Ankyloza to pojęcie odnoszące się do unieruchomienia lub zesztywnienia stawu w następstwie urazów, chorób kości i stawów, a także w wyniku zabiegów operacyjnych. Termin ten można spotkać w wielu dziedzinach medycyny, również w stomatologii.
Ankyloza w stomatologii
Jest patologicznym zjawiskiem, w którym następuje zrośnięcie się cementu korzeniowego zęba lub zębiny (niekiedy obydwu tych struktur) z kością wyrostka zębodołowego. Efektem tego jest unieruchomienie zęba. Zjawisko może się pojawić bez względu na wiek czy płeć, posiada również różne przyczyny.
Może również dotyczyć stawów skroniowo-żuchwowych, co skutkuje brakiem lub znacznym ograniczeniem ruchomości tych stawów. Wyróżnia się ankylozę rzekomą i prawdziwą. Rzekoma występuje wówczas, gdy zaburzenie ruchomości żuchwy wynika z przyczyn pozastawowych, przy czym badania obrazowe nie wykazują zmian w strukturach stawowych. Z kolei prawdziwą rozpoznaje się, jeśli przyczyną zaburzenia ruchów żuchwy jest zrost włóknisty lub kostny między powierzchniami stawowymi wyrostka kłykciowego żuchwy i dołka stawowego.
Z czego wynika ankyloza?
Do powstawania ankylozy może dojść na wiele sposobów. Bardzo często następuje ona wówczas, gdy zdrowe komórki w aparacie więzadłowym obumierają w wyniku czynników takich jak:
- stany zapalne i infekcje (np. zębów czy ucha środkowego);
- zaburzenia przemiany materii czy prawidłowego wzrostu tkanki kostnej;
- predyspozycje wrodzone;
- przerwy w strukturze aparatu więzadłowego;
- nieprawidłowy ucisk ze strony języka;
- urazy okolicy wyrostków kłykciowych żuchwy;
- wtłoczenie zęba w kość wyrostka zębodołowego.
Należy wspomnieć, że ankyloza niezwykle często występuje na tle urazu mechanicznego, bez względu na wiek. Przyczyną mogą być np. niektóre sporty (zwłaszcza kontaktowe czy ekstremalne) oraz wypadki komunikacyjne.
Miejsce ma przerwanie ciągłości tkanki łącznej otaczającej korzeń zęba. W efekcie komórki tkanki kostnej mają styczność z odsłoniętym cementem korzeniowym bądź z zębiną. Następstwem tego zjawiska jest resorpcja tkanek twardych korzenia zęba, zaś kontakt z tkanką kostną może prowadzić do powstania ankylozy.
Do przyczyn powstawania omawianego schorzenia zalicza się również zakażenia zębopochodne, zwłaszcza rozwijające się w okolicy okołowierzchołkowej, spowodowane stanami zapalnymi i martwicą miazgi zęba. Przy obecności procesów zapalnych przebiegających w pobliżu miejsc okołowierzchołkowych, zauważa się podrażnienie ozębnej i często również procesy resorpcji korzenia.
Zobacz również: Juvelook.
Skutki ankylozy
Ankyloza zęba może prowadzić do:
- zahamowania pionowego wzrostu kości wyrostka zębodołowego szczęki;
- infrapozycji zęba ankylotycznego;
- nachylenia zębów sąsiadujących;
- przesunięcia linii pośrodkowej;
- supraerupcji zębów przeciwstawnych.
W konsekwencji dochodzi do powstania zgryzu otwartego oraz poważnych zaburzeń estetyki uśmiechu i czynności uzębienia. W przypadku ankylozy stawów skroniowo-żuchwowych zazwyczaj dochodzi do zaburzenia rozwoju żuchwy, a tym samym do deformacji twarzy i zaburzeń czynnościowych.
Leczenie ankylozy
W leczeniu ankylozy stawów skroniowo−żuchwowych metodą z wyboru jest zabieg operacyjny. Polega na przecięciu zrostu między powierzchniami stawowymi i wprowadzeniu między wytworzone powierzchnie stawowe materiału zapobiegającego odtwarzaniu się zrostów.
Leczenie ankylozy zębów stałych wymaga innego podejścia, przy czym wyróżnia się kilka metod, które można zastosować. Do przykładowych zalicza się między innymi:
- ortodontyczne zamknięcie luki;
- autotransplantację;
- ekstrakcję określonego zęba czy zębów;
- dekoronację;
- segmentową osteotomię wyrostka zębodołowego.
Pewne jest jednak, że ankyloza wymaga podjęcia leczenia, ponieważ nieleczona wiąże się z licznymi, niepożądanymi skutkami. O dokładnej metodzie leczenia decyduje lekarz stomatolog po dokładnym zapoznaniu się z problemem. Diagnostyka obejmuje nie tylko przegląd uzębienia i ocenę stanu czynnościowego zębów i żuchwy, ale również szereg badań dodatkowych, w tym RTG.
Bibliografia
- Bębenek M., Jurczak A., Kościelniak D., PFE i ankyloza jako przyczyny zaburzeń w wyrzynaniu zębów, Nowa Stomatologia, 4/2013.
- Małyszko M., Szarmach I., Szarmach J., Marczuk-Kolada G., Grycz M., Ankyloza zęba siecznego w następstwie przebytego urazu, postępowanie ortodontyczno-chirurgiczne – opis przypadku, Forum Ortodontyczne.
- Buczek O., Zadurska M., Osmólska-Bogucka A., Ankyloza wieku rozwojowego – metody leczenia ze szczególnym uwzględnieniem zabiegu dekoronacji – przegląd literatury, Journal of Stomatologica, 3/2014.
- Cieślik T., Adwent M., Cieślik-Bielecka A., Leczenie ankylozy stawu skroniowo-żuchwowego z zastosowaniem protezy wyrostka kłykciowego żuchwy, Dental and Medical Problems, 4/2005.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
