Cheiloskopia to jedna z technik kryminalistycznych polegająca na analizowaniu czerwieni wargowej, czyli śladów ust. Tego typu ślady, podobnie jak odciski palców czy kształt małżowiny usznej, są indywidualne dla każdego człowieka. Umożliwia to dokładną identyfikację osoby, ujawnienie potencjalnych dowodów rzeczowych oraz wskazanie lub wykluczenie przestępstwa. Twórcami cheiloskopii są japońscy uczeni, zaś polskim pionierem jest Jerzy Kasprzak.
Na czym polega cheiloskopia?
W celu ustalenia właściciela ust, które pozostawiły ślady na miejscu przestępstwa, wykonuje się specjalną ekspertyzę. Należy przygotować dwa rodzaje materiału: dowodowy i porównawczy. W Polsce, aby wynik ekspertyzy został uznany za pozytywny, należy odnaleźć 7 z 23 cech wspólnych między materiałem dowodowym, a porównawczym. Dla porównania, za granicami naszego kraju liczba ta wynosi 9.
Wiarygodność ekspertyzy zazwyczaj jest bardzo wysoka. Odcisk ust jest indywidualny, różny nawet w przypadku bliźniąt jednojajowych. Cechuje go niepowtarzalność i niezmienność przez długi czas. Istotnych informacji dostarczają również badania chemiczne prowadzone na substancjach, które pokrywały usta w momencie pozostawienia śladu. Najbardziej charakterystycznym wycinkiem jest środkowy fragment czerwieni wargowej
wargi dolnej. Fragment ten jest zauważalny w każdym przypadku ujawnienia śladu czerwieni wargowej, a jego długość, wystarczająca do badań klasyfikacyjnych, wynosi jedynie 10 mm.
Klasyfikacja odcisków ust
Wyróżnia się 5 różnych klasyfikacji odcisków ust. Wśród nich znajdują się klasyfikacje:
- M. Santosa – 2 grupy czerwieni wargowej: prosta, ukształtowana z jednego elementu oraz złożona, składająca się z kilku elementów;
- K. Suzuki i Y. Tsuchihashi – 6 typów rysunków czerwieni wargowej: liniowy, liniowy nieobejmujący całej powierzchni, rozgałęziony, krzyżujący się, tworzący układ siatki, nieokreślony;
- M. Renauda – podział obydwu warg na 2 połówki, przy czym każda bruzda posiada swój numer zgodnie z jej formą;
- M. Afchar-Bayata – 6 typów organizacji bruzd uzyskanych na podstawie rysunku czerwieni wargowej;
- J.M. Domingueza – modyfikacja metody Suzukiego i Tsuchihashiego obejmująca zmianę w typie II, czyli liniowym nieobejmującym całej powierzchni.
Na podstawie takiej klasyfikacji można ustalić między innymi płeć posiadacza odciśniętych ust. Okazuje się bowiem, że wśród kobiet dominuje typ liniowy oraz liniowy nie obejmujący całej powierzchni, natomiast w przypadku mężczyzn najczęściej spotyka się typ tworzący układ siatki.
Podstawy przyszłego rysunku linii czerwieni wargowej kształtują się we wczesnych fazach formowania się twarzy, w okresie embrionalnego rozwoju człowieka. Określenie specyficznego wzoru warg jest możliwe już w szóstym tygodniu życia płodowego i od tego momentu sporadycznie dochodzi do zmian w ukształtowaniu bruzd wargowych.
Zmiany strukturalne ust
Niezniszczalność i niezmienność bruzd czerwieni wargowej są czynnikami stosunkowo pewnymi, stanowiącymi podstawę cheiloskopii. Mimo wszystko, należy traktować je z pewną ostrożnością, ponieważ istnieją czynniki zewnętrzne wpływające na morfologię linii czerwieni wargowej. Są to między innymi:
- wiek człowieka;
- ewentualne braki w uzębieniu;
- zmiany zawodowe;
- przyzwyczajenia;
- zmiany patologiczne, np. wskutek choroby czy urazu.
Przykładowo warto omówić przyzwyczajenia. Do tej grupy możemy zaliczyć m.in. zmiany odleżynowe czerwieni wargowej w postaci charakterystycznego zgrubienia wargi, występujące u palaczy fajek w miejscu stałego trzymania fajki w ustach, w efekcie używania pewnych kosmetyków, głównie pomadek do ust, które mogą wywoływać stany zapalne na tle alergicznym, a także nawykowego zagryzania ust, wywołującego stany zapalne czerwieni wargowej.
W rozwoju osobniczym często człowieka dochodzi do specyficznych zmian w obrębie bruzd czerwieni wargowej. Do 20. roku życia zmienia się wielkość cech indywidualnych linii i wrastają odległości pomiędzy nimi. W przedziale od 21. do 50. roku życia dochodzi do całkowitej stabilizacji rysunku.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lewna A., Jakubowska E., Wykorzystanie cheiloskopii w praktyce śledczej.
- Jurczyk E., Możliwości wykorzystania programów do przetwarzania obrazów cyfrowych w ekspertyzie cheiloskopijnej, Problemy Kryminalistyki, 262/2008.
- Zdunek B., Maciąg K., Kryminalistyka w ujęciu naukowym, Lublin 2016.
