Zębiniaki (inaczej: odontoma) należą do grona guzów o typie malformacji rozwojowych. Rozwijają się wewnątrzkostnie i w efekcie tego mogą zaburzać wyrzynanie zębów lub inicjować ich przemieszczanie się. Według klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia są łagodnymi nowotworopodobnymi guzami zębopochodnymi.
Zębiniaki – charakterystyka
Pod względem budowy histologicznej zębiniaki są guzami o charakterze mieszanym, posiadające zarówno komponentę nabłonkową, jak i mezenchymalną (rozwijają się z niej także komórki szkliwo- i zębinotwórcze). Określa się je również mianem guzów będących wytworem przerostu przejściowej lub ostatecznej tkanki zębowej. Wyróżnia się przy tym ich 2 typy:
- zębiniaki złożone – poszczególne tkanki zęba są uformowane prawidłowo, lecz ułożone chaotycznie i dowolnie;
- zębiniaki zestawne – składają się z licznych szczątkowych „ząbków”. Najczęściej lokalizują się w tylnym odcinku żuchwy, ponad zatrzymanymi zębami i mogą osiągać wielkość do kilku centymetrów.
Niektórzy autorzy wyszczególniają jeszcze zębiniaki mieszane, zawierające cechy obu powyższych rodzajów. Zębiniaki są dobrze odgraniczone od kości, co ułatwia wdrożenie odpowiedniego leczenia. Wiele źródeł naukowych określa je jako wadę rozwojową tkanek twardych zęba, składającą się z różnych rodzajów tkanek zębopochodnych osiągających stadium wówczas, gdy ameloblasty i odontoblasty zdolne są do wytwarzania uwapnionej tkanki.
Zębiniaki – przyczyny
Wciąż nie zostały w pełni poznane przyczyny powstawania zębiniaków. Sugeruje się, że mogą one mieć związek z przewlekłym urazem lub przebytym stanem zapalnym w okresie odontogenezy. Pod uwagę bierze się również czynniki genetyczne, ponieważ częstotliwość ich występowania wzrasta w przebiegu zespołu Gardnera czy rodzinnej polipowatości jelit. Wiadomo jednak z całą pewnością, że rozwój zębiniaków wiąże się ze wzmożoną aktywnością listewki zębowej.
Zębiniaki – objawy
W wielu przypadkach obecność zębiniaków jest całkowicie bezobjawowa. Wykrywa się je przypadkowo podczas rutynowych badań kontrolnych lub podczas badań poprzedzających leczenie ortodontyczne i leczenie protetyczne. Jeśli jednak zębiniaki wzrastają do znacznych rozmiarów, powodują asymetrię wyglądu twarzy. Charakterystyczne ich objawy to:
- rozdęcie i deformacja kości, w której się lokalizują;
- zaburzenia czucia i parestezje na odcinku kości, w której się lokalizują;
- bóle o charakterze neuralgicznym;
- nieprawidłowości w wyrzynaniu się kolejnych zębów;
- błędne umiejscowienie wyrzynających się zębów;
- obecność tzw. zębów zatrzymanych.
Należy zaznaczyć, że zębiniaki zestawne występują w postaci skupisk drobnych struktur przypominających swoim kształtem i budową normalne zęby.
Zębiniaki – diagnostyka
Rozpoznanie zębiniaków opiera się na podstawie badania radiologicznego. Na zdjęciu RTG zaobserwować można dokładną lokalizację zębiniaków, ich wielkość, jak również ewentualny wpływ na okoliczne tkanki.
Usunięcie zębiniaka
Konieczne jest usunięcie zębiniaków, co odbywa się metodą wyłuszczania bądź łyżeczkowania guza. Zmiany odsyła się do badań histopatologicznych, aby mieć pewność, że nie ma w nich komórek nowotworowych i że nie zostały pomylone z żadnym innym problemem zdrowotnym. Rozległe zębiniaki złożone wymagają jednak nieco innego podejścia terapeutycznego. Wykonuje się częściową resekcję kości. Postępowanie dobierane jest indywidualnie w zależności od wieku pacjenta i na podstawie zdjęć RTG. Rokowania są jednak dobre, a problem ten nie zagraża zdrowiu i życiu pacjenta.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gnatek A., Osica P., Janas-Naze A., Postępowanie chirurgiczne u pacjentki z zębiakiem zestawnym szczęki – opis przypadku, Journal of Education, Health and Sport, 7/2017.
- Studziński M., Jędrusik-Pawłowska M., Mazur M., Samad R., Zębiniak – guz zębopochodny, Magazyn Stomatologiczny, 10/2014.
- Janas A., Grzesiak-Janas G., Zębiniaki złożone, Dental and Medical Problems, 3/2005.
- Palatyńska-Ulatowska A., Pietrzycka K., Koprowicz A., Zębiniaki komory miazgi – diagnostyka i postępowanie. Opis przypadków, Pomeranian J Life Sci, 65/2019.
- Lewandowski B., Cubera T., Zębiniaki. Obserwacje własne, Wydawnictwo UR, 2010.
