Tkanka tłuszczowa (łac. textus adiposus) jest jedną z podstawowych tkanek budujących ciało człowieka (i innych ssaków). Występuje nawet u osób odchudzających się. Choć w nadmiarze jest negatywnie postrzegana i ma destrukcyjny wpływ na zdrowie, w odpowiednich ilościach stanowi element niezbędny do prawidłowego funkcjonowania. Co warto o niej wiedzieć?
Budowa tkanki tłuszczowej
Na strukturę tkanki tłuszczowej składają się przede wszystkim dojrzałe komórki tłuszczowe (adipocyty), zrąb łącznotkankowy, komórki podścieliska, naczynia krwionośne i naczynia limfatyczne, komórki układu odpornościowego i układu nerwowego, a także komórki macierzyste. Wszystkie wymienione elementy płynnie współgrają ze sobą, co sprawia, że tkanka tłuszczowa stanowi nie tylko magazyn energii, ale także swoisty, odrębny narząd. Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje tkanki tłuszczowej:
- tkanka tłuszczowa biała (inaczej: tkanka tłuszczowa żółta) – gromadzi się podskórnie i między narządami trzewnymi. To właśnie jej nadmiar odpowiada za nadwagę i otyłość. Typową cechą w jej budowie jest niska masa istoty międzykomórkowej, przy czym komórki posiadają jedną, dużą kroplę tłuszczu otoczoną cienką warstwą cytoplazmy oraz jedno, bocznie zlokalizowane jądro komórkowe;
- tkanka tłuszczowa brunatna – występująca głównie u niedawno urodzonych dzieci. Zbudowana jest z licznych kropli tłuszczu z jednym, okrągłym i centralnie umiejscowionym jądrem komórkowym. Swoje brunatne zabarwienie zawdzięcza sporej ilości mitochondriów, czyli tzw. komórkowych centrów energetycznych.
Człowiek największą zawartość tkanki tłuszczowej brunatnej w swoim ciele ma tuż po narodzinach. Lokalizuje się ona głównie w okolicy międzyłopatkowej, wzdłuż kręgosłupa, na szyi i w okolicy nerek.
Funkcje tkanki tłuszczowej
Komórki tkanki tłuszczowej zawierają główny zapas energii w organizmie. Adipocyty występują już u 14-tygodniowego płodu. W momencie narodzin tkanka tłuszczowa stanowi około 13% masy ciała noworodka, a pod koniec 1. roku życia dziecka już 28%. W okresie dojrzewania dodatkowo powiększa swoją objętość, zwłaszcza u dziewczynek. W późniejszym wieku, przy wysokim poziomie aktywności fizycznej, ulega spalaniu.
Brązowa tkanka tłuszczowa jest magazynem ciepła, umożliwiającym dziecku przeżycie w niesprzyjających warunkach. Wyróżnia się bardzo wysokim tempem przemiany materii oraz zdolnością produkcji ciepła. Udowodniono też, że zapobiega powstawaniu insulinooporności. Z kolei tkanka tłuszczowa biała, choć tak szykanowana, także spełnia w ciele człowieka istotne role:
- tworzy izolację termiczną;
- chroni narządy wewnętrzne przed uszkodzeniami mechanicznymi;
- magazynuje i produkuje niektóre cytokiny, hormony, białka, związki chemiczne;
- jest swoistym magazynem energii, z którego organizm czerpie np. w stanach niedożywienia.
Niestety w dzisiejszych czasach dość sporym problemem jest nadmiar tkanki tłuszczowej białej.
Nadmiar tkanki tłuszczowej
Nadmiar tkanki tłuszczowej diagnozuje się wówczas, gdy ilość komórek tłuszczowych znajdujących się w warstwie podskórnej przekracza optymalne zakresy wynoszące odpowiednio 20-25% w przypadku kobiet oraz 15-20% w przypadku mężczyzn. Jeśli stan ten utrzymuje się długotrwale, prowadzi do nadwagi, a później do otyłości. Konsekwencje otyłości zostały bardzo dobrze poznane, a najistotniejszymi spośród nich są:
- zaburzenia trawienia i wchłaniania składników odżywczych;
- nadmierne obciążanie stawów, zwłaszcza w kończynach dolnych, co prowadzi do szybszego rozwoju zmian zwyrodnieniowych i zwiększa ryzyko kontuzji;
- pogorszenie gojenia się ran i uszkodzeń tkankowych;
- wyraźny spadek odporności i tendencja do częstych infekcji;
- skłonność do zaburzeń psychicznych i emocjonalnych – powiązano choćby otyłość z tendencją do stanów depresyjnych;
- szybsze odczuwanie zmęczenia;
- niepłodność, zaburzenia erekcji i spadki libido;
- choroby, które bezpośrednio łączą się z otyłością, zwłaszcza: osteoporoza, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, hipercholesterolemia, zawał serca, udar mózgu, choroba wieńcowa, żylaki, cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny, depresja, choroba zwyrodnieniowa stawów;
- częstsze stany zapalne w organizmie;
- spadek pewności siebie i niezadowolenie z własnego wyglądu.
Uważa się, że otyłość jest jedną z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych XXI wieku, także w grupie dzieci. Dlatego wymaga ona natychmiastowego leczenia pod okiem zespołu interdyscyplinarnego.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Siemińska L., Tkanka tłuszczowa. Patofizjologia, rozmieszczenie, różnice płciowe oraz znaczenie w procesach zapalnych i nowotworowych, Endokrynologia Polska, 4/2007.
