Ucho wewnętrzne lokalizuje się w labiryncie kości skroniowej i składa się ze struktury spiralnej skręconej 2,5-krotnie, zwanej ślimakiem.
Jak zbudowane jest ucho wewnętrzne?
Ucho wewnętrzne, z powodu swojej różnorodnej, złożonej budowy zwane jest też błędnikiem. Składa się bowiem z cienkościennych, błoniastych pęcherzyków i przewodów, które mieszczą się w mniej więcej odpowiadających im przestrzeniach i kanałach kostnych. W uchu wewnętrznym można zatem wyróżnić błędnik błoniasty i błędnik kostny.
Zobacz również: Splot przyuszniczy.
Błędnik błoniasty
Błędnik błoniasty znajduje się w błędniku kostnym i wypełnia go wodnisty, przezroczysty płyn zwany śródchłonką. Przestrzeń między błędnikiem kostnym a błoniastym zwana jest przestrzenią przychłonkową. Wypełnia ją przychłonka. W błędniku błoniastym można odróżnić następujące części:
- łagiewka;
- przewody półkoliste;
- woreczek;
- przewód ślimakowy;
- przewód śródchłonki z woreczkiem śródchłonki.
Szczególną uwagę należy poświęcić narządowi przedsionkowemu, który czynnościowo wiąże się z równowagą statyczną i kinetyczną. Składa się z 3 grzebieni bańkowych zlokalizowanych w bańkach przewodów półkolistych, a także plamki woreczka i plamki łagiewki.
Błędnik kostny
To układ jam i kanałów leżących w części skalistej kości skroniowej i zawierających błędnik błoniasty i przestrzenie przychłonkowe. Ściana tych kanałów zbudowana jest ze zbitej i wyjątkowo twardej tkanki kostnej. Część środkowa błędnika kostnego – przedsionek – obejmuje woreczek i łagiewkę błędnika błoniastego. Z przedsionkiem łączy się ślimak zawierający kanał spiralny ślimaka. W kanale spiralnym leży błoniasty przewód ślimakowy, zaś od tyłu z przedsionkiem łączą się 3 kanały półkoliste – przedni, tylny i boczny. Błędnik błoniasty nie wypełnia jednak w całości kanałów i jam błędnika kostnego.
Ściana przyśrodkowa przedsionka oraz powierzchnia podstawna ślimaka są zarazem częścią dna przewodu słuchowego wewnętrznego. Widoczne są w nim otworki dla nerwów i naczyń ucha wewnętrznego. Oprócz przedsionka, kanałów półkolistych i ślimaka do ucha wewnętrznego zalicza się także przewód słuchowy wewnętrzny. Jest on drogą dla obu części nerwu przedsionkowo-ślimakowego oraz naczyń zaopatrujących błędnik.
Narząd Cortiego
Narząd Cortiego jest właściwym narządem odbiorczym fal akustycznych leżącym na błonie podstawnej. Receptorami słuchu są tutaj komórki rzęsate ułożone w 2 grupy – jedną, wewnętrzną, z pojedynczym rzędem komórek rzęsatych oraz drugą, zewnętrzną, złożoną z 3 rzędów komórek rzęsatych. Komórki te nachylając się do siebie tworzą tunel. Są one jednocześnie oplecione zakończeniami włókien nerwowych, z których jedne (czuciowe) stanowią zakończenia obwodowe włókien eferentnych.
Droga słuchowa
Droga słuchowa jest czteroneuronowa. Można ją opisać następująco:
- I – neurony dwubiegunowe zwoju spiralnego (Cortiego) ślimaka: ich obwodowe wypustki zaopatrują komórki rzęsate narządu spiralnego, a dośrodkowe tworzą nerw ślimakowy, zwany także słuchowym;
- II – jądra ślimakowe;
- III – ciało czworoboczne: aksony obierają tutaj dwie drogi, po czym łączą się ze sobą ponownie we wspólną drogę zwaną wstęgą boczną;
- IV – ciała kolankowate przyśrodkowe.
Neurony ciała kolankowatego przyśrodkowego wysyłają wypustki poprzez tylną odnogę wewnętrzną i promienistość słuchową do pierwszorzędowego pola słuchowego w korze mózgu. Pole to znajduje się w obrębie zakrętów skroniowych poprzecznych, znanych również jako zakręty Heschla.
Zmysł równowagi
Receptory (proprioceptory) zmysłu równowagi znajdują się w układzie przedsionkowym obejmującym pozasłuchową część błędnika z dwoma narządami otolitowymi, czyli łagiewką i woreczkiem oraz trzema kanałami półkolistymi. Czynność układu przedsionkowego łączy się ściśle z innymi zmysłami, a w szczególności z narządem wzroku, proprioceptorami mięśni i stawów oraz receptorami dotyku i ucisku.
Łagiewka dostarcza informacji o zmianach położenia głowy w przestrzeni i reaguje na liniowe przyspieszenie czy zwolnienie. Woreczek z kolei specjalizuje się w wykrywaniu ruchów o niskiej częstotliwości, czyli takich, które powodują chorobę lokomocyjną. Kanały półkoliste zaś przystosowane są do wykrywania przyspieszenia kątowego. Drogę przewodzenia bodźców związanych z równowagą można zaprezentować następująco:
- I – kora móżdżku;
- II – jądra ruchowe dla mięśni gałek ocznych, czyli jądra nerwów czaszkowych III, IV i VI;
- III – rdzeń kręgowy;
- IV – zakręt pozaśrodkowy mózgu i płata ciemieniowego.
Na ostatnim etapie dochodzi do uświadomienia położenia ciała w przestrzeni.
Podsumowanie
Ucho wewnętrzne jest skomplikowaną strukturą pełniącą różne funkcje. Dawniej uważano, że odpowiada jedynie za odbiór fal akustycznych, czyli za prawidłowy słuch. Współcześnie jednak wiadomo, że w uchu wewnętrznym lokalizuje się również narząd równowagi.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Konturek S., Fizjologia, tom IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
