Produkty kariogenne to produkty spożywcze charakteryzujące się wysoką zawartością cukrów stanowiących pożywkę dla bakterii próchnicotwórczych. Przyczyniają się do powstawania kwasów w jamie ustnej i tym samym do obniżenia jej pH. Takie środowisko sprzyja demineralizacji szkliwa, w efekcie czego rozwija się próchnica.
Co wpływa na rozwój próchnicy?
Wybierając produkty spożywcze pod kątem przeciwdziałania próchnicy należy zawrócić uwagę na:
- zawartość kwasów;
- czas pozostawania resztek pokarmowych na zębach;
- konsystencję pokarmu;
- zawartość ewentualnych czynników ochronnych na zęby;
- obecność cukrów będących pożywką dla bakterii próchnicotwórczych.
Bezpośrednią przyczyną powstawania próchnicy są właśnie kwasy produkowane przez bakterie obecne w dużych ilościach w płytce nazębnej. Kwasy te powstają z cukrów, które ulegają fermentacji w jamie ustnej (glukoza, fruktoza, sacharoza, przetworzona skrobia). Uznaje się, że najbardziej próchnicotwórczym cukrem jest sacharoza.
Po spożyciu cukrów o działaniu próchnicotwórczym obniża się pH w jamie ustnej nawet poniżej 5,0, co stanowi idealne środowisko do rozwoju bakterii. Kwasowość jest tym większa, im większe jest stężenie cukru w pokarmie. Należy wiedzieć, że ślina zobojętnia jednak środowisko w jamie ustnej już po około 30 minutach. Właśnie dlatego zaburzenia wydzielania śliny czy picie małej ilości wody również są czynnikami ryzyka rozwoju próchnicy.
Duże znaczenie ma konsystencja pokarmu, a więc i jego zdolność do pozostawania na powierzchni zębów. Za bardzo szkodliwe dla zębów uznaje się np. cukierki typu krówka czy toffi, które oblepiają szkliwo, przestrzenie międzyzębowe i inne części jamy ustnej. Nie powinno się również spożywać w nadmiarze lizaków i słodkich cukierków do ssania, ponieważ cukry mają wówczas długi kontakt z jamą ustną.
Produkty kriogenne
Najbardziej szkodliwe dla zębów, uznane za wysoce kariogenne, są tak zwane cukry wolne niemleczne. Cukry mleczne również są wolne, jednak inne składniki znajdujące się w mleku w znacznym stopniu zmniejszają ich próchnicotwórczość. Cukrami wolnymi niemlecznymi są: cukier trzcinowy i buraczany, miód, syrop kukurydziany i inne syropy, świeże soki owocowe. Te składniki często występują w napojach energetycznych, napojach dla sportowców, słodyczach czy wyrobach cukierniczych. Podsumowując, popularne produkty kariogenne to między innymi:
- miody;
- ciasta, ciastka, wypieki;
- słodycze – czekolady, wafelki, batony, gumy do żucia z cukrem, lody, cukierki, żelki;
- kolorowe napoje gazowane i niegazowane;
- soki owocowe;
- napoje energetyczne i izotoniczne;
- koktajle, jogurty;
- rodzynki, pieczone jabłka, musli;
- dżemy;
- kisiele, budynie.
Takich produktów jest oczywiście o wiele więcej, a łatwy dostęp do nich sprawia, że ryzyko próchnicy jest współcześnie bardzo wysokie. Szczególnie u osób spożywających często cukry proste oraz u dzieci, gdy prawidłowa higiena jamy ustnej nie jest zachowana.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Tkaczuk M., Wiercioch-Klin B., Szymańska J., Dobowa analiza żywienia dzieci z uwzględnieniem kariogenności stosowanych produktów spożywczych, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 4/2012.
- Boguszewska-Gutenbaum H., Janicha J., Kaczmarek U., Olczak-Kowalczyk D., Potencjał kariogenny produktów żywieniowych i nawyki dietetyczne a choroba próchnicowa zębów u dzieci i młodzieży, Pediatria Polska, 6/2015.
