Opsonizacja to zjawisko ważne dla immunologii, występujące w organizmie każdego człowieka. Opisuje zdolność określonych cząsteczek immunologicznych do przyłączania się do patogenów i tym samym ułatwiania fagocytozy komórkom, które posiadają jej zdolność. To zjawisko odporności nieswoistej, niezwykle ważne dla zachowania wysokiego stopnia odporności.
Na czym polega opsonizacja?
Przeciwciała opłaszczają drobnoustroje patogenne i sprzyjają ich pochłonięciu przez komórki fagocytujące. Zjawisko to nazywa się właśnie opsonizacją, natomiast molekuły opłaszczające te patogeny nazywa się opsoninami. Do głównych opsonin zaliczamy immunoglobuliny klasy G (IgG) oraz białka układu dopełniacza.
Podczas fagocytozy komórka pochłania duże cząstki, np. bakterie. Zjawiskowi nie towarzyszy ubytek błony komórkowej. Gdy receptory błonowe wykryją obecność patogenu, na powierzchni błony tworzy się wgłębienie, do którego jest on wciągany. Wgłębienie przybiera postać pęcherzyka, który oddziela się od błony i zaczyna wędrować razem z cytoplazmą. Wewnątrz komórek fagocytujących patogen jest niszczony na drodze działania enzymów proteolitycznych i metabolitów toksycznych. Fagocytoza jest więc jednym z głównych mechanizmów obronnych organizmu. Stanowi główny mechanizm przeciwko bakterii posiadających otoczkę, takich jak pneumokoki. Bogata w polisacharydy otoczka tych bakterii chroni je wprawdzie przed fagocytozą, jednakże opsonizacja przeciwciałami umożliwia ich fagocytowanie, a w konsekwencji destrukcję bakterii. Oba procesy uzupełniają się nawzajem.
Bardzo duża liczba fagocytów lokalizuje się w śledzionie, która jest kluczowym miejscem służącym oczyszczaniu fagocytów z opsonizowanych bakterii. Właśnie z tego względu pacjenci po splenektomii są podatni na rozległe infekcje wywołane bakteriami otoczkowymi.
Wszystkie etapy fagocytozy
Aby jeszcze lepiej zrozumieć, jak duże znaczenie ma opsonizacja, warto znać wszystkie etapy fagocytozy. Są to:
- chemotaksja – ruch komórek układu odpornościowego w kierunku rosnącego gradientu (chemotaksja dodatnia) lub malejącego gradientu (chemotaksja ujemna), czego celem jest odnalezienie patogenów;
- opsonizacja – opłaszczanie patogenów, aby móc w późniejszych etapach je wyeliminować;
- adherencja – wejście w integrację patogenu z komórkami odpornościowymi;
- wchłanianie – patogeny zostają wchłonięte przez błonę komórkową fagocytów, przy czym nie dochodzi do jej uszkodzenia;
- trawienie – komórka patogenna jest fragmentowana, a następnie poszczególne jej części są niszczone przez m.in. enzymy proteolityczne.
Resztki patogenów ulegają wydaleniu na zewnątrz komórki.
Znaczenie opsonizacji
Opsonizacja pełni niezwykle ważną rolę w układzie immunologicznym. Dzięki niej wiele patogenów, zwłaszcza bakterii chorobotwórczych, może zostać zniszczonych. Bez opłaszczania ich często nie byłoby to możliwe, ponieważ sam proces fagocytozy nie jest wystarczający w przypadku niektórych patogenów posiadających grubszą, mocniejszą ścianę komórkową. Fagocytoza z kolei pozwala pozbyć się patogenów z organizmu, zwiększa odporność i chroni przed rozwojem różnego rodzaju infekcji.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Maśliński W., Kontny E., Podstawy immunologii dla reumatologów, Warszawa 2015.
- Bryniarski K., Immunologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.
