Rola diety w zapobieganiu próchnicy jest istotna. Od dawna wiadomo, że jedzenie dużych ilości słodyczy powoduje szybki rozwój próchnicy, zwłaszcza u dzieci. Należy jednak wiedzieć, że prewencję próchnicy stanowi nie tylko unikanie poszczególnych pokarmów, ale także spożywanie innych. Co więc należy jeść, aby chronić się przed wystąpieniem próchnicy?
Rola diety w zapobieganiu próchnicy
Jak wspomniano, głównym czynnikiem ryzyka rozwoju próchnicy jest częste spożywanie cukrów prostych. Dzieje się tak, ponieważ węglowodany tej grupy przylegają do powierzchni zębów, obniżają pH w jamie ustnej oraz stanowią idealną pożywkę dla patogennych bakterii. Szczególnie niebezpieczne jest podjadanie słodyczy w nocy, gdy organizm nie wydziela odpowiedniej ilości śliny, aby usunąć resztki pokarmowe. Zwraca się również uwagę na sposób picia napojów, szczególnie tych o niskim pH (kupne soki, słodkie napoje gazowane). Powolne popijanie lub picie przez słomkę znacznie przedłuża ekspozycję zębów na działanie kwasów i tym samym zwiększa ryzyko rozwoju próchnicy.
Omawiając związki występujące w produktach spożywczych, mające jednocześnie działanie ochronne przez próchnicą, należy wyróżnić:
- fluor;
- ksylitol;
- wapń;
- witaminę D;
- błonnik.
Stosując odpowiednią dietę oraz dbając o prawidłową higienę jamy ustnej jesteśmy w stanie skutecznie zapobiegać wystąpieniu próchnicy oraz innych schorzeń jamy ustnej.
Fluor
Fluorki stanowią ważny element walki z próchnicą, ponieważ mogą odwrócić lub zatrzymać wczesne zmiany próchnicowe. Proces próchnicowy hamowany jest poprzez zwiększenie mineralizacji zębów, odwrócenie procesu ich demineralizacji oraz poprzez zahamowanie wzrostu bakterii próchnicotwórczych. Właśnie z tego względu tak ważna jest profilaktyka fluorkowa, zwłaszcza u dzieci (fluoryzacja zębów, stosowanie past do zębów zawierających fluor itd.).
Ksylitol
Ksylitol stanowi niskokaloryczny substytut cukru, którego spożywanie zmniejsza ryzyko rozwoju próchnicy. Dzieje się tak, ponieważ ksylitol nie ulega fermentacji w jamie ustnej, w związku z czym nie może być przekształcany do kwasów przez bakterie bytujące w jamie ustnej. Ponadto przywraca właściwą równowagę zasadowo-kwasową w jamie ustnej, a zasadowe środowisko nie sprzyja rozwojowi bakterii chorobotwórczych, a także bierze udział w utrzymaniu równowagi wapniowo-fosforanowej w ślinie, korzystnie wpływając na mineralizację szkliwa.
Wapń i witamina D
Wapń oraz witamina D odpowiadają przede wszystkim za utrzymanie prawidłowej struktury kości i zębów, w tym szkliwa. Jak wiadomo, szkliwo stanowi silną i ochronną część zęba. Niedobory tych składników pokarmowych mogą objawiać się nadmierną kruchością zębów, ich tendencją do łamań oraz rozwoju próchnicy. Poziom witaminy D można uzupełniać odpowiednią ekspozycją na promieniowanie słoneczne (najlepsze źródło) lub za pomocą suplementacji. Witamina D z pożywienia nie pokrywa dziennego zapotrzebowania. Z kolei dobrym źródłem wapnia są: mleko i produkty mleczne, jaja, Spirulina.
Błonnik
Największe ilości błonnika możemy znaleźć w surowych owocach i warzywach (gromadzi się on głównie tuż pod skórką) oraz produktach pełnoziarnistych. Taka dieta zwiększa wydzielanie śliny, przez co łatwiejsze staje się usuwanie resztek pokarmowych z powierzchni zębów. Jeśli takie resztki nie zalegają w jamie ustnej, bakterie nie mają odpowiednich warunków do rozwoju. Oczywiście dieta wysokobłonnikowa nie zapewni całkowitej ochrony przed próchnicą, jednak może w pewnym stopniu zmniejszać ryzyko jej wystąpienia.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Janus S., Olczak-Kowalczyk D., Wysocka M., Rola lekarzy niestomatologów w zapobieganiu próchnicy wczesnego dzieciństwa, Nowa Pediatria, 1/2011.
- Grembecka M., Ksylitol – rola w diecie oraz profilaktyce i terapii chorób człowieka, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3/2015.
- Szponar L., Traczyk I., Wojtasik A., Rutkowska U., Fluor w profilaktyce próchnicy. Cz.I. Rola fluoru, źródła i spożycie, Żywność, Żywienie a Zdrowie, 2/1998.
- Kwiatkowska A., Szostak-Węgierek D., Bołtacz-Rzepkowska E., Bagińska J., Chałas R., Marcinkowska-Ziemak M., Milewska M., Mielczarek A., Rola diety w kontroli choroby próchnicowej. Stanowisko grupy roboczej ds. zapobiegania próchnicy w populacji osób dorosłych, Nowa Stomatologia, 4/2017.
