Walina to organiczny związek chemiczny należący do grona aminokwasów egzogennych. Oznacza to, że organizm człowieka nie ma możliwości samodzielnej syntezy waliny, więc należy dostarczać go z zewnątrz, wraz z dietą lub suplementacją. Związek ten w ludzkim ustroju pełni bardzo ważne funkcje, między innymi wspomaga czynność całego układu nerwowego oraz wspiera regenerację tkanek. Znajduje się w wielu różnych źródłach pokarmowych, dlatego zbilansowana dieta realnie pokrywa bieżące zapotrzebowania tkanek na ten związek.
Walina – charakterystyka
Walina to organiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C5H11NO2 oraz masie molowej 117,15 g/mol. Jest kodowany przez kodony GUU, GUC, GUA oraz GUG. Pod względem budowy chemicznej to aminokwas niepolarny o alifatycznym, rozgałęzionym łańcuchu bocznym -CH-(CH3)2. Dość słabo rozpuszcza się w wodzie i ma odczyn obojętny
Omawiając ten związek w skrócie, można powiedzieć, że należy do aminokwasów rozgałęzionych, tzw. BCAA (branched-chain amino acids), obok leucyny i izoleucyny. Jego łańcuch boczny jest hydrofobowy, co wpływa na strukturę i funkcję białek (np. stabilizację struktur przestrzennych). Wchodzi w skład wielu białek, szczególnie tych zlokalizowanych w tkankach mięśniowych.
Walina – działanie biologiczne
Jak wspomniano wcześniej, walina pełni ważne funkcje w organizmie każdego człowieka. Dlatego należy dbać, aby każdego dnia spożywać odpowiednie jej ilości. Przede wszystkim wchodzi w skład białek, które budują praktycznie wszystkie tkanki ludzkiego ustroju, w tym mięśnie. Jednocześnie wpływa na metabolizm tkanki mięśniowej – wraz z leucyną i izoleucyną odgrywa kluczową rolę w dostarczaniu energii mięśniom, szczególnie podczas wysiłku fizycznego. Dlatego też BCAA jest jednym z popularniejszych suplementów diety wśród sportowców i osób aktywnych fizycznie.
Walina wspomaga regenerację tkanek, zarówno po operacjach i urazach, jak i po przeciążeniach, czy właśnie po zbyt intensywnych treningach sportowych. Uczestniczy w procesach naprawczych, sprawiając, że przebiegają one szybciej i wydajniej. Ostatnimi czasy udowodniono ponadto, że walina wpływa na działanie układu nerwowego, ponieważ stymuluje pamięć i koncentrację oraz reguluje przekaźnictwo nerwowe. Trwają badania nad zastosowaniem tego aminokwasu wspomagająco w terapii schorzeń neurodegeneracyjnych. Wymagane są jednak dalsze analizy w tym kierunku, aby móc wyciągnąć jednoznaczne wnioski.
Walina – źródła
Walina występuje w wielu produktach spożywczych zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Dostarczają jej m.in. mięso, ryby, owoce morza, jaja oraz nabiał, a także rośliny strączkowe (soczewica, ciecierzyca, fasola), nasiona, orzechy i komosa ryżowa. Dobrym źródłem waliny są również algi, zwłaszcza Spirulina, która charakteryzuje się wysoką zawartością pełnowartościowego białka zawierającego wszystkie aminokwasy egzogenne.
Osoby o zwiększonym zapotrzebowaniu na walinę mogą rozważyć suplementację. Wchodzi ona w skład popularnych preparatów BCAA (leucyna, izoleucyna, walina), dostępnych w sklepach z suplementami diety i ze zdrową żywnością.
Niedobór waliny
Przy zbilansowanej i urozmaiconej diecie niedobory waliny praktycznie nie występują. Do niedoborów dochodzi wskutek:
- chorób przewlekłych układu pokarmowego, zwłaszcza żołądka i jelit, przy których zaburzone zostaje wchłanianie składników odżywczych;
- bulimii i innych zaburzeń odżywiania;
- chorób przewlekłych przebiegających z biegunkami lub wymiotami;
- mało urozmaiconej diecie, bazującej głównie na żywności wysokoprzetworzonej;
- długotrwałego i silnego stresu, wyniszczenia organizmu;
- znacznego niedożywienia, niedoborów pokarmowych.
Objawami niedoboru waliny są:
- osłabienie mięśni, zmęczenie, spadek masy mięśniowej;
- zaburzenia koordynacji, drżenie, pogorszenie koncentracji, rozdrażnienie;
- łuszczenie się skóry, pogorszone gojenie się ran;
- zmniejszona odporność, apatia, zaburzenia snu, utrata apetytu.
W przypadku dzieci niedobór waliny może negatywnie wpłynąć na wzrost. Niedobór waliny jest rzadki, ale potencjalnie groźny, zwłaszcza w chorobach metabolicznych lub przy niedożywieniu.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa – Bielsko‐Biała 2010.
- Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D., Dietoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
