Ketamina to środek znieczulający ogólnie o silnym i szybkim działaniu. Jest pochodną fencyklidyny, czyli substancji chemicznej zaliczanej do środków psychodysleptycznych, określanych również jako halucynogeny. Częste stosowanie ketaminy może uzależniać. Powinno się ją podawać pod okiem lekarza.
Działanie ketaminy
Ketamina jest antagonistą receptora NMDA, a jej biologiczne efekty wiążą się z modyfikacją funkcjonowania układu glutaminianergicznego. Lek działa przeciwbólowo, nasennie oraz amnestycznie (wywołuje niepamięć). Podanie ketaminy wprowadza pacjenta w stan tzw. znieczulenia rozkojarzeniowego, powodującego czynnościowe zmiany między układem limbicznym a korą mózgową. Ketamina:
- zwiększa aktywność dopaminy;
- powoduje zwiększenie częstości rytmu serca oraz wzrost ciśnienia tętniczego;
- silnie rozszerza oskrzela;
- w niewielkim stopniu tłumi odruchy gardłowo-krtaniowe.
Wzrasta zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. Nie ma jednak dowodów potwierdzających, że ketamina zwiększa mózgowy przepływ krwi bądź ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Po podaniu ketaminy napięcie mięśni szkieletowych pozostaje bez zmian, ewentualnie nasila się w różnym stopniu intensywności.
Ketamina bardzo szybko przenika barierę krew-mózg, co wiąże się z jej właściwościami lipofilnymi. Jest metabolizowana w wątrobie i wydalana wraz z moczem. Wykazuje zdolność przenikania przez łożysko, dlatego leku nie podaje się kobietom w ciąży.
Ketamina – wskazania
Lek podaje się pacjentom przed krótkimi zabiegami diagnostycznymi lub chirurgicznymi, wymagającymi jedynie chwilowego znieczulenia i niewymagającymi zwiotczenia mięśni szkieletowych. Bywa podawana jako wprowadzenie do znieczulenia ogólnego innymi substancjami. Lek można bowiem bez problemu stosować z innymi o podobnym działaniu. Przykładami podawania ketaminy są:
- przeszczepy skóry u pacjentów poparzonych;
- chirurgiczne opracowywanie ran;
- niektóre zabiegi neurologiczne i radiologiczne;
- procedury diagnostyczno-terapeutyczne u dzieci, wymagające leżenia nieruchomo.
Ketaminę należy stosować ostrożnie lub zamienić na całkiem inny lek w przypadku zabiegów na gardle, krtani czy tchawicy, ponieważ może ona zwiększać wydzielanie śliny i niedostatecznie hamuje odruchy gardłowo-krtaniowe.
Ketamina – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do podawania ketaminy są:
- jednoczesne stosowanie środków narkotycznych;
- dzieci do 3. roku życia;
- ciąża;
- zabiegi w obrębie gardła i krtani;
- mechaniczne drażnienie gardła podczas zabiegu;
- depresja oddechowa;
- zniesienie odruchów gardłowo-krtaniowych;
- nadciśnienie tętnicze;
- zaburzenia czynności serca;
- uzależnienie od ketaminy;
- dieta ubogosodowa;
- zapalenie pęcherza moczowego.
Po przyjęciu dawki ketaminy należy powstrzymać się od prowadzenia pojazdów mechanicznych czy obsługi maszyn.
Skutki uboczne
Podanie ketaminy może wiązać się z wystąpieniem działań niepożądanych. Najczęściej są to:
- stany splątania;
- halucynacje;
- pobudzenie;
- irracjonalne zachowanie;
- oczopląs i podwójne widzenie;
- wzrost napięcia mięśni szkieletowych;
- nudności i wymioty;
- rumień i wysypka.
Rzadziej pojawiają się arytmia, niedociśnienie tętnicze, depresja układu oddechowego czy jadłowstręt. Do niepożądanych działań występujących bardzo rzadko zaliczamy reakcję anafilaktyczną, bezdech oraz zapalenie pęcherza moczowego.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pochwat B., Ketamina – długa droga od anestetyku do prototypowego leku przeciwdepresyjnego. Przegląd potencjalnych mechanizmów działania, Psychiatria Polska, 244/2021.
- Owczuk R., Anestezjologia i intensywna terapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
- Maciejczyk A., Kruk M., Bezpieczeństwo farmakoterapii, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2017.
