Próchnica korzenia to wieloczynnikowa choroba dotycząca obnażonych korzeni zębów na powierzchniach policzkowych, językowych i stycznych. Zazwyczaj dotyczy starszych osób, jednak wiek nie jest jej wyznacznikiem.
Czym jest cement?
Korzenie zębów otoczone są tkanką zwaną cementem. Jest ona najsłabiej uwapniona ze wszystkich tkanek zmineralizowanych. Zawiera wagowo:
- 65% substancji nieorganicznych;
- 23% substancji organicznych;
- 12% wody.
Wyróżnia się cement bezkomórkowy i komórkowy, który znajduje się w rejonie wierzchołkowym korzenia zęba. Powierzchnia korzenia ulega odsłonięciu na działanie środowiska jamy ustnej w wyniku recesji dziąsła lub schorzeń przyzębia. Wykazuje znacznie większą wrażliwość na mechaniczną i chemiczną destrukcję niż szkliwo.
Jak powstaje próchnica korzenia?
Próchnica korzenia powstaje na tym obszarze w wyniku odsłonięcia korzenia. Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu tej patologii są między innymi:
- dieta bogata w węglowodany;
- zmniejszone wydzielanie śliny;
- zmniejszenie zdolności buforowych śliny;
- obecność uzupełnień protetycznych;
- nieodpowiednia higiena jamy ustnej.
Z tego względu próchnica korzenia dotyczy najczęściej osób starszych. Ze względu na wiek wykazują one ograniczoną zręczność manualną. Dodatkowo wraz z wiekiem zauważa się fizjologiczne zmiany w zakresie wydzielanie śliny oraz jej składu.
Próchnica korzenia – podział
Próchnicę w obrębie korzenia można podzielić na kilka rodzajów, między innymi:
- pierwotną i wtórną;
- aktywną i nieaktywną;
- bez ubytku i z ubytkiem tkanek.
Rozwija się na powierzchniach policzkowych, językowych i stycznych zębów eksponowanych na środowisko jamy ustnej. Odsłonięcie korzenia sprzyja retencji płytki wzdłuż brzegu dziąsłowego i połączenia szkliwno-cementowego, co jest warunkiem powstania zmiany. Rozwój następuje szybko na powierzchniach stale pokrytych płytką w następstwie nieodpowiedniej higieny jamy ustnej. Przy recesji dziąsła zmiana lokalizuje się naddziąsłowo, zaś w chorobach przyzębia przebiegających z tworzeniem kieszonek przyzębnych – poddziąsłowo.
Pierwotne zmiany są szersze i głębsze, ponieważ płytka zatrzymuje się wzdłuż brzegu dziąsłowego. W początkowej zmianie aktywnej powierzchnia jest miękka przy sondowaniu. Posiada barwę żółtą lub żółtobrązową. Z kolei zmiana nieaktywna cechuje się dużą twardością i barwą od brązowej po czarną.
Ze względów klinoczno-terapeutycznych przydatny jest podział próchnicy korzenia na 4 stopnie wg Billingsa:
- I – przebarwienie powierzchni koloru od żółtego do brązowego bez ubytku tkanek. Leczenie jest tu nieinwazyjne, zazwyczaj obejmujące kontrolę płytki i stosowanie preparatów fluorkowych;
- II – ubytek tkanki głębokości poniżej 0,5 mm. Leczenie nieinwazyjne jak wyżej, przy dodatkowym lakierowaniu zęba;
- III – ubytek tkanki głębokości powyżej 0,5 mm. Wymaga leczenia inwazyjnego, czyli wypełnienia materiałem bioaktywnym uwalniającym jony fluorkowe;
- IV – głęboki ubytek bliski miazgi. Leczenie inwazyjne jak wyżej.
Należy pamiętać, że bez względu na rodzaj i stopień próchnicy korzenia – należy jak najszybciej podjąć leczenie. Nieleczona patologia prowadzi bowiem do poważnych skutków ubocznych, a ostatecznie nawet do psucia się zębów i ich utraty.
Próchnica korzenia – leczenie
Pierwszym etapem jest edukacja pacjenta, głównie z zakresu higieny jamy ustnej. Następnym krokiem jest wdrożenie programu profilaktyki fluorkowej, który obejmuje przede wszystkim regularne stosowanie past zawierających fluor czy płukanek bogatych w fluorki. Dodatkowo w przypadku zmniejszonego wydzielania śliny uzasadnione jest stosowanie bezcukrowych pastylek do ssania lub gum do żucia zawierających substytuty cukru.
W przypadkach zaawansowanych należy opracować ubytek oraz wykonać profesjonalne zabiegi oczyszczające zęby. Uważa się, że najbardziej odpowiednim materiałem wypełniającym ubytki cementu korzeniowego jest cement szklano−jonomerowy, ponieważ uwalniane z niego związki fluoru mogą sprzyjać procesom remineralizacji na powierzchni korzeni zębów. Wskazane jest również stosowanie roztworów zawierających w swoim składzie środki hamujące odkładanie płytki bakteryjnej.
Zobacz również: Kiretaż.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jańczuk Z., Stomatologia zachowawcza, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Prymas A., Wędrychowicz-Welman A., Mania-Końsko A., Leczenie próchnicy korzenia – opis przypadku, Dental and Medical Problems, 1/2006.
