Czaszka (łac. cranium) to struktura zbudowana z elementów kostnych i chrzęstnych, służąca jako szkielet głowy. Jej głównym celem jest ochrona mózgu i ważnych narządów głowy. Wzrost czaszki trwa nie tylko podczas życia płodowego, ale praktycznie przez cały czas, aż do osiągnięcia wieku dorosłego. Składa się z mózgoczaszki, to część stykająca się choćby w niewielkim stopniu z mózgowiem oraz twarzoczaszki.
Budowa czaszki
W budowie anatomicznej czaszki możemy wyróżnić jej ściany: górną, dolną, przednią, tylną oraz dwie boczne. Ściana górna czaszki stanowi jej sklepienie, a w jej skład wchodzą:
- łuska czołowa;
- obie kości ciemieniowe;
- niewielka część łuski potylicznej.
Sklepienie ciągnie się od łuków brwiowych kości czołowej aż do prawej i lewej kresy karkowej górnej kości potylicznej. Jego powierzchnia jest gładka i wypukła, możemy na nim zaobserwować obecność szwów czaszki:
- wieńcowy;
- strzałkowy;
- węgłowy.
Część środkowa sklepienia tworzy najwyższy punkt czaszki, zwany szczytem. Z kolei na kości czołowej, powyżej łuków brwiowych, znajdziemy tzw. guzy czołowe.
Najbardziej charakterystyczna jest ściana przednia czaszki, która od góry jest odgraniczona łuską czołową, od dołu trzonem żuchwy, zaś od boków kośćmi jarzmowymi i gałęziami żuchwy. Typowymi elementami w jej budowie są oczodoły, będące miejscem dla gałek ocznych, nozdrza oraz jama ustna. Ściana tylna zbudowana jest z:
- łuski potylicznej;
- tylnych części obu kości ciemieniowych;
- części sutkowej kości skroniowych.
Z kolei w skład ściany bocznej wchodzą kość czołowa, kość ciemieniowa, kość potyliczna, kość skroniowa oraz skrzydło większe kości klinowej. Ważnym elementem czaszki jest jej podstawa, czyli ściana dolna. Powierzchnię dolną podstawy czaszki tworzą:
- wyrostki podniebienne obu szczęk;
- blaszki poziome kości podniebiennych;
- lemiesz;
- wyrostki skrzydłowate kości klinowej;
- powierzchnie dolne kości skroniowych, kości klinowej i kości potylicznej.
Nad brzegiem tylnym podniebienia kostnego znajdują się nozdrza tylne, łączące jamę nosową ze środkowym odcinkiem powierzchni zewnętrznej podstawy czaszki.
Połączenia kości czaszki
Poszczególne kości czaszki są ze sobą ściśle połączone i dzięki temu nieruchome. Odpowiadają za to chrząstkozrosty i więzozrosty. Wśród chrząstkozrostów wyróżnia się:
- skalisto-potyliczny;
- klinowo-skalisty;
- klinowo-potyliczny;
- dwa śródpotyliczne przednie;
- dwa śródpotyliczne tylne.
Nieskostniałe pozostałości części chrzęstnej czaszki zachowują się i po urodzeniu w postaci chrząstkozrostów łączą kości. Największe znaczenie mają jednak liczne szwy czaszki, występujące niemal na całej jej powierzchni. W przypadku noworodków duże znaczenie mają ciemiączka, które twardnieją wraz z dalszym rozwojem.
Czaszka – funkcje
Wewnątrz czaszki znajduje się jeden z najważniejszych narządów niezbędnych do życia – mózgowie. Poza nim są tam również ważne struktury nerwowe, tętnice i żyły, gałki oczne, czy początkowy odcinek układu pokarmowego. Czaszka ma więc za zadanie chronić wszystkie te struktury i zapewniać im maksymalne bezpieczeństwo. Wspomaga również pierwszy etap spożywania pokarmów dzięki ruchomości żuchwy i szczęki. Pośrednio gwarantuje więc sprawne działanie narządów zmysłu, a więc wspiera węch, słuch, równowagę, wzrok i smak.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012,
