Sedacja doustna często ma miejsce przed właściwym podaniem środka znieczulającego ogólnie. Ma na celu uspokojenie bardzo zdenerwowanego czy zaniepokojonego pacjenta i tym samym zwiększyć komfort procedur medycznych. Zwykle stosuje się ją w przypadku dzieci i osób niepełnosprawnych, jednak można jej użyć u każdego pacjenta bez względu na wiek.
Na czym polega sedacja doustna?
Najczęściej stosowanym lekiem w sedacji doustnej jest diazepam, możliwy do zakupienia wyłącznie na receptę. Lek przyjmuje się odpowiednio wcześniej (w zależności od dawki) przed planowanym zabiegiem lub procedurą diagnostyczną. Pacjent nie może jednak otrzymać leku do wykupienia przed przybyciem do szpitala, chyba że lekarz uznał inaczej. Jeśli z nieuzasadnionych medycznie powodów stawi się do placówki w stanie po zażyciu leków uspokajających, zabieg może zostać odwołany.
Podany przez lekarza lek należy popić wodą i poczekać do momentu, aż zacznie działać. Jeśli tak się stanie, anestezjolog podaje mu znieczulenie ogólne, które powoduje chwilową utratę świadomości.
Zobacz również: Sedacja wziewna.
Leki stosowane w sedacji
Celem zapewnienia sedacji najczęściej stosuje się analgetyki opioidowe, leki uspokajające oraz anestetyki. Nową i innowacyjną kategorią środków sedatywnych są leki należące do grupy agonistów receptorów alfa-2-adrenergicznych. Zmniejszają one aktywność współczulną i poziom pobudliwości, nie zaburzając jednocześnie funkcji poznawczych pacjenta. Niestety, są one dostępne wyłącznie w formie przeznaczonej do podawania dożylnego.
Zobacz również: Sedacja dożylna.
Sedacja doustna – efekty
Sedacja doustna, jako pierwszy etap czynności medycznych, zazwyczaj ma działanie lekkie (minimalne). Dzieje się tak, ponieważ podana dawka również jest niewielka, ma na celu jedynie wywołanie stanu przeciwlękowego i rozluźnienie pacjenta. Efekty są następujące:
- pacjent jest zrelaksowany, nie niepokoi się tym co dzieje się wokół niego;
- zostaje zachowana przytomność, pacjent może mówić i zadawać pytania;
- z dużym prawdopodobieństwem pacjent zapamięta czynności medyczne do momentu, w którym otrzyma środek znieczulający ogólnie;
- brak wpływu na zdolność oddychania pacjenta.
W uzasadnionych przypadkach można podać dawkę umiarkowaną, czyli nieco większą. Wówczas pacjent również swobodnie oddycha, rozmawia i kontaktuje się z otoczeniem. Mimo tego będzie pamiętać jedynie niektóre momenty zabiegu przed podaniem środka znieczulającego ogólnie. Przez cały czas będzie senny i bardzo głęboko zrelaksowany.
Sedacja doustna – wskazania
Najczęściej sedację doustną podaje się pacjentom przed zabiegami diagnostycznymi i terapeutycznymi, które wiążą się z silnym stresem. Mogą to być zabiegi stomatologiczne w jamie ustnej bądź zwykła kolonoskopia. Sedacja bywa niekiedy alternatywą dla znieczulenia ogólnego, posiadającą wiele zalet. Przede wszystkim jest nieinwazyjna i nie wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych. Do jej podania istnieje znacznie mniej przeciwwskazań niż w przypadku znieczulenia ogólnego.
Często sedację doustną wdraża się przed podaniem środków znieczulających ogólnie, aby zmniejszyć lęk pacjenta. Przykładem są choćby zabiegi z zakresu chirurgii plastycznej, operacja oka, bronchoskopie czy zabiegi złożenia złamanych kości.
Czy sedacja doustna jest bezpieczna?
Sedację doustną uznaje się za metodę bezpieczną, choć wyróżnia się przeciwwskazania do jej stosowania. Dokładne przeciwwskazania zależą od rodzaju i dawki wybranego leku uspokajającego.
Bibliografia
- Bartkowska-Śniatkowska A., Puklińska-Cieśla K., Ignyś I., Grześkowiak M., Rosada-Kurasińska J., Zabiegi endoskopowe u dzieci – komfort i bezpieczeństwo, Przegląd Gastroenterologiczny, 3/2008.
- Świątkowska A., Świątkowska-Bury M., Sedacja w stomatologii – aktualne wytyczne anestezjologiczne, Nowa Stomatologia, 3/2020.
- Borkowski J., Knapik P., Czapla J., Nadziakiewicz P., Borowik D., Skuteczność i bezpieczeństwo pooperacyjnej sedacji z zastosowaniem deksmedetomidyny po rewaskularyzacji naczyń wieńcowych, Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska, 7/2010.
