Leukoplakia (inaczej: rogowacenie białe), to choroba jamy ustnej objawiająca się rozwojem białych lub szarych plamek w obrębie błon śluzowych jamy ustnej. Należy do zmian o średnim prawdopodobieństwie zezłośliwienia. Długoterminowe obserwacje wykazały, że ulega procesowi transformacji nowotworowej w 4- 6% przypadków.
Co to jest leukoplakia?
Leukoplakią nazywamy chorobę, w przebiegu której tworzą się:
- białe jednorodne plamy bez cech dysplazji w leukoplakii homogennej;
- białe plamy o niejednorodnej fakturze z obecnością grudek, szczelin, ognisk erytroplakii w leukoplakii niehomogennej.
W tym ostatnim przypadku dysplazja występuje w różnym stopniu, od średniej do ciężkiej. Dolegliwość możemy podzielić ponadto na odczynową lub idiopatyczną. Według WHO leukoplakią nazywamy białe plamy lub tarczki, które nie mogą być scharakteryzowane klinicznie lub patologicznie jako jakakolwiek inna choroba. Jest rozpoznaniem stawianym po wykluczeniu innych chorób, mogących objawiać się białymi przebarwieniami śluzówki (np. bielnica czy liszaj płaski). Po raz pierwszy nazwy tej użył Schwimmer w 1877 roku.
Leukoplakia – przyczyny
Rogowacenie białe w obrębie jamy ustnej najczęściej spotyka się u starszych mężczyzn, a jego częstotliwość wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje się, że problem dotyczy do 8% mężczyzn i 2% kobiet powyżej 70. roku życia. Leukoplakia odczynowa rozwija się wskutek ekspozycji na egzogenny czynnik drażniący, którym najczęściej jest:
- żucie tytoniu;
- palenie papierosów;
- picie alkoholu.
W ostatnich latach wykazano, że przebyte w ciągu życia infekcje wirusowe (HPV 16 lub HPV 18) mogą zwiększać ryzyko leukoplakii. Udowodniono również korelację między leukoplakią, a obecnością w organizmie pacjenta grzybni Candida albicans, zwłaszcza w postaci leukoplakii niehomogennej. Z kolei leukoplakia idiopatyczna rozwija się bez określonej przyczyny i bez ekspozycji na konkretne czynniki ryzyka.
Objawy leukoplakii
Leukoplakię spotyka się nie tylko w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Inne lokalizacje to np. gardło czy krtań. Zmiany mogą umiejscawiać się na błonie śluzowej policzków na wysokości powierzchni zgryzowej zębów bocznych, na wargach, w kątach ust, krawędziach języka oraz dnie jamy ustnej. Leukoplakia może przybierać różne rozmiary i kształty: od małych i ograniczonych plam lub smug, po rozległe i rozlane zmiany bez wyraźnej granicy. Zabarwienie może być białe, szare, kremowe lub biało-czerwone.
W obrazie mikroskopowym nie uwidaczniają się swoiste cechy morfologiczne. Histologicznie natomiast stwierdza się w niej nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, nierzadko z oznakami rozrostu, rzadziej zaniku. Rogowacenie może przyjąć formę rogowacenia nadmiernego lub niepełnego. Jako że leukoplakii mogą towarzyszyć różnego stopnia dysplazje, uznaje się ją za zmianę przednowotworową.
Badania wykazały, że najczęściej (ponieważ niemal w 93% przypadków) zezłośliwieniu ulega niehomogenna leukoplakia języka i dna jamy ustnej. W szczególności ta popękana lub cętkowana, inaczej nazywana erytroleukoplakią.
Leukoplakia – leczenie
Leczenie leukoplakii rozpoczyna się od usunięcia czynników sprzyjających, zwłaszcza nikotynizmu. Należy bezwzględnie odstawić palenie papierosów czy żucie tytoniu, jak również ogranicza się picie alkoholu. Kluczowe jest badanie histopatologiczne celem wykrycia ewentualnej dysplazji nabłonka, co ma ogromne znaczenie dla podejmowanej strategii leczenia. Obok badania niezbędna jest weryfikacja histopatologiczna. W postępowaniu domowym należy unikać bardzo gorących pokarmów i napojów, a także ostrych przypraw. Wskazana jest dieta obfitująca w świeże warzywa i owoce bogate w antyoksydanty.
Ze względu na obecność grzybni Candida albicans zastosowanie znajdują leki przeciwgrzybicze. Pacjent otrzymuje też preparaty witaminy A do stosowania miejscowego lub retinoidy. Leczenie chirurgiczne obejmuje tradycyjne wycięcie skalpelem, krioterapię, laseroterapię i terapię fotodynamiczną.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wnukiewicz J., Receptor naskórkowego czynnika wzrostu i jego znaczenie w proliferacji nabłonka błony śluzowej w leukoplakii jamy ustnej, Dental and Medical Problems, 3/2007.
- Petkowicz B., Skiba M., Tomaszewski T., Wysokińska-Miszczuk J., Leukoplakia błony śluzowej jamy ustnej w aspekcie klinicznym i epidemiologicznym – analiza przypadków, Dental and Medical Problems, 41/2004.
- Górska R., Nowak M., Wybrane zagadnienia z diagnostyki i leczenia chorób błony śluzowej jamy ustnej, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2/2017.
