Ucho wewnętrzne

Ucho wewnętrzne lokalizuje się w labiryncie kości skroniowej i składa się ze struktury spiralnej skręconej 2,5-krotnie, zwanej ślimakiem.

Jak zbudowane jest ucho wewnętrzne?

Ucho wewnętrzne, z powodu swojej różnorodnej, złożonej budowy zwane jest też błędnikiem. Składa się bowiem z cienkościennych, błoniastych pęcherzyków i przewodów, które mieszczą się w mniej więcej odpowiadających im przestrzeniach i kanałach kostnych. W uchu wewnętrznym można zatem wyróżnić błędnik błoniasty i błędnik kostny.

Zobacz również: Splot przyuszniczy.

Błędnik błoniasty

Błędnik błoniasty znajduje się w błędniku kostnym i wypełnia go wodnisty, przezroczysty płyn zwany śródchłonką. Przestrzeń między błędnikiem kostnym a błoniastym zwana jest przestrzenią przychłonkową. Wypełnia ją przychłonka. W błędniku błoniastym można odróżnić następujące części:

• łagiewka;
• przewody półkoliste;
• woreczek;
• przewód ślimakowy;
• przewód śródchłonki z woreczkiem śródchłonki.

Szczególną uwagę należy poświęcić narządowi przedsionkowemu, który czynnościowo wiąże się z równowagą statyczną i kinetyczną. Składa się z 3 grzebieni bańkowych zlokalizowanych w bańkach przewodów półkolistych, a także plamki woreczka i plamki łagiewki.

Błędnik kostny

To układ jam i kanałów leżących w części skalistej kości skroniowej i zawierających błędnik błoniasty i przestrzenie przychłonkowe. Ściana tych kanałów zbudowana jest ze zbitej i wyjątkowo twardej tkanki kostnej. Część środkowa błędnika kostnego – przedsionek – obejmuje woreczek i łagiewkę błędnika błoniastego. Z przedsionkiem łączy się ślimak zawierający kanał spiralny ślimaka. W kanale spiralnym leży błoniasty przewód ślimakowy, zaś od tyłu z przedsionkiem łączą się 3 kanały półkoliste – przedni, tylny i boczny. Błędnik błoniasty nie wypełnia jednak w całości kanałów i jam błędnika kostnego.

Ściana przyśrodkowa przedsionka oraz powierzchnia podstawna ślimaka są zarazem częścią dna przewodu słuchowego wewnętrznego. Widoczne są w nim otworki dla nerwów i naczyń ucha wewnętrznego. Oprócz przedsionka, kanałów półkolistych i ślimaka do ucha wewnętrznego zalicza się także przewód słuchowy wewnętrzny. Jest on drogą dla obu części nerwu przedsionkowo-ślimakowego oraz naczyń zaopatrujących błędnik.

Narząd Cortiego

Narząd Cortiego jest właściwym narządem odbiorczym fal akustycznych leżącym na błonie podstawnej. Receptorami słuchu są tutaj komórki rzęsate ułożone w 2 grupy – jedną, wewnętrzną, z pojedynczym rzędem komórek rzęsatych oraz drugą, zewnętrzną, złożoną z 3 rzędów komórek rzęsatych. Komórki te nachylając się do siebie tworzą tunel. Są one jednocześnie oplecione zakończeniami włókien nerwowych, z których jedne (czuciowe) stanowią zakończenia obwodowe włókien eferentnych.

Droga słuchowa

Droga słuchowa jest czteroneuronowa. Można ją opisać następująco:

• I – neurony dwubiegunowe zwoju spiralnego (Cortiego) ślimaka: ich obwodowe wypustki zaopatrują komórki rzęsate narządu spiralnego, a dośrodkowe tworzą nerw ślimakowy, zwany także słuchowym;
• II – jądra ślimakowe;
• III – ciało czworoboczne: aksony obierają tutaj dwie drogi, po czym łączą się ze sobą ponownie we wspólną drogę zwaną wstęgą boczną;
• IV – ciała kolankowate przyśrodkowe.

Neurony ciała kolankowatego przyśrodkowego wysyłają wypustki poprzez tylną odnogę wewnętrzną i promienistość słuchową do pierwszorzędowego pola słuchowego w korze mózgu. Pole to znajduje się w obrębie zakrętów skroniowych poprzecznych, znanych również jako zakręty Heschla.

Zmysł równowagi

Receptory (proprioceptory) zmysłu równowagi znajdują się w układzie przedsionkowym obejmującym pozasłuchową część błędnika z dwoma narządami otolitowymi, czyli łagiewką i woreczkiem oraz trzema kanałami półkolistymi. Czynność układu przedsionkowego łączy się ściśle z innymi zmysłami, a w szczególności z narządem wzroku, proprioceptorami mięśni i stawów oraz receptorami dotyku i ucisku.

Łagiewka dostarcza informacji o zmianach położenia głowy w przestrzeni i reaguje na liniowe przyspieszenie czy zwolnienie. Woreczek z kolei specjalizuje się w wykrywaniu ruchów o niskiej częstotliwości, czyli takich, które powodują chorobę lokomocyjną. Kanały półkoliste zaś przystosowane są do wykrywania przyspieszenia kątowego. Drogę przewodzenia bodźców związanych z równowagą można zaprezentować następująco:

• I – kora móżdżku;
• II – jądra ruchowe dla mięśni gałek ocznych, czyli jądra nerwów czaszkowych III, IV i VI;
• III – rdzeń kręgowy;
• IV – zakręt pozaśrodkowy mózgu i płata ciemieniowego.

Na ostatnim etapie dochodzi do uświadomienia położenia ciała w przestrzeni.

Podsumowanie

Ucho wewnętrzne jest skomplikowaną strukturą pełniącą różne funkcje. Dawniej uważano, że odpowiada jedynie za odbiór fal akustycznych, czyli za prawidłowy słuch. Współcześnie jednak wiadomo, że w uchu wewnętrznym lokalizuje się również narząd równowagi.

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Konturek S., Fizjologia, tom IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.

Naturalny koenzym Q10 Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej...