedzinach przemysłu. Badanie lipazy w organizmie może wiele powiedzieć o stanie zdrowia pacjenta, zwłaszcza w kontekście jego trzustki.
Lipaza – charakterystyka
Lipazy to enzymy bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie, po raz pierwszy zidentyfikowane w 1856 roku przez Claude Bernarda. Związki te można określić jako serynowe hydrolaty, o budowie charakterystycznej dla pozostałych proteaz serynowych. Właściwości lipaz, podobnie jak one same, są nieco zróżnicowane. Zdecydowanie pożądaną cechą jest termostabilność tego enzymu. Źródłem odpornych termicznie lipaz są głównie bakterie, natomiast trwałość termiczna wiąże się z ich strukturą. Lipazy występują zarówno w organizmach ludzkich, jak i zwierzęcych czy nawet roślinnych. Jednak największym ich źródłem są bakterie, grzyby i drożdże. W organizmie człowieka wyróżnia się 3 grupy enzymów lipolitycznych:
- lipazy wydzielane do przewodu pokarmowego;
- lipazy tkankowe;
- lipazy mleczne.
Do najważniejszych tkanek w ciele człowieka, w których obserwuje się obecność tych enzymów, zaliczamy: mięsień sercowy, mózg, mięśnie szkieletowe, żyły, nerki, śledzionę, płuca, wątrobę, tkankę tłuszczową oraz osocze. Lipaza trzustkowa jest produkowana w postaci nieaktywnej przez trzustkę, po czym ulega wydzieleniu do przewodu pokarmowego (dwunastnicy). Tam aktywuje się pod wpływem żółci.
Lipaza – funkcje
Lipaza trzustkowa jest jednym z ważniejszych enzymów w organizmie człowieka. Odpowiada przede wszystkim za hydrolizowanie nierozpuszczalnych w wodzie substratów do bardziej polarnych, lipolizowych produktów. Innymi słowy, uczestniczy w trawieniu tłuszczów, które znajdują się w żywności. Ponadto uczestniczy w utrzymaniu funkcji błony komórkowej, wpływając na jej przepuszczalność, co ma kluczowe znaczenie podczas procesów wchłaniania składników odżywczych i wydalania zbędnych produktów przemiany materii jeszcze na poziomie komórkowym.
Badanie lipazy trzustkowej
Jeśli poziom lipazy trzustkowej we krwi się podnosi, funkcjonowanie trzustki jest zaburzone. Badanie wykonuje się zwłaszcza przy podejrzeniu lub monitorowaniu leczenia następujących problemów zdrowotnych:
- celiakia;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- mukowiscydoza;
- ostre zapalenie trzustki;
- przewlekłe zapalenie trzustki.
Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania i nie trzeba stawiać się na nie na czczo. Wystarczy 15 minut przed pobraniem krwi odpocząć i zrelaksować się. Podwyższone stężenie lipazy trzustkowej obserwuje się między innymi przy:
- guzach trzustki i stanach zapalnych tego narządu;
- marskości wątroby;
- chorobie wrzodowej;
- nowotworach trzustki;
- niedrożności przewodów trzustkowych lub jelit;
- stanach zapalnych otrzewnej.
A także przy wszystkich wymienionych chorobach, które są jednocześnie wskazaniami do badania. Badanie poziomu lipazy kosztuje około 12 zł.
Lipazy w przemyśle
Lipazy są związkami pozyskiwanymi na skalę masową, ponieważ znajdują wszechstronne zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu. Wykorzystuje się je między innymi w przetwarzaniu tłuszczów i olejów, jako dodatki do detergentów i środków odtłuszczających, w przetwarzaniu żywności, w syntezach chemicznych i farmaceutycznych, przy produkcji papieru oraz w przemyśle kosmetycznym. Mogą być nawet stosowane do przyspieszania rozkładu odpadów tłuszczowych i poliuretanowych.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Antczak T., Graczyk J., Lipazy: źródła, struktura i właściwości katalityczne, Biotechnologia, 2/2002.
- Lasoń E., Ogonowski J., Lipaza – charakterystyka, zastosowanie, sposoby immobilizacji, Chemik, 2/2010.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
