Nerw dodatkowy (łac. nervus accessorius) to XI nerw czaszkowy. Powstał jako usamodzielniona część nerwu błędnego, z tego względu zalicza się go do grupy nerwów łuków skrzelowych. Zawiera włókna ruchowe i dośrodkowe włókna proprioceptywne.
Jak przebiega nerw dodatkowy?
Ruchowe komórki korzeniowe wytwarzają słup komórkowy o wydłużonym kształcie. Rozpoczyna się on w rdzeniu przedłużonym, jako kontynuacja ruchowego jądra nerwu błędnego. Jest to jądro dwuznaczne, które zstępuje do 5-7 segmentu szyjnego w rdzeniu kręgowym. Tutaj lokalizuje się ku tyłowi od słupów przednich.
Biorąc pod uwagę położenie jądra początkowego w rdzeniu przedłużonym i rdzeniu kręgowym można odróżnić 2 grupy włókien korzeniowych:
- grupę czaszkową;
- grupę rdzeniową.
Korzenie czaszkowe tworzące grupę czaszkową tego nerwu składają się z 3-6 pęczków włókien wychodzących z przedniej części jądra początkowego. Opasują one tak zwane kolano wewnętrzne i bezpośrednio za nerwem błędnym między oliwką a konarem dolnym móżdżku wychodzą z rdzenia przedłużonego. Grupa ta, po krótkim przebiegu wspólnym z grupą rdzeniową, oddziela się od niej jako gałąź wewnętrzna. Następnie łączy się z pniem nerwu błędnego.
Z kolei część rdzeniową nerwu dodatkowego tworzą korzenie rdzeniowe, których jest od 5 do 7. Opuszczają one rdzeń między przednimi a tylnymi korzeniami nerwów rdzeniowych. W efekcie tworzą pień wstępujący ku górze. Pień ten przebiega ku tyłowi od tętnicy kręgowej, po czym wchodzi przez otwór wielki kości potylicznej do jamy czaszki. Tutaj łączy się z częścią czaszkową, tworząc z nią właściwy nerw dodatkowy.
Zobacz również: Nerw odwodzący.
Gałęzie nerwu dodatkowego
Biegnąc z nerwem błędnym we wspólnej pochewce opony twardej mózgowia, nerw dodatkowy wychodzi z czaszki przez część boczną otworu szyjnego. Ostatecznie dzieli się na 2 gałęzie końcowe:
- gałąź wewnętrzną;
- gałąź zewnętrzną.
Wewnętrzna jest znacznie słabsza i tworzą ją głównie włókna części czaszkowej. Prowadzi włókna ruchowe prawdopodobnie do gałęzi gardłowych i sercowych nerwu błędnego, a także do nerwów krtaniowych.
Natomiast gałąź zewnętrzna zbudowana jest z włókien korzeni rdzeniowych. Na samym początku przebiega obok tętnicy szyjnej wewnętrznej, ku tyłowi od wyrostka rylcowatego i jego mięśni. Następnie kieruje się do mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowatego i go przebija. Dalej kieruje się przez trójkąt boczny szyi do mięśnia czworobocznego, po czym wchodzi do tego mięśnia unerwiając jego środkową i dolną część.
Co unerwia nerw dodatkowy?
Gałąź zewnętrzna nerwu dodatkowego unerwia ruchowo mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy i mięsień czworoboczny. Dodatkowo prowadzi ona dla tych mięśni proprioceptywne włókna dośrodkowe. Natomiast gałąź wewnętrzna (która łączy się z nerwem błędnym) prowadzi swoje włókna najprawdopodobniej do gałęzi gardłowych, sercowych oraz krtaniowych nerwu błędnego.
Porażenie nerwu dodatkowego
Podczas jednostronnego porażenia mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego zauważa się skośne ustawienie głowy, przy czym bródka kieruje się ku górze i w stronę porażoną. Z kolei podczas porażenia obustronnego głowa przegina się ku tyłowi. Porażenie mięśnia czworobocznego sprawia, że unoszenie kończyny górnej powyżej poziomu jest znacznie utrudnione.
Zobacz również: Nerw bloczkowy.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
