Tkanka kostna (łac. textus osseus) jest głównym składnikiem szkieletu organizmu każdego człowieka (od narodzin aż do śmierci). Rozwija się już na etapie życia zarodkowego, dokładnie około 2.-3. miesiąca. Powstaje bezpośrednio z tkanki łącznej zarodkowej bądź na podłożu tkanki chrzęstnej. Spełnia ona wiele istotnych funkcji – od podporowych, poprzez miejsce przyczepu tkanek miękkich, aż do magazynowania składników mineralnych.
Budowa tkanki kostnej
Tkanka kostna wyróżnia się wysokim stopniem twardości i wytrzymałości mechanicznej, jako że zawiera 60-70% składników mineralnych. Są to głównie sole wapnia. Niedojrzała kość zarodkowa, nazywana kością włóknistą, zawiera w istocie międzykomórkowej zwarte utkanie składające się z pęczków włókien klejodajnych. Dla porównania kość dojrzała zbudowana jest już z cienkich blaszek kostnych, które łączą się i tworzą 2 odmienne struktury:
- istotę kostną gąbczastą – najczęściej wypełnia wnętrze kości, zwłaszcza ich nasady. Tworzy beleczki kostne, między którymi znajdują się jamki. W jamkach znaleźć można ważny dla organizmu szpik kostny;
- istotę kostną zbitą – wyróżnia się zbitym ułożeniem blaszek kostnych w koncentryczne struktury (tzw. osteony). Tworzy trzon kości otaczający jamę szpikową. Przedłużenie jamy szpikowej stanowią natomiast wolne przestrzenie między beleczkami istoty gąbczastej.
Warto również wiedzieć, czym są blaszki kostne. To element strukturalny tkanki kostnej zbudowany z istoty międzykomórkowej. Ona zaś składa się z włókien klejodajnych spojonych istotą podstawną bogatą w sole mineralne. W istocie międzykostnej (dokładniej w jej jamkach kostnych) znaleźć można wiele osteocytów – dojrzałych komórek kostnych.
Z jamek kostnych wybiegają kanaliki kostne o promienistym kierunku. Łączą one jamki całego osteonu między sobą oraz ze światłem jego kanału. Z tego miejsca z naczyń krwionośnych przebiegających w kanale osteonu pobierają i rozprowadzają substancje odżywcze do komórek kostnych. W budowie tkanki kostnej ważnym elementem są włókna kolagenowe.
Okostna
Okostna (łac. periosteum) jest błoną włóknistą otaczającą tkankę kostną. W jej budowie wyróżnić można warstwę zewnętrzną (bogatą we włókna kolagenowe i sprężyste) oraz wewnętrzną (tzw. rozrodczą). Warstwa wewnętrzna bogata jest w osteoblasty, które posiadają zdolność syntezy prokolagenu. Ulega on przekształceniu w kolagen. Ponadto osteoblasty posiadają liczne wypustki cytoplazmatyczne, którymi łączą się zarówno ze sobą, jak i z osteocytami. Umożliwia to transport jonów oraz związków drobnocząsteczkowych niezbędnych do zachowania parametrów i czynności tkanki kostnej.
Komórki tkanki kostnej
Tkanka kostna zbudowana jest z 3 głównych rodzajów komórek:
- osteoblasty – produkują i wydzielają składniki osteoidu, dlatego zawierają w sobie aparat Golgiego, szorstką siateczkę śródplazmatyczną i sporą liczbę mitochondriów;
- osteocyty – dojrzałe komórki tkanki kostnej rozwijające się z osteoblastów;
- osteoklasty – uwalniają enzymy hydrolityczne i kwasy organiczne, których czynność polega na resorpcji tkanki kostnej. Jeśli jest ona nasilona, mamy do czynienia z osteoporozą.
U dzieci i młodzieży przeważają procesy syntezy tkanki kostnej, zaś u osób starszych i chorych w większym stopniu zachodzi resorpcja.
Funkcje tkanki kostnej
Funkcje kości są niezwykle rozległe, mimo iż najczęściej utożsamia się je ze stanowieniem podporu i miejsca przyczepu dla tkanek miękkich – więzadeł, ścięgien, torebek stawowych. Tkanka kostna jest rusztowaniem dla całego ciała, odpowiada za postawę, a nawet może warunkować wygląd sylwetki. Chroni ważne narządy wewnętrzne (przykładowo kości czaszki chronią mózgowie, w kręgosłupie przebiega rdzeń kręgowy, zaś żebra osłaniają płuca i serca. Dodatkowo w tkance kostnej magazynowane są ważne dla organizmu sole mineralne, głównie wapnia i fosforu. Szpik kostny znajdujący się wewnątrz kości jest narządem krwiotwórczym.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Dżygóra W., Podstawy histologii, Jelenia Góra 2015.
