Rozszczep wargi i/lub podniebienia to najczęściej występująca wada rozwojowa twarzoczaszki. Dziecko z tą wadą wymaga szczególnej, wielospecjalistycznej opieki już od momentu narodzin. Rozszczep wargi górnej i/lub podniebienia jest malformacją polegającą na nieprawidłowym rozwoju struktur wchodzących w skład twarzoczaszki. Rozszczepem nazywamy szczelinę, która występuje w miejscu niezrośnięcia się części tworzących wargę i/lub podniebienie.
Przyczyny rozszczepu wargi i podniebienia
Występowanie rozszczepu podniebienia polega na niepełnym oddzieleniu jamy nosowej od jamy ustno-gardłowej. W rozwoju tej wady uwzględnia się współdziałanie czynników środowiskowych oraz genetycznych. Czynniki środowiskowe mogą odpowiadać za wystąpienie zmian w genach lub mogą wchodzić w reakcje z wrodzonymi genetycznymi alteracjami skutkując powstawaniem rozszczepów. Wykazano, że ryzyko wystąpienia rozszczepów u dziecka znacznie zwiększa się podczas następujących sytuacji związanych z rodzicami (głównie z matką):
- palenia wyrobów tytoniowych i spożywania alkoholu;
- braku suplementacji kwasu foliowego;
- dojrzałego wieku rodziców, powyżej 40. roku życia;
- przewlekłego kontaktu z pestycydami lub rozpuszczalnikami;
- przyjmowania niektórych leków, np. kortykosteroidów;
- ekspozycji na promieniowanie rentgenowskie;
- nadmiernego stresu;
- nadwagi;
- hipertermii.
Nieprawidłowości w obrębie twarzoczaszki u płodu można rozpoznać przy pomocy USG już w 18-24 tygodniu.
Jak wygląda rozszczep wargi i podniebienia?
Należy pamiętać, że rozszczep wargi i podniebienia to wada niewpływająca negatywnie na rozwój intelektualny czy motoryczny dziecka. Stanowi problem wyłącznie kosmetyczny, a w późniejszym wieku utrudnia prawidłową mowę. Jeśli miejsce ma rozszczep podniebienia, niemowlę zazwyczaj ma trudności ze ssaniem piersi. Należy wówczas rozważyć inne metody karmienia, np. specjalistyczne, przedłużone smoczki. Trudności w przyjmowaniu pokarmu z piersi raczej nie występują w przypadku rozszczepu wyłącznie wargi.
Rozszczep wargi i podniebienia widać już na pierwszy rzut oka. Widać bowiem charakterystyczne rozejście się tkanek w obrębie twarzoczaszki. Wyróżnia się przy tym rozszczepy jednostronne całkowite i częściowe oraz obustronne.
Warto zdecydować się na operacyjną rekonstrukcję twarzy, ponieważ w późniejszym wieku dziecko może mieć problemy z adaptacją i kontaktami z rówieśnikami. Ponadto rozszczep wargi i podniebienia znacznie utrudnia naukę mowy i uniemożliwia prawidłowe wypowiadanie wielu wyrazów. Szacuje się, że obecność tej wady w pewnym stopniu zwiększa ryzyko rozwoju różnych infekcji.
Leczenie rozszczepu wargi i podniebienia
Podstawową zasadą postępowania leczniczego w przypadkach wad rozszczepowych jest dążenie do anatomicznej rekonstrukcji tkanek miękkich w miejscu rozszczepu z możliwie niewielkim uszkodzeniem punktów wzrostowych szkieletu szczęki. Operację wykonuje się zazwyczaj w pierwszych miesiącach życia dziecka. Chirurg zszywa rozszczep i rekonstruuje mięśnie podniebienia miękkiego, starając się w jak najmniejszym stopniu ingerować w podniebienie twarde wraz z górną szczęką. Całkowite rozszczepy wargi i podniebienia wymagają zwykle pewnych poprawek pierwotnych operacji. Decyzję o wszelkich poprawkach i ponownych zabiegach podejmuje chirurg w porozumieniu z rodzicami.
Zobacz również: Chirurgia stomatologiczna.
W okresie wczesnodziecięcym warto skorzystać z porad logopedycznych, ponieważ dzieci po operacji mimo wszystko mogą mieć problemy z mową. Dodatkowo, w razie konieczności zaleca się wizytę u otorynolaryngologa, gdyż dziecko może cierpieć na pewien stopień niedosłuchu z powodu rozszczepu podniebienia. Prawie zawsze wynika to z obecności płynu w uchu środkowym, co zwykle samo poprawia się z wiekiem.
Rozszczep wargi może skutkować pozostawieniem otworu w dziąśle i wyrostku zębodołowym szczęki pod górną wargą, gdzie rozwijają się zęby. To z kolei może spowodować powykręcanie się przednich zębów i przyjęcie przez nie nieprawidłowej pozycji. Po obu stronach rozszczepu może brakować w szczęce zęba lub może uformować się dodatkowy ząb. Z tego względu w późniejszym wieku często bywa konieczna wizyta u ortodonty.
Zobacz również: Aparat na zęby.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szeląg J., Noga L., Orłowska K., Pałka Ł., Paradowska A., Analiza wpływu endo− i egzogennych czynników ryzyka w etiologii rozszczepów podniebienia pierwotnego i wtórnego, Dental and Medical Problems, 4/2006.
- Jethon J., Zasady leczenia rozszczepów wargi i podniebienia, Postępy Nauk Medycznych, 2-3/2005.
- Bilińska M., Osmola K., Rozszczep wargi i podniebienia – czynniki ryzyka, diagnostyka prenatalna i konsekwencje zdrowotne, Ginekologia Polska, 86/2015.
