Etanol (inaczej: alkohol etylowy) to związek organiczny z grupy alkoholi o wzorze C2H5OH. Należy do związków chemicznych, które szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego (już w ciągu 5-10 minut po spożyciu można go wykryć we krwi). Nieumiejętne spożywanie etanolu może skutkować zatruciem, zaś zbyt częste przyjmowanie prowadzić może do alkoholizmu.
Etanol – charakterystyka
Etanol to jednowodorotlenowy, I-rzędowy, nasycony alkohol alifatyczny. Stanowi bezbarwną, łatwopalną ciecz o charakterystycznym zapachu i palącym smaku, przy czym jest jedną z najlepiej poznanych substancji chemicznych. Najstarsza metoda pozyskiwania tego związku opiera się na fermentacji skrobi zawartej w ziemniakach, kukurydzy, ryżu czy jęczmieniu. Wytworzony w ten sposób alkohol etylowy wydziela się drogą destylacji, po czym oczyszcza przez rektyfikację. W rezultacie tych działań powstaje spirytus rektyfikowany – mieszanina o zawartości 95,5% etanolu i 4,5% wody. Etanol posiada wzór sumaryczny C2H5OH oraz masę molową 46,07 g/mol. W obecności powietrza pali się ona słabo widocznym, niebieskawym płomieniem.
Zastosowanie etanolu
Etanol wykorzystywany jest przede wszystkim do celów spożywczych, jest to składnik spirytusu, wódki i innych rodzajów alkoholu. Uważa się, że jest to najczęściej wybierana substancja psychoaktywna XXI wieku. Ponadto znajduje zastosowanie jako rozpuszczalnik (w przemyśle kosmetycznym czy farmaceutycznym) oraz wykorzystuje się go do produkcji estrów, eteru dietylowego lub kwasu octowego. Powszechne zastosowanie etanolu w medycynie i farmakologii wynika z faktu, że działa on bakteriobójczo i bakteriostatycznie, grzybobójczo oraz wirusobójczo. Dodatkowo wykazuje właściwości przeciwpotne i ściągające. Znaleźć go można w lekach na kaszel i przeziębienie, a nawet w suplementach żelaza. Wykorzystuje się go również do produkcji ziołowych produktów leczniczych, takich jak np. nalewki. Jest on w tym przypadku niezbędny, aby wydobyć z poszczególnych ziół ich właściwości lecznicze. Do leków i preparatów zawierających etanol należą m.in.:
- kosmetyki zmniejszające nadpotliwość ciała;
- leki na wszawicę do stosowania na skórę głowy;
- preparaty wspomagające leczenie atopowego zapalenia skóry dla dzieci (etanol ma wówczas bardzo małe stężenie);
- płyny po goleniu;
- płyny i żele antybakteryjne;
- perfumy.
Ponadto używa się go podczas produkcji preparatów odstraszających owady.
Zatrucie etanolem
Etanol wprawdzie nie jest toksyczny w tak wysokim stopniu, co metanol, jednak jego długotrwałe spożywanie w dużych ilościach prowadzi do choroby alkoholowej, nazywanej potocznie alkoholizmem. Zatrucie etanolem wywołuje zmiany w obrębie lizosomów, w których zachodzi około 95% wewnątrzkomórkowej proteolizy. W konsekwencji wzrasta przepuszczalności ich błon komórkowych, co prowadzi do przedostawania się produkowanych przez nie enzymów do krwi oraz przestrzeni pozakomórkowej.
Alkoholizm przyczynia się do uszkodzenia i nawet całkowitego zniszczenia komórek wątroby (hepatocytów) czy trzustki. Natomiast w żołądku może upośledzać degradację białek pokarmowych.
Po spożyciu niewielkiej ilości etanol wywołuje rozszerzenie źrenic, pobudzenie ruchowe i ogólną poprawę nastroju, zaś spożyty w większych ilościach prowadzi do zaburzeń równowagi i koordynacji oraz ogólnego zamroczenia. Częste przyjmowanie jest czynnikiem ryzyka uzależnienia, które trudno wyleczyć. Etanol w kosmetykach w przypadku skóry wrażliwej może doprowadzić do podrażnień i odwodnienia. Według Światowej Organizacji Zdrowia żadna spożyta dawka alkoholu nie jest bezpieczna dla zdrowia.
Etanol na mrozie – niebezpieczeństwo stosowania
Spożywaniu alkoholu towarzyszy złudne uczucie ciepła. Wynika z faktu, że alkohol przyspiesza krążenie krwi i wywołuje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Uczucie ciepła jest jednak krótkotrwałe – szybko pojawia się przyspieszone wychłodzenia ciała, co może doprowadzić do hipotermii, a następnie śmierci.
Polecane produkty:
|
Chlorella 100% naturalna
Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Jest bogatym źródłem witamin, minerałów, chlorofilu i innych, ważnych składników odżywczych. Wspiera oczyszczanie organizmu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Car H., Sadowska A., Stefaniuk R., Alkohole w produktach leczniczych stosowanych na skórę, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, 2018.
- Witek B., Kwiecień-Błońska E., Zmorzyński S., Alkohol a niektóre enzymy, Problemy Nauk Biologicznych, 1/2012.
- Zawartość etanolu, Farmakopea Polska, Wydanie XI, suplement 2019.
- Dudek K., Kasza T., Ruszel M., Sikora E., Suryło P., Tomaszkiewicz-Potępa A., Vogt O., Encyklopedia szkolna. Chemia, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2008.
