Przełyk (łac. esophagus) to przewód mięśniowo-błoniasty o podłużnym przebiegu, zlokalizowany między gardłem a żołądkiem. Jego czynność polega na umożliwianiu kęsom pokarmowym swobodnego przesuwania się z jamy ustnej i gardła do żołądka.
Lokalizacja przełyku
Przełyk rozpoczyna się na wysokości chrząstki pierścieniowatej krtani, na poziomie zazwyczaj VI kręgu szyjnego. Kończy się zaś na wysokości X lub XI kręgu piersiowego – w zależności od położenia ciała oraz fazy oddechu. Ostatecznie przełyk łączy się z żołądkiem w miejscu zwanym wpustem żołądka.
W rzucie na przednią ścianę klatki piersiowej przełyk leży na poziomie podstawy wyrostka mieczykowatego nieco na lewo od linii pośrodkowej ciała.
Zobacz również: Kość gnykowa.
Przełyk – budowa
W budowie przełyku wyróżnia się 3 części:
- szyjną;
- piersiową;
- brzuszną.
Część szyjna ciągnie się od chrząstki pierścieniowatej do poziomu wcięcia szyjnego mostka, część piersiowa biegnie przez śródpiersie tylne wzdłuż całej jego długości i dalej przez rozwój przełykowy przepony, natomiast część brzuszna jest stosunkowo krótka – zawiera się między przeponą a żołądkiem.
Ścianę przełyku budują patrząc od wewnątrz następujące błony:
- śluzowa z utkaniem podśluzowym;
- mięśniowa;
- zewnętrzna.
W utkaniu podśluzowym błony śluzowej znajdują się gruczoły przełykowe. Produkują one śluz, który wygładza powierzchnię wewnętrzną ściany przełyku. Błona mięśniowa odpowiada przede wszystkim za prowokację napięcia ścian przełyku i jego ruchy. To właśnie ona warunkuje ostatnią, trzecią fazę łykania. Dodatkowo wykazuje zdolność ruchów robaczkowych, przez co kęsy pokarmowe mogą być transportowane do żołądka, nawet mimo leżącej pozycji ciała. Z kolei błona zewnętrzna występuje w postaci luźnej tkanki łącznej otaczającej błonę mięśniową.
Zobacz również: Powięź szyi.
Unaczynienie przełyku
Przełyk otrzymuje liczne gałązki wzdłuż swojego przebiegu:
- na szyi – z tętnicy tarczowej dolnej (pochodzącej od tętnicy obojczykowej);
- w klatce piersiowej – bezpośrednio z aorty piersiowej;
- w jamie brzusznej – z tętnicy żołądkowej lewej i tętnicy przeponowej lewej.
Naczynia chłonne prowadzą do węzłów chłonnych szyjnych głębokich, węzłów śródpiersia tylnego oraz do węzłów zlokalizowanych przy wpuście żołądka.
Jak unerwiony jest przełyk?
Nerwy ruchowe pochodzą z obu nerwów krtaniowych wstecznych (będących gałęziami nerwów błędnych). Włókna przywspółczulne i współczulne tworzą splotu oraz zawierają liczne komórki zwojowe. Nie jest całkowicie wyjaśnione, jak dalece układ współczulny i przywspółczulny przełyku działają antagonistycznie na mięśnie. Jednakże przypuszcza się, że nerwy współczulne działają hamująco, a nerw błędny pobudzająco.
Wrażliwość przełyku jest na ogół nieznaczna, różnice ciśnienia, temperatury czy chemikalia nie są odczuwane, zaś dotyk można odczuwać wyłącznie w jego górnej części. Natomiast po przecięciu nerwów błędnych prawidłowe ruchy robaczkowe ustają i kęsy zatrzymują się w dolnej części przełyku.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom 2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
