Nerw węchowy (łac. nervus olfactorius) stanowi I nerw czaszkowy. Wraz z nerwem wzrokowym i nerwem przedsionkowo-ślimakowym zalicza się go do grupy czaszkowych nerwów zmysłowych.
Nerw węchowy – przebieg
Nerwy węchowe rozpoczynają się na nabłonku węchowym błony śluzowej pokrywającej okolicę węchową jamy nosowej. Okolica ta zajmuje małżowinę nosową górną i odpowiadającą jej część przegrody nosa. Błona śluzowa tej okolicy pokryta jest nabłonkiem węchowym zawierającym komórki węchowe.
Ciało komórki węchowej lokalizuje się w głębi nabłonka, zaś jej wysmukła wypustka obwodowa dochodzi do powierzchni nabłonka. Wypustki te są zgrubiałe i tworzą stożki węchowe zakończone kilkoma włoskami węchowymi. Z kolei z przeciwnego bieguna komórek odchodzą neuryty, bardzo cienkie włókna bezrdzenne posiadające neurolemę. Łączą się one w cienkie pęczki, tworząc nerwy węchowe.
Nerwy węchowe (w liczbie 15-20) kierują się ku otworom blaszki sitowej. Te biegnące z przegrody nosa przechodzą przez przyśrodkowy szereg otworków, przez szereg boczny zaś kierują się nerwy biegnące z bocznej ściany jamy nosowej. W okresie zarodkowym nerwy węchowe tworzą jednolity pień nerwowy, który później dopiero w związku z powstaniem blaszki sitowej dzieli się na poszczególne pęczki.
Nerwy węchowe przechodzą przez blaszkę sitową i przebijają się przez oponę twardą, wstępując od dołu do opuszki węchowej. W tym miejscu tworzą drzewkowate rozgałęzienia kontaktujące się podobnymi rozgałęzieniami dendrytów tak zwanych komórek mitralnych. Połączenia te tworzą okrągławe ciałka zwane kłębuszkami węchowymi. Z neurytów komórek mitralnych powstaje pasmo węchowe, które ciągnie się ku tyłowi do trójkąta węchowego.
Zobacz również: Nerw językowo-gardłowy.
Jak unaczyniony jest nerw węchowy?
Opuszkę i pasmo węchowe unaczyniają gałązki tętnicy przedniej mózgu. Nerwy węchowe natomiast otrzymują gałązki od tętnic sitowych i tętnicy ocznej.
Zmysł powonienia i droga węchowa
Wrażenia węchowe powstają po zadziałaniu cząsteczek zawartych we wdychanym powietrzu na komórki zmysłowe nabłonka węchowego. Prąd powietrza zawierający substancje zapachowe wywołuje wrażenia węchowe, gdy przepływa przez górną część jamy nosowej. Nabłonek węchowy składa się z komórek węchowych, komórek podstawowych i komórek podporowych.
Opuszka węchowa, podobnie jak siatkówka w oku, jest częścią mózgu i strukturalnie cechuje się obecnością licznych połączeń między neuronami. Droga węchowa prezentuje się zatem następująco:
- I – komórki węchowe;
- II – komórki mitralne i komórki pędzelkowate;
- III – okolica trójkąta węchowego i istoty dziurkowanej przedniej;
- IV – przyśrodkowa powierzchnia półkul, zakręt hipokampa i jądro migdałowate.
Neurony IV rzędu drogi węchowej leżą w głębi płata skroniowego i stanowią ośrodek odbierający impulsację węchową.
Zobacz również: Nerw twarzowy.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Konturek S., Fizjologia człowieka, tom IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
