Fenytoina to organiczny związek chemiczny będący popularnym lekiem przeciwpadaczkowym i przeciwarytmicznym. Jest pochodną hydantoiny, a jego mechanizm działania nie został w pełni poznany. Lek przenika przez barierę łożyska i do pokarmu kobiecego, dlatego jest przeciwwskazany w ciąży i w okresie laktacji.
Fenytoina – charakterystyka
Fenytoina to chemiczny związek organiczny o wzorze sumarycznym C15H12N2O2. Jest białym, krystalicznym proszkiem bez żadnego zapachu. Słabo rozpuszcza się w wodzie, dlatego wchłanianie z przewodu pokarmowego jest zmienne (30-97%). Biodostępność zwiększa przyjęcie leku wraz z posiłkiem. Fenytoina ulega metabolizowaniu w wątrobie, głównie do nieczynnego metabolitu wydalanego następnie przez nerki. Około 2% leku wydala się wraz z moczem w postaci niezmienionej.
Ciekawostką jest, że część populacji wykazuje genetyczną niezdolność do metabolizowania fenytoiny. Biologiczny okres półtrwania, podobnie jak stopień wchłaniania, może znacznie różnić się u poszczególnych osób. Waha się w zakresie 7-42 godzin.
Fenytoina – wskazania
Podstawowymi wskazaniami do przyjmowania fenytoiny są:
- padaczka (zarówno napady uogólnione, jak i częściowo złożone);
- profilaktyka napadów padaczkowych po operacjach neurochirurgicznych i urazach głowy;
- nerwobóle nerwu trójdzielnego przy braku powodzeń innych metod terapeutycznych.
Nieco rzadziej fenytoina stosowana jest w kardiologii jako lek przeciwarytmiczny. Warto wiedzieć, że nie wykazuje skuteczności przy napadach nieświadomości.
Działanie fenytoiny
Fenytoina stabilizuje błonę komórkową neuronów poprzez modyfikację przepływu jonów przez błonę komórkową. Dzięki temu podczas potencjału czynnościowego hamuje dokomórkowy prąd sodowy, natomiast w fazie depolaryzacji obniża napływ jonów wapniowych do komórki. Nie wywołuje przy tym ogólnej depresji ośrodkowego układu nerwowego.
Mechanizm działania nie został w pełni poznany, jednak wykazano, że lek ten bardziej stabilizuje niż podwyższa próg drgawkowy i raczej zapobiega rozprzestrzenianiu się potencjałów drgawkowych, niż znosi pierwotne wyładowania w ognisku drgawkowym. W przypadku mięśnia sercowego fenytoina działa inotropowoujemnie, czyli osłabia siłę skurczu mięśnia sercowego. Dodatkowo w niewielkim stopniu wpływa na przewodzenie impulsów w sercu.
Fenytoina – przeciwwskazania
Fenytoina jest raczej lekiem bezpiecznym, co oznacza, że nie ma wielu przeciwwskazań do jej przyjmowania. Bezwzględnymi przeciwwskazaniami są jedynie:
- porfiria;
- nadwrażliwość na substancję czynną;
- ciąża i okres karmienia piersią.
Fenytoina podawana kobiecie ciężarnej może powodować uszkodzenie płodu oraz zwiększać ryzyko poważnych wrodzonych wad rozwojowych i innych zaburzeń rozwoju płodu. Lek może zaburzać metabolizm witaminy D, przeciwwskazane jest też przyjmowanie go wspólnie z zielem dziurawca.
Fenytoina – działania niepożądane
Przyjmowanie fenytoiny może nieść za sobą skutki uboczne, podobnie jak każdy inny lek farmaceutyczny. Przede wszystkim może upośledzać sprawność psychofizyczną kierowców pojazdów i osób obsługujących urządzenia mechaniczne, dlatego zaleca się rezygnację z prowadzenia pojazdów i obsługi takich urządzeń podczas terapii. Do możliwych działań niepożądanych podczas przyjmowania fenytoiny zalicza się m.in.:
- oczopląs;
- niewyraźną, zaburzoną mowę;
- zaburzenia koordynacji ruchów;
- ataksję;
- dezorientację;
- parestezje;
- senność lub bezsenność;
- zawroty głowy;
- fascykulacje;
- bóle głowy.
Są to głównie działania niepożądane ze strony układu nerwowego. Rzadziej pacjenci doświadczają objawów ze strony innych układów, np. nudności, zaparć, wymiotów, wysypek skórnych czy przerostu dziąseł. Dawka śmiertelna dla osób dorosłych wynosi 2-5 g. Pod żadnym pozorem nie należy samodzielnie zmieniać dawkowania przepisanego przez lekarza.
Polecane produkty:
|
Omega 3 - 100% naturalna
Omega 3 to naturalny olej tłoczony na zimno, dzięki czemu zachowane zostały wszystkie cenne składniki. Jako suplement diety uzupełnia codzienną dietę w witaminę E i mikroelementy oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Janiec W., Kompendium farmakologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
- Kostowski W., Farmakologia – podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
