Otyłość (łac. obesitas) i nadwaga stanowią jeden z największych problemów zdrowotnych XXI wieku. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w wielu krajach europejskich odsetek osób z nadwagą od 1980 roku wzrósł aż 3-krotnie. Otyłość wpływa negatywnie na zdrowie fizyczne oraz psychiczne, będąc przyczyną licznych, groźnych konsekwencji. Z całą pewnością wymaga leczenia, stawiając na wielopłaszczyznowe podejście do pacjenta.
Co to jest otyłość?
Otyłość jest chorobą przewlekłą manifestującą się zbyt dużym udziałem tkanki tłuszczowej w organizmie. Taki stan prowadzi do zaburzenia czynności organizmu oraz licznych problemów psychologicznych i społecznych. Konsekwencją tego jest zwiększenie ryzyka zachorowalności i skrócenie oczekiwanej długości życia. Wyróżnia się 2 typy otyłości:
- otyłość udowo-pośladkową – typu gruszka, charakterystyczna zwłaszcza dla kobiet. Tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie w obrębie ud i pośladków;
- otyłość brzuszną – typu jabłko, charakterystyczna zwłaszcza dla mężczyzn. Tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie w obrębie brzucha i otula ważne narządy wewnętrzne, jest więc jednocześnie poważnym zagrożeniem dla zdrowia.
Zgodnie z wytycznymi WHO otyłość można zdiagnozować wówczas, gdy obwód pasa wynosi co najmniej 94 cm w przypadku mężczyzn i co najmniej 80 cm w przypadku kobiet. Inna definicja diagnostyczna mówi, że otyłość można rozpoznać wówczas, gdy zawartość tkanki tłuszczowej przekroczy 25% masy ciała u mężczyzn i 30% masy ciała u kobiet. BMI nie jest współcześnie uznawane za wiarygodny wskaźnik masy ciała i nie jest już brany pod uwagę podczas diagnostyki otyłości.
Przyczyny otyłości
Na rozwój otyłości wpływają liczne czynniki m.in.:
- czynniki genetyczne;
- czynniki epigenetyczne;
- czynniki hormonalne;
- czynniki neurohormonalne;
- czynniki psychologiczne;
- czynniki społeczne;
- czynniki środowiskowe.
Istotnymi czynnikami ryzyka są:
- choroby tarczycy, zwłaszcza niedoczynność tarczycy;
- depresja;
- stany lękowe;
- przyjmowanie niektórych leków, np. glikokortykoidów;
- zaburzenia regulacji zapotrzebowania pokarmu;
- zaburzenia w obrębie mikroflory jelitowej.
Na rozwój otyłości kluczowy wpływ ma jednak nieodpowiedni tryb życia, zwłaszcza:
- zwiększone spożycie węglowodanów prostych i tłuszczów nasyconych, dieta bazująca na fast-foodach, słodyczach, gotowych daniach do odgrzania;
- nieregularne odżywianie;
- niski poziom aktywności fizycznej, siedzący tryb życia;
- niedobór snu;
- silny stres w życiu codziennym.
Zauważono również, że metabolizm wyraźnie zwalnia wraz z wiekiem, zatem na nadwagę i otyłość narażone są w większym stopniu osoby po 50. roku życia.
Konsekwencje otyłości
Otyłość nie jest wyłącznie problemem estetycznym, ale głównie chorobą zagrażającą zdrowiu i życiu pacjenta. Stanowi czynnik ryzyka rozwoju wielu chorób przewlekłych takich jak:
- zawał serca;
- cukrzyca;
- udar mózgu;
- nadciśnienie tętnicze;
- miażdżyca;
- depresja;
- nowotwory.
Otyłość obciąża układ ruchu, co może prowadzić do przyśpieszonej degeneracji kości i stawów – już w młodym wieku rozwija się choroba zwyrodnieniowa, a obciążone stawy mogą ulegać deformacjom. Dodatkowo w przebiegu otyłości doświadcza się częstszych problemów dermatologicznych, niepłodności, zaburzeń trawienia.
Leczenie otyłości
Podstawowym krokiem w leczeniu otyłości jest zrozumienie własnego problemu, wyznaczenie sobie celów oraz wykazanie dużej motywacji, ponieważ droga czekająca pacjenta będzie powolna i długa, jednak warta poświęceń. Leczenie skupia się na kluczowym elementach, jakimi są:
- modyfikacja diety – powinna być zdrowa, dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości dostarczanych kalorii o około 300-400 kcal dziennie;
- unikanie używek (palenie papierosów, alkohol) i nałogów związanych z dietą (np. sięganie po słodycze między głównymi posiłkami);
- systematyczna aktywność fizyczna, najlepiej o charakterze aerobowym, jednak warto uzupełniać ją treningami siłowymi;
- wysypianie się i unikanie stresu;
- suplementacja – przyjmowanie kreatyny, BCAA, witaminy D, kwasów tłuszczowych Omega 3, Chlorelli czy probiotyków.
Pacjenci z otyłością powinni wykonywać systematyczne badania kontrolne, zwłaszcza morfologię i badanie moczu, aby jak najwcześniej rozpoznać u siebie ewentualne powikłania tej choroby. Leczenie przynajmniej początkowo powinno odbywać się pod okiem dietetyka klinicznego oraz trenera personalnego. Jeśli dany pacjent ma skłonność do przerywania leczenia otyłości lub popadania w depresję, warto skonsultować się dodatkowo z psychoterapeutą.
Polecane produkty:
|
Chlorella 100% naturalna
Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Jest bogatym źródłem witamin, minerałów, chlorofilu i innych, ważnych składników odżywczych. Wspiera oczyszczanie organizmu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Adamski W., Szulińska M., Bogdański P., Wtórne przyczyny otyłości, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 1/2012.
- Maciejewska-Cebulak M., Wpływ nadwagi i otyłości na powstawanie nowotworów, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2017.
- Kłoda K., Leczenie nadwagi i otyłości u dorosłych – praktyczne wskazówki dla lekarza POZ, Lekarz POZ, 3-4/2019.
- Suchodolska P., Otyłość – przyczyny, rodzaje, leczenie, skutki, Nauki Inżynierskie i Technologie, 4/2018.
