Choroby błony śluzowej jamy ustnej

Spis treści

Choroby błony śluzowej jamy ustnej wcale nie są rzadkością. Ich przyczyny mogą być różne, a zmiany te zwykle powodują dyskomfort czy ból. W efekcie utrudnione staje się przyjmowanie pokarmów, a niekiedy również mówienie.

Choroby błony śluzowej

Czym jest błona śluzowa?

W warunkach fizjologicznych błona śluzowa znajdująca się w jamie ustnej stanowi bladoróżową, wilgotną, gładką i lśniącą powierzchnię. Pełni ona wiele ważnych funkcji, w tym:

  • ochronną – nieuszkodzony nabłonek pokrywający jamę ustną stanowi nieprzepuszczalną warstwę dla drobnoustrojów i stale się odnawia. Wraz z jego naturalnym złuszczaniem usuwane są bakterie znajdujące się na jego powierzchni. Z kolei obecność włókien sprężystych oraz klejodajnych chroni jamę ustną przed urazami mechanicznymi;
  • wchłanianie substancji – niektóre związki chemiczne (zwłaszcza rozpuszczalne w tłuszczach) wchłaniają się przez błonę śluzową jamy ustnej;
  • smakową – na błonie śluzowej rozmieszczone są kubki smakowe odbierające bodźce smakowe;
  • czuciową – błona śluzowa jamy ustnej posiada bogato rozbudowany aparat czuciowy, który umożliwia rozpoznawanie dotyku, bólu, ciepła i lokalizacji;
  • wydzielniczą – na całej powierzchni błony śluzowej jamy ustnej rozmieszczone są drobne gruczoły ślinowe, które stale ją zwilżają i zabezpieczają przed wysychaniem czy urazami podczas żucia pokarmów.

Choroby błony śluzowej jamy ustnej

Wszelkie odchylenia od normy w budowie czy funkcji błony śluzowej jamy ustnej świadczą o patologii i stanowią wskazanie do podjęcia odpowiedniego leczenia. Zmiany chorobowe błony śluzowej jamy ustnej mogą być pochodzenia miejscowego lub są objawami różnych zaburzeń ogólnoustrojowych. Nierzadko objawy chorobowe w jamie ustnej są pierwszymi zwiastunami chorób krwi, cukrzycy czy chorób dermatologicznych.

Schorzenia jamy ustnej dzielimy na wykwity:

  • pierwotne;
  • skórne

Wykwity pierwotne

Dodatkowo wykwity pierwotne dzieli się na:

  • plamy – zmiany zabarwienia na ograniczonej przestrzeni. Mogą być spowodowane stałym rozszerzeniem naczyń krwionośnych lub wylewem w wyniku uszkodzenia tych naczyń. Plamy naczyniowe spotyka się w przebiegu chorób zakaźnych i alergicznych, natomiast plamy złogowe występują w przebiegu przewlekłego zatrucia metalami ciężkimi;
  • grudki – ograniczone wzniesienie przemijające bez pozostawienia blizny. Najbardziej charakterystyczny w tej grupie jest liszaj Wilsona;
  • guzki – wyniosłe wykwity podobne do grudek, jednak zmiany patologiczne dotyczą już błony śluzowej właściwej. Mogą występować w przebiegu zapaleń swoistych, takich jak gruźlica toczniowa czy kiła guzkowa;
  • bąble pokrzywkowe – wyniosłe wykwity z towarzyszącym świądem;
  • pęcherzyki – drobne wykwity wielkością nie przekraczające ziarnka soczewicy. Wypełnione są mętnym lub krwawym płynem surowiczym. Występują najczęściej w przebiegu chorób wirusowych, jak np. zapalenie opryszczkowe lub ospa wietrzna;
  • krosty – wykwity wyniosłe zawierające ropną treść;
  • otarcia – powierzchniowe uszkodzenia błony śluzowej w efekcie urazu mechanicznego. Mogą obejmować tylko warstwę rogową lub cały nabłonek.

Wykwity skórne

Najbardziej charakterystycznym wykwitem skórnym jamy ustnej jest nadżerka. To powierzchniowy ubytek nabłonka, który nie krwawi i nie pozostawia blizn. Nadżerki powstają w miejscu wykwitów pierwotnych, w następstwie urazu mechanicznego, a także zmian troficznych. Ponadto często pokrywa je włóknikowy nalot.

Kolejną zmianą są pęknięcia i rozpadliny. To linijne ubytki nabłonka lub błony śluzowej znacznie głębsze od nadżerki. Powstają w miejscu szczególnie narażonym na rozciąganie czy napinanie. Powstawaniu pęknięć sprzyja stan zapalny.

Kolejnym typowym wykwitem jest strup. Powstaje w wyniku zasychania patologicznej wydzieliny. W jamie ustnej ze względu na stałą wilgotność nie obserwuje się strupów, występują one jedynie na czerwieni wargowej i w kątach warg. Charakterystyczne jest wystąpienie strupów na czerwieni wargowej w aftowym zapaleniu jamy ustnej i w rumieniu wysiękowym wielopostaciowym.

Ostatnią zmianą, o której warto wspomnieć jest owrzodzenie. To ubytek tkanki zmienionej patologicznie, który goi się bez pozostawienia blizny. Owrzodzenie powstaje w wyniku rozpadu wykwitów pierwotnych, może także być następstwem uszkodzenia termicznego czy chemicznego. Typowym otwartym owrzodzeniem w jamie ustnej są afty.

Zobacz również: Jak myć zęby?



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Górska R., Diagnostyka i leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej, Wydawnictwo MTP, Warszawa 2011.
  2. Górska R., Konopka T., Periodontologia współczesna, Wydawnictwo Med Tour Press International, Otwock 2013.
Kategorie
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Aktualności

Najpopularniejsze w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *