Płyn mózgowo-rdzeniowy

Spis treści

Płyn mózgowo-rdzeniowy to przezroczysta ciecz pełniąca rolę mechanicznej ochrony mózgowia i rdzenia kręgowego oraz umożliwiająca wyrównanie ciśnienia międzyczaszkowego. Wypełnia wielkie przestrzenie, jakie stanowią komory mózgowia, zbiorniki oraz jama podpajęczynówkowa mózgowa i rdzenia kręgowego.

 

Fizjologia płynu mózgowo-rdzeniowego

Płyn mózgowo-rdzeniowy wytwarzany jest przez sploty naczyniówkowe komór mózgowia z osocza krwi na drodze filtracji, dyfuzji ułatwionej i transportu czynnego. Głównym miejscem syntezy płynu są sploty naczyniówkowe komór bocznych, komory trzeciej i komory czwartej, a także naczynia włosowate mózgu. Dowodem wydzielania tej cieczy przez sploty naczyniówkowe jest fakt, że po ich usunięciu wydzielanie płynu znacznie się zmniejsza. Ogólna objętość wytworzonego, krążącego po organizmie płynu mózgowo-rdzeniowego wynosi średnio około 200 ml, z czego 50 ml znajduje się w komorach mózgowia, a 150 ml w przestrzeni podpajęczynówkowej.

Omawiany płyn ulega wchłonięciu przez całą powierzchnię pajęczynówki. Inną drogą odpływu są przestrzenie chłonne nerwów mózgowych i rdzeniowych. Krąży on stale po organizmie odpływając z komór bocznych przez otwory międzykomorowe do komory trzeciej. Następnie kieruje się przez wodociąg mózgu do komory czwartej. Ostatecznie przedostaje się przez otwory boczne oraz otwór pośrodkowy do zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego i przestrzeni podpajęczynówkowej. Można podsumować, że płyn ten ulega stałej wymianie.

Płyn mózgowo-rdzeniowy – objętość

Jak wspomniano, objętość płynu mózgowo-rdzeniowego wynosi około 200 ml. Ilość ta może jednak się zmieniać w stanach patologicznych. Najpopularniejszą przyczyną zwiększonej objętości płynu mózgowo-rdzeniowego jest wodogłowie. Do wodogłowia dojść może w efekcie blokady przepływu między komorami lub spadku zdolności resorpcyjnej kosmków pajęczynówkowych.

Skład chemiczny płynu mózgowo-rdzeniowego

Mimo, że płyn mózgowo-rdzeniowy powstaje z osocza, skład obu tych płynów różni się między sobą. W płynie mózgowo-rdzeniowym można wyróżnić:

  • jony sodu, potasu, wapnia, magnezu i chloru;
  • jony HCO3-;
  • fosfor nieorganiczny;
  • białko;
  • glukozę;
  • kreatyninę;
  • kwas moczowy.

W porównaniu do osocza krwi płyn mózgowo-rdzeniowy zawiera znacznie więcej jonów chloru i magnezu, przy jednocześnie mniejszej zawartości jonów potasu, wapnia, glukozy, fosforanów czy mocznika.

Znajomość składu chemicznego tego płynu jest istotna w medycynie, ponieważ odchylenia od normy mogą wskazywać na rozwój wielu schorzeń i chorób. Płyn mózgowo-rdzeniowy do badania można pobrać na 3 sposoby: przez punkcję podpotyliczną (ze zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego), przez punkcję lędźwiową (z kanału kręgowego) lub z komór bocznych przez otwory trepanacyjne czaszki.

Jakie funkcje pełni płyn mózgowo-rdzeniowy?

Płyn mózgowo-rdzeniowy pełni wiele ważnych funkcji. Przede wszystkim chroni mózgowie przed uszkodzeniami, zwłaszcza mechanicznymi pochodzącymi z zewnątrz. Funkcję tę pełni wspólnie z oponami mózgowia. Ponadto zapewnia i warunkuje prawidłową wymianę składników chemicznych między poszczególnymi ośrodkami mózgowia oraz zmniejsza ciężar mózgowia, o czym mówi prawo Archimedesa.

Bibliografia

  1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
  2. Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
  3. Konturek S., Fizjologia, Tom IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
Kategorie
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Aktualności

Najpopularniejsze w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *