Splot przyuszniczy (łac. Plexus parotideus) to jedno z większych odgałęzień nerwu twarzowego. Splot ten dzieli się na dwie główne części, przy czym każda oddaje swoje odgałęzienia.
Gałęzie nerwu twarzowego
VII nerw czaszkowy oddaje liczne gałęzie, które znajdują się zarówno wewnątrz czaszki, jak i poza nią. Pierwsza część omawianego nerwu znajduje się wewnątrz czaszki i to tutaj oddaje swoje odgałęzienia, którymi są:
- nerw skalisty większy;
- nerw strzemiączkowy;
- struna bębenkowa.
Po wyjściu z czaszki nerw ten oddaje kolejne odgałęzienia, czyli:
- nerw uszny tylny;
- gałąź dwubrzuścowa;
- splot przyuszniczy.
Opisuje się zatem, że w obrębie ślinianki przyusznej rozgałęzienia nerwu twarzowego tworzą splot przyuszniczy. Gałązki odchodzące od tego splotu wychodzą z górnego, przedniego i dolnego brzegu ślinianki.
Budowa splotu przyuszniczego
W miąższu ślinianki przyusznej nerw twarzowy dzieli się na 2 odgałęzienia: górny i dolny. Każdy z nich rozpada się następnie na kolejne gałązki, które łącząc się ze sobą tworzą omawiany splot. Od splotu przyuszniczego odchodzą gałęzie, które lokalizują się na przednim i górnym brzegu ślinianki przyusznej, po czym rozchodzą się wachlarzowato w kierunku zaopatrywanych obszarów.
Część górna wysyła następujące gałęzie:
- skroniowe – włókna biegną do mięśni usznych: przedniego i górnego;
- jarzmowe – biegną skośnie do przodu i do góry ponad łuk jarzmowy do mięśnia okrężnego oka oraz czołowego;
- policzkowe – rozpoczynają się zarówno w części górnej, jak i dolnej. Są to najsilniejsze gałązki biegnące prawie poziomo ponad zewnętrzną powierzchnię mięśnia żwacza ku przodowi i zaopatrują mięsień policzkowy oraz mięśnie wargi górnej i nosa.
Natomiast głównymi gałęziami części dolnej omawianego splotu są:
- gałęzie brzeżne żuchwowe – zaopatrujące mięśnie wargi dolnej i bródki. Najniższy z nich (biegnący wzdłuż dolnego brzegu żuchwy aż do okolicy bródki) zwany jest gałęzią brzeżną żuchwy;
- gałąź szyi – wychodzi z dolnego bieguna przyusznicy i zespala się z gałązkami górnymi nerwu poprzecznego szyi. Pochodzą one ze splotu szyjnego i w efekcie tworzą pętlę szyjną powierzchowną.
Gałęzie splotu przyuszniczego po wyjściu z przedniego brzegu ślinianki przyusznej biegną pod powięzią mięśnia żwacza i wychodzą spod niej dopiero na jego przednim brzegu.
Na twarzy gałęzie splotu zespalają się nie tylko między sobą, ale również z gałęziami nerwu trójdzielnego. Od nich nerw twarzowy otrzymuje włókna czuciowe, które razem z gałęziami nerwu twarzowego podążają do odpowiednich okolic skóry.
Obszar unerwienia
Obszar unerwienia splotu przyuszniczego można opisać w skrócie.
Część górna zaopatruje mięśnie otaczające oczodoły, mięśnie wargi górnej oraz górnej części policzka. Z kolei część dolna odpowiada za unerwienie mięśni wargi dolnej, bródki i dolnej części policzka, jak również mięśnia szerokiego szyi.
Bibliografia
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
