Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej to bardzo częsta przypadłość w stomatologii i jedna z najczęściej obserwowanych konsekwencji radioterapii i chemioterapii u pacjentów onkologicznych. Ma jednak znacznie więcej potencjalnych przyczyn i zawsze wiąże się z nieprzyjemnymi dolegliwościami. Dlatego po zaobserwowaniu u siebie niepokojących objawów najlepiej jak najszybciej skonsultować się ze stomatologiem lub periodontologiem.
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – przyczyny
Do powstawania zapalenia błony śluzowej jamy ustnej predysponują czynniki ryzyka, w szczególności takie jak:
- zła higiena jamy ustnej;
- obecność ubytków próchnicowych w zębach;
- palenie tytoniu;
- niedożywienie, w szczególności niedobór kwasu foliowego i witaminy B12;
- współistniejące zaburzenia ogólnoustrojowe, np. cukrzyca, choroby endokrynologiczne, wrodzony niedobór odporności;
- suchość jamy ustnej;
- przyjmowanie niektórych leków, np. mukotoksycznie działających cytostatyków;
- wiek pacjenta poniżej 20. roku życia i powyżej 50. roku życia;
- płeć żeńska;
- czynniki genetyczne, np. polimorfizm nukleotydu MTHFR C677T u pacjentów leczonych metotreksatem.
Problem nawracającego lub przedłużającego się zapalenia błony śluzowej jamy ustnej bardzo często występuje u pacjentów onkologicznych leczonych radioterapią. Bezpośrednie działanie promieniowania wiąże się bowiem z indukcją (wprowadzenie w stan) apoptozy. Mechanizm pośredni polega na uwolnieniu mediatorów prozapalnych z jednoczesnym obniżeniem uwalniania mediatorów przeciwzapalnych w komórkach nabłonka jamy ustnej.
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – objawy
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej jest dość charakterystyczną przypadłością, zwykle nie ma większych trudności diagnostycznych z jej rozpoznaniem. Obserwuje się przede wszystkim zaczerwienienie, świąd, pieczenie i dyskomfort w obrębie śluzówki w jamie ustnej, a lokalizacja tych odczuć może być różna. Błonami śluzowymi jamy ustnej nazywa się wszystkie tkanki miękkie tej okolicy, a więc np. dziąsła czy wewnętrzne powierzchnie wargi i policzków. Dodatkowo w przebiegu zapalenia błony śluzowej jamy ustnej pojawia się nieprzyjemny zapach z ust, a na śluzówce można nierzadko zauważyć nalot.
Szczególnie poważnym problemem jest zapalenie śluzówki jamy ustnej związane z leczeniem onkologicznym. Wówczas typowe są rumień i atrofia tych tkanek, co wraz ze zwiększeniem intensywności oraz czasu terapii przechodzą w owrzodzenia. Później pojawiają się ból, zaburzenia smaku, dysfagia, odynofagia. Ból lokalizuje się w jamie ustnej i utrudnia doustną podaż płynów, co zwiększa u takich pacjentów ryzyko wystąpienia odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.
Diagnostyka – zapalenia błony śluzowej jamy ustnej
Przypadłość rozpoznaje się na podstawie występujących objawów. Dodatkowo niezwykle istotne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu zdrowotnego, aby móc trafnie ustalić możliwą przyczynę i czynniki ryzyka zapalenia błon śluzowych jamy ustnej u danego pacjenta.
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – leczenie
Leczenie omawianego schorzenia zawsze powinno być dopasowane indywidualnie do pacjenta. Podstawą jest oczywiście dbałość o higienę jamy ustnej (w tym systematyczne higienizacje zębów), wzmacnianie odporności za pomocą diety i suplementacji oraz wyleczenie lub ustabilizowanie wszelkich chorób przewlekłych. Preparatami pomocnymi w zwalczaniu przykrych dolegliwości są:
- rumianek;
- aloes;
- kurkumina;
- miód;
- witamina E;
- witamina C;
- mleczko pszczele.
Ponadto lekarz może zalecić płukanie jamy ustnej benzydaminą. Nieco mniej popularna jest śródustna laseroterapia niskiego poziomu.
Na podstawie badań bioimpedancji wykazano związek między nasileniem stanu zapalnego błony śluzowej jamy ustnej a stopniem odwodnienia. Dlatego podkreśla się znaczenie wysokiego nawodnienia organizmu. Rekomenduje się przyjmowanie co najmniej 1,5 l płynów dziennie, do czego nie wlicza się kolorowych napojów gazowanych, kawy i herbaty.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Górska R., Choroby błony śluzowej jamy ustnej, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2023.
- Stawarz-Janeczek M., Szczeklik K., Pytko-Polończyk J., Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – wspólny problem onkologów i stomatologów, Nowotwory, 6/2020.
- Borowski G., Bakuła P., Zasadzińska M., Piechowicz P., Mróz A., Orlicki F., Dzierżanowski T., Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – charakterystyka i postępowanie wobec częstego powikłania leczenia onkologicznego, Medycyna Paliatywna 2024; 16(4): 1–10.
