Środek znieczulający miejscowo to niezwykle korzystne rozwiązanie medycyny, pozwalające na bezbolesne i bezproblemowe wykonanie mniej rozległych zabiegów i operacji. Wygasza bowiem całkowicie czucie bólu, dzięki czemu pacjent może odczuwać wyłącznie ciągnięcie za tkanki, lecz z całą pewnością nie ma tu miejsca na ból.
Środek znieczulający miejscowo – działanie
Ból to nieprzyjemne zmysłowe i emocjonalne doświadczenie, które towarzyszy istniejącemu lub zagrażającemu uszkodzeniu tkanek. Pojawia się zawsze przy nacięciu, przecięciu czy rozrywaniu tkanek, co ma miejsce podczas wielu różnych procedur chirurgicznych i dentystycznych. Podanie leku znieczulającego miejscowo pozwala na wyeliminowanie tych przykrych dolegliwości, co przynosi korzyści dla obu stron. Lekarz może sprawnie przeprowadzić zabieg, nie obawiając się nagłych, spontanicznych ruchów obronnych pacjenta w związku z silnym bólem, zaś pacjent nie odczuwa bólu, przez co procedura nie jest dla niego traumatyczna.
Środki miejscowo znieczulające działają wybiórczo na tkanki ludzkiego ciała, porażając zakończenia i włókna nerwów czuciowych. W konsekwencji tego blokują odbieranie i przekaźnictwo bodźców bólowych. Działają w miejscu podania, ograniczając regionalnie przewodzenie impulsów dośrodkowych, w przeciwieństwie do leków przeciwbólowych, które oddziałują na określone struktury ośrodkowego układu nerwowego. Dodatkowo obserwuje się hamowanie różnego rodzaju receptorów, zwiększając tym samym uwalnianie glutaminianu.
Środek znieczulający miejscowo – jak długo działa?
Działanie środków znieczulających miejscowo jest odwracalne, a czas trwania znieczulenia zależy od wielu czynników. Nie tylko od rodzaju użytego leku, ale także od wieku i masy ciała pacjenta, jego przemian metabolicznych, a nawet uwarunkowań genetycznych. Dla przykładu prokaina może działać od 20 do 45 minut, natomiast lidokaina i mepiwakaina od 60 do 120 minut. Dłuższy czas działania wykazuje np. bupiwakaina, ropiwakaina i tetrakaina (nawet do 6 godzin). Dlatego każdorazowo lek i jego dawka powinny być dobrane indywidualnie przez lekarza.
Zobacz również: Rodzaje znieczuleń w stomatologii.
Środki znieczulające miejscowo – rodzaje
Najczęściej wykorzystywanymi środkami do znieczulania miejscowego są:
- Benzokaina – ester kwasu p-aminobenzoesowego (PABA) i etanolu, wyróżniający się szybkim początkiem działania. Bardzo wolno absorbuje się z błony śluzowej, w związku z czym ryzyko przedawkowania jest niskie;
- Lidokaina – środek typu amidowego z pierścieniem benzoesowym, metabolizowany w wątrobie. Uznaje się ją powszechnie za najbezpieczniejszy środek znieczulający, może być stosowana u pacjentów w każdym wieku;
- Artykaina – środek typu amidowego z pierścieniem tiofentowym o najwyższym stopniu toksyczności. Wykazuje 4-krotnie silniejsze działanie od lidokainy, po czym ulega metabolizowaniu w osoczu. Nie należy stosować jej u dzieci poniżej 4. roku życia;
- Mepiwakaina – środek typu amidowego z pierścieniem benzoesowym, o działaniu zbliżonym do lidokainy;
- Bupiwakaina – środek amidowy o długim działaniu, metabolizowany w wątrobie.
Do znieczulenia powierzchownego wykorzystuje się najczęściej następujące leki:
- prylokaina;
- benzokaina;
- lidokaina.
Dostępne na rynku preparaty są najczęściej mieszaniną dwóch i więcej środków. Nie zawierają one substancji obkurczających naczynia, gdyż ich dodatek uniemożliwiłby wchłanianie środka z błony śluzowej. Znieczulenie powierzchowne polega na aplikacji kremu lub żelu bezpośrednio na skórę lub błonę śluzową. Po kilku minutach tkanki te stają się całkowicie nieczułe na bodźce zewnętrzne. Taka forma znieczulania może być wykorzystywana zarówno odrębnie, jak i jako wstęp przed właściwym znieczuleniem igłą, w sytuacjach, w których pacjent wykazuje lęk przed igłami.
Inną formą miejscowego usuwania bólu jest znieczulenie przewodowe, polegające na aplikacji leku uśmierzającego ból w okolicy pnia nerwów. Podaje się go za pomocą cienkiej igły. W tym celu zastosować można np. artykainę. W połączeniu z adrenaliną (środek obkurczający naczynia krwionośne) zapewnia opóźnienie wchłaniania artykainy do krążenia ogólnego i wydłużenie jej działania w tkankach.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Makuła M., Szkutnik-Fiedler D., Środki znieczulające miejscowo, Farmacja Współczesna, 2018; 11: 83-88.
- Malamed S., Środki znieczulenia miejscowego, Magazyn Stomatologiczny, 9/2017.
