Zespół pieczenia jamy ustnej określany jest jako przewlekły dyskomfort w jamie ustnej, niezwiązany z patologią błony śluzowej, odczuwany najczęściej jako pieczenie języka. Problem dotyczy zwłaszcza kobiet, choć może występować także u mężczyzn. Ze względu na brak znajomości dokładnych przyczyn, leczenie może być skomplikowane.
Zespół pieczenia jamy ustnej – przyczyny
Zespół pieczenia jamy ustnej jest chorobą o skomplikowanej i niejednoznacznej etiopatogenezie. Za główne czynniki ryzyka uważa się:
- zaburzenia psychiczne;
- dysfunkcję układu nigrostriatalnego;
- neuropatię czuciową cienkich włókien nerwowych;
- niedoczynność tarczycy;
- dysfunkcję struny bębenkowej.
Pierwotny zespół pieczenia jamy ustnej występuje u osób ogólnie zdrowych w odróżnieniu od postaci wtórej, która może być następstwem chorób błony śluzowej jamy ustnej i chorób ogólnoustrojowych (np. cukrzycy, niedoczynności tarczycy, choroby Parkinsona, fibromialgii i wielu innych). Dolegliwości związane z omawianym zespołem występują aż 5-krotnie częściej u kobiet w wieku około- i postmenopauzalnym niż u mężczyzn. Dawniej opisywano także związek choroby z niedoborami żywieniowymi – niedokrwistością z niedoboru żelaza, witaminy B12, niedoborem innych witamin z grupy B i kwasu foliowego. Warto wziąć to pod uwagę dobierając suplementację.
Zespół pieczenia jamy ustnej – objawy
Schorzenie może mieć charakter łagodny, umiarkowany (najczęstszy) i silny. W medycynie wyróżnia się jego 3 typy:
- I: objawy pojawiają się bezpośrednio po przebudzeniu, stopniowo narastają, osiągając najwyższe natężenie po południu. Nocą nie występują;
- II: stałe natężenie dolegliwości w ciągu całego dnia, jednak nie występują one porą nocną;
- III: objawy pojawiają się okresowo w ciągu doby, występują także w nocy.
Zespół pieczenia jamy ustnej to wewnątrzustne uczucie pieczenia i/lub zaburzenia smaku, które występuje pomimo braku patologicznych zmian w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Dolegliwości opisywane są przez pacjentów zwykle jako pieczenie lub oparzenie, mrowienie, swędzenie czy drętwienie. Objawy lokalizują się standardowo na błonie śluzowej języka, przeważnie w 2/3 jego przedniej części. Mogą jednak dotyczyć także błony śluzowej podniebienia twardego i miękkiego, dna jamy ustnej, przedsionka jamy ustnej oraz warg. Dolegliwości zwykle są obustronne i nie nasilają się podczas spożywania pokarmów. Towarzyszy temu kserostomia (patologiczna suchość w jamie ustnej) oraz zaburzenia smaku z tym związane.
Diagnostyka zespołu pieczenia jamy ustnej
W diagnostyce zespołu pieczenia jamy ustnej dużą rolę odgrywa wczesne wykluczenie miejscowych schorzeń jamy ustnej, niedoborów witaminowych i zaburzeń hormonalnych, a także ogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Podstawą jest więc wywiad zdrowotny, badanie błon śluzowych jamy ustnej oraz badania laboratoryjne, w tym posiew z jamy ustnej. W związku z możliwością współistnienia polineuropatii warto wykonać elektroneurografię, ewentualnie z analizą rozkładu prędkości przewodzenia.
Zespół pieczenia jamy ustnej – leczenie
Leczenie zespołu pieczenia jamy ustnej jest skomplikowane ze względu na brak znajomości przyczyn. Jeśli problem wiąże się z chorobami ogólnoustrojowymi, dąży się do ich ustabilizowania. Przeważnie nie jest to jednak możliwe. Wówczas objawowo stosuje się leki przeciwdepresyjne, głównie trójpierścieniowe: amitryptylinę lub doksepinę. Niestety przynoszą poprawę zaledwie u około 20% chorych, a ich przydatność jest ograniczona objawami ubocznymi, w tym zwłaszcza kserostomią.
U niektórych pacjentów dobre efekty uzyskuje się, systematycznie stosując płukanki do jamy ustnej (ziołowe lub z czystego soku jabłkowego), a także suplementując witaminy z grupy B oraz kwas alfa-liponowy podawany w dawce 600 mg na dobę. Dodatkowo można rozważyć włączenie empirycznego leczenia przeciwgrzybicznego i hormonalnej terapii zastępczej (w szczególności u kobiet w okresie menopauzy).
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wysocki P., Zespół pieczenia jamy ustnej, Gastroenterologia Kliniczna, 1/2017.
- Tokajuk A., Kisiel M., Tokajuk J., Dąbrowska Z., Cwalina I., Dąbrowska B. Zespół pieczenia jamy ustnej jako problem interdyscyplinarny – przegląd piśmiennictwa.
- Budrewicz S., Koziorowska-Gawron E., Koszewicz M. Etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie zespołu pieczenia jamy ustnej w ujęciu neurologicznym, Dental and Medical Problems, 43/2006.
- Matuszczak R., Lammek K., Tretiakow D., Skorek A. Zespół pieczenia jamy ustnej: epidemiologia, diagnostyka i nowoczesne standardy postępowania, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 3/2020.
- Mendak M., Współczesne poglądy na leczenie zespołu pieczenia jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa, Dental and Medical Problems, 45/2008.
