Ścieranie zębów może być zarówno zjawiskiem patologicznym, jak i fizjologicznym. Określa proces ścierania powierzchni żujących oraz brzegów siecznych zębów podczas żucia pokarmów. Znacznie częściej opisuje się fizjologiczny proces zużywania zębów, co postępuje wraz z wiekiem.
Ścieranie zębów – rodzaje
Prawidłowa funkcja zęba w złożonym środowisku jamy ustnej powoduje stopniową utratę jego twardych tkanek. Można więc mówić o zużywaniu się zębów wraz z wiekiem i jest to fizjologiczna utrata. Starcie zębów może być również patologiczne, gdy dołączają się jakieś czynniki dodatkowe. Jest to przewlekły proces destrukcyjny o charakterze nieodwracalnym.
Omawiając temat zużywania się zębów należy wymienić następujące zjawiska:
- abrazja;
- demastykacja;
- atrycja;
- abfrakcja;
- resorpcja;
- erozja.
Każde z tych zjawisk wymaga dokładniejszego, odrębnego omówienia. Nie należy ich również mylić, ponieważ stanowią zupełnie odrębne stany (choć do siebie podobne).
Abrazja
Abrazja to zużycie substancji lub struktury w następstwie procesu mechanicznego, takiego jak np. szlifowanie czy zdrapywanie. Kliniczne rozpoznanie abrazji zębowej obejmuje potwierdzenie patologicznego starcia twardych tkanek zęba przez nienormalne, wielokrotnie powtarzane procesy mechaniczne w jamie ustnej.
Głównym czynnikiem tego zjawiska są nadmierne lub bardzo często powtarzane zabiegi higieniczne, które prowadzą do utraty tkanek na powierzchni gładkiej i/lub przyszyjkowej. Należy wyróżnić tu nieprawidłową technikę, częstotliwość i czas szczotkowania zębów, czynniki związane z użytym materiałem (np. twardość i zaokrąglenie włosia szczoteczki), a także nadmierne używanie dodatkowych przyrządów do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych (np. stosowanie wykałaczek).
Demastykacja
To ścieranie zębów, do którego prowadzi przeżuwanie pokarmów związane z tworzeniem kęsa, przy użyciu przeciwstawnych zębów. Zależy zatem od indywidualnej abrazyjności pożywienia. Demastykacja jest normalnym procesem fizjologicznym obejmującym powierzchnie żujące i sieczne, jednakze może stanowić proces patologiczny, wywołany żuciem pożywienia nietypowego.
Atrycja
To fizjologiczne, występujące wraz z wiekiem zużycie twardych tkanek zęba w następstwie kontaktu zęba z zębem, bez interwencji obcych substancji. Taka sytuacja występuje podczas zaciskania zębów, np. podczas mówienia czy połykania. W efekcie powstająca destrukcja manifestuje się na powierzchniach żujących, siecznych i stycznych.
Abfrakcja
To określenie wykorzystuje się obecnie do określania ubytków klinowych o ostrych brzegach, zlokalizowanych na granicy szkliwno-cementowej zęba. Tego typu ubytki spotykane na pojedynczym zębie lub na niesąsiadujących ze sobą zębach wskazują, że są następstwem ekscentrycznie działających sił okluzyjnych. Prowadzą one bardziej do zgięcia zęba niż do samej abrazji.
Siły te skupiają się w rejonie połączenia szkliwno-zębinowego, gdzie następuje mikrozłamanie szkliwa i zębiny. W następstwie tworzy się charakterystyczny kształt ubytków.
Resorpcja
To pojęcie odnoszące się do procesu biologicznego rozpadu i przyswojenia substancji lub struktur wcześniej wytworzonych przez organizm. W stomatologii resorpcja odnosi się do biologicznego usunięcia tkanki zęba w następstwie aktywności cementoklastycznej, zębinoklastycznej lub szkliwoklastycznej. Proces może być zarówno fizjologiczny, jak i patologiczny. Zjawiska fizjologiczne dotyczą przykładowo korzeni zębów mlecznych, natomiast zjawiska patologiczne – resorpcji pourazowej czy nowotworowej.
Erozja
Proces erozji jest stopniową destrukcją powierzchni materii na drodze elektrolitycznej lub chemicznej. Kliniczne rozpoznanie erozji zębowej oznacza fizyczny efekt patologicznej, przewlekłej, zlokalizowanej utraty twardej tkanki zębowej. Jest następstwem chemicznego wytrawiania tkanki z powierzchni zęba przez kwasy i/lub helację bez udziału bakterii. Kwasy odpowiedzialne za erozję nie są produktami flory bakteryjnej jamy ustnej, lecz pochodzą z diety, środowiska pracy lub źródeł wewnętrznych.
Pierwszym objawem klinicznym erozji zęba jest wypolerowany wygląd szkliwa, prowadzący aż do całkowitej jego utraty i objęcia zębiny. W ostatnich latach wzrosła częstotliwość występowania erozji bez względu na wiek, ponieważ znacznie zmienił się rynek gastronomiczny. Najlepiej poznano erozyjność soków owocowych, owoców cytrusowych i napojów gazowanych. Ich nadmierne spożywanie – głównie między zasadniczymi posiłkami – ma szczególnie niekorzystne oddziaływanie na twarde tkanki zęba.
Bibliografia
- Jańczuk Z., Kaczmarek U., Lipski M., Arabska-Przedpełska B., Stomatologia zachowawcza z endodoncją, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Barczak K., Palczewska-Komsa M., Buczkowska-Radlińska J., Fizjologiczne i patologiczne zmiany zachodzące w zębach i przyzębiu związane z wiekiem, Geriatria, 10/2016.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
