Wapń jest jednym z najważniejszych składników mineralnych zarówno w organizmie człowieka, jak i ogólnie w świecie przyrody. Znany jest głównie z tego, że buduje tkankę kostną i zęby. Jego podaż w diecie jest niezwykle ważna, szczególnie w wieku dziecięcym i dorastania.
Wapń w organizmie człowieka
W związku z faktem, że wapń stanowi aż do 2% całkowitej masy organizmu ludzkiego, zalicza się go do tak zwanych makroelementów. W przeliczeniu można podsumować, że masa wapnia w ludzkim ustroju może sięgać nawet do 1,5 kg, z czego 99% lokalizuje się w kościach.
Dzienne zapotrzebowanie na wapń zależy od czynników takich jak wiek, płeć i ogólny stan zdrowia. Przykładowo, zalecane dzienne spożycie dla mężczyzn powyżej 70. roku życia i kobiet powyżej 50. roku życia wynosi 1200 mg. Zapotrzebowanie to jest wyższe, ponieważ osoby znajdujące się w tych grupach wiekowych są bardziej narażone na osteoporozę i problemy z tkanką kostną. Z kolei pozostałe osoby dorosłe powinny przyjmować 1000 mg wapnia dziennie. Zapotrzebowanie na wapń najwyższe jest w przedziale wiekowym między 9. a 18. rokiem życia i wynosi 1300 mg.
Funkcje wapnia
Nie bez powodu wapń uznawany jest za jeden z najważniejszych pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego podstawową czynnością są funkcje budulcowe, zwłaszcza w odniesieniu do tkanki kostnej i zębów, ale również naczyń krwionośnych, paznokci i włosów. Dodatkowo wapń:
- wpływa na regulację hormonalną – aktywuje sekrecję niektórych hormonów i neuroprzekaźników;
- reguluje skurcz wszystkich rodzajów mięśni w ciele człowieka;
- bierze udział w przewodzeniu neuronalnym za pośrednictwem kanałów jonowych i niektórych enzymów;
- wspomaga utrzymanie prawidłowej homeostazy organizmu, między innymi poprzez regulację procesów zapalnych czy wpływ na proces krzepnięcia krwi.
Szczególne znaczenie wapnia opisuje się w odniesieniu do tkanki kostnej. W dzieciństwie i podczas wzrostu organizmu wapń jest niezbędny, aby kościec mógł się prawidłowo rozwijać i kształtować. U osób dorosłych odpowiednia ilość tego pierwiastka w organizmie zapewnia utrzymanie prawidłowej masy i twardości kości, z kolei u osób starszych – ogranicza resorpcję kości i zapobiega osteoporozie. Można zatem podsumować, że jest on niezbędny na każdym etapie życia.
Wapń a zęby
Ze względu na fakt, że wapń jest jednym z podstawowych materiałów budulcowych zębów, warunkuje on nie tylko prawidłowy rozwój zębów, ale również odpowiada za utrzymanie zdrowia całej jamy ustnej.
Regularne spożycie wapnia wzmacnia strukturę zęba. W efekcie nie są one podatne na łamania i kruszenie się, np. podczas spożywania twardych pokarmów. Jednocześnie odpowiednia struktura zęba zapobiega powstawaniu próchnicy. Długotrwały niedobór wapnia w diecie może powodować nie tylko zmiany próchnicze, ale nawet przyczyniać się do przedwczesnej utraty zębów.
Niedobór wapnia
Przyczyną niedoborów wapnia w organizmie jest nie tylko nieodpowiednia jego podaż w diecie. Bardzo często niedobór wynika z przyjmowania niektórych substancji zmniejszających jego biodostępność lub obecności schorzeń jelit. Szczególną wrażliwość na niedobory pokarmowe wapnia obserwuje się u dzieci i młodzieży, kobiet ciężarnych i karmiących oraz osób w podeszłym wieku.
Niedobór wapnia objawia się:
- w przypadku dzieci – deformacjami kości, wczesną próchnicą, późnym ząbkowaniem i chodzeniem oraz nadmierną płaczliwością w nocy;
- u młodzieży – nadmierną potliwością, deformacjami kości, pojawianiem się próchnicy, niemożnością osiągnięcia szczytowej masy kostnej, skrzywieniami kręgosłupa i innymi wadami postawy;
- u osób dorosłych – wystąpieniem osteopenii i osteoporozy, co objawia się tendencją do złamań kości.
Ponadto niedobór wapnia może powodować następujące objawy, niezwiązane z tkanką kostną i zębami:
- pogorszenie krzepliwości krwi;
- tendencja do występowania alergii i wysypek;
- szybsza męczliwość;
- bezsenność;
- osłabienie pamięci;
- zawroty głowy;
- bolesne skurcze mięśni;
- drętwienie kończyn;
- bolesne przechodzenie okresu przedmenstruacyjnego.
Jak zatem widać, wiele problemów dotyczących współczesnych ludzi może wynikać ze zbyt małej podaży wapnia w diecie. Aby uniknąć tego typu niedoborów należy regularnie spożywać fermentowane napoje mleczne, orzechy, mięso, owoce morza i ryby, jaja, warzywa strączkowe oraz warzywa zielone.
Zobacz również: Fluor.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kołłątaj W., Szewczyk L., Gospodarka wapniowa – rola wapnia w organizmie ludzkim, Endokrynologia Pediatryczna, 5/2006.
- Szeleszczuk M., Kuras M., Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność w diecie, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego WUM, 3/2014.
- Marcinowska-Suchowierska E., Sawicka A., Wapń i witamina D w prewencji złamań osteoporotycznych, Postępy Nauk Medycznych, 3/2012.
- Berczyński P., Gmerek A., Buczkowska-Radlińska J., Metody remineralizacji wczesnych zmian próchnicowych – przegląd piśmiennictwa, Pomeranian Journal of Life Sciences, 1/2015.
