Mikrostomia to wrodzona lub nabyta wada objawiająca się nieprawidłowościami w obrębie ust. Są one zbyt małe, a pacjent wykazuje trudności w otwieraniu ust.
Mikrostomia – charakterystyka problemu
Mikrostomia może utrudniać wykonywanie podstawowych czynności dnia codziennego, takich jak np. mycie zębów czy spożywanie pokarmów. Dodatkowo wpływa na diagnozę i wykonanie czynności dentystycznych podczas wizyty u stomatologa. Pogorszeniu może ulec również mowa, przez co pacjenci z mikrostomią wykazują pogorszenie nastroju i stanu psychicznego.
Zgodnie z jedną z definicji, jest to stan polegający na znacznym ograniczeniu otwierania jamy ustnej. Ograniczenie to utrudnia utrzymanie higieny jamy ustnej, proces żywienia i jakość życia.
Przyczyny
Przyczyny mikrostomii mogą być różne. Wśród nich wymienia się:
- wady wrodzone;
- wady nabyte.
Do nabytych można zaliczyć różnego rodzaju urazy w obrębie twarzoczaszki, np. chemiczne, mechaniczne czy termiczne, a także przebyte zabiegi chirurgiczne. Jedną z częstych przyczyn schorzenia są oparzenia, które deformują kąciki ust. Powstałe blizny znacznie utrudniają prawidłową czynność tych struktur. W rzadszych przypadkach mikrostomia wiąże się z przebytymi operacjami głowy i szyi, radioterapią czy urazami stawu skroniowo-żuchwowego lub mięśni żucia.
Na koniec należy wspomnieć, że omawiana dolegliwość bardzo często wiąże się z chorobami ogólnoustrojowymi. Mikrostomia jest charakterystycznym objawem towarzyszącym twardzinie układowej i to właśnie z tą chorobą jest najczęściej wiązana.
Jak objawia się mikrostomia?
Mikrostomia cechuje się zmniejszeniem wielkości otworu jamy ustnej, co znacznie wpływa na jego czynność i wygląd. Patologia wykazuje tak dużą zmienność, że trudno jest jednoznacznie ustalić, w którym momencie zmniejszenie otworu jamy ustnej podchodzi już pod mikrostomię. Uznaje się jednak, że zdrowy człowiek bez zaburzeń w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych i innych struktur czaszki, jest w stanie otworzyć usta na szerokość 3 palców ręki.
Istnieją kryteria diagnozy mikrostomii, jednak nie są one powszechnie stosowane. Opisują stopień zaawansowania schorzenia w zależności od tego, na jaką szerokość pacjent jest w stanie otworzyć usta:
- 41-50 mm – postać łagodna;
- 31-40 mm – postać umiarkowana;
- poniżej 30 mm – postać ciężka.
Zgodnie z tymi kryteriami, zdrowy człowiek powinien otworzyć usta na szerokość 51-60 mm.
Skutki uboczne mikrostomii
Omawiana patologia w dużym stopniu wpływa na pogorszenie higieny jamy ustnej. Pacjent nie jest w stanie tak szeroko otworzyć ust, aby dokładnie doczyścić wszystkie części jamy ustnej, zwłaszcza zębów znajdujących się na końcach łuków zębowych. U tych pacjentów znacznie częściej odnotowuje się próchnicę, choroby przyzębia i różne infekcje. Często stwierdza się u nich nieświeży oddech oraz ślinotok.
Leczenie
Istnieją różnego rodzaju metody leczenia schorzenia. Wśród nich wyróżnia się fizjoterapię i szynowanie. Wybór odpowiednich metod postępowania zależy od przyczyny. W przypadku fizjoterapii wyróżnia się między innymi masaże twarzy i okolicy ust oraz ćwiczenia rozciągające. Wykazano, że kilkuminutowe ćwiczenia rozciągające ust mogą zwiększyć otwór jamy ustnej nawet do 5 mm. W efekcie zaleca się tego typu ćwiczenia każdorazowo przed jedzeniem, szczotkowaniem zębów czy wizytą u stomatologa. Dobrym pomysłem u pacjentów z mikrostomią jest korzystanie z elektrycznych szczoteczek do zębów, które w dużej mierze zwiększą higienę jamy ustnej. Powinni oni również codziennie korzystać z płynów do płukania jamy ustej.
W niektórych przypadkach można zastosować leczenie chirurgiczne. Decyzję tą zawsze warto przedyskutować z lekarzem.
Bibliografia
- Silvestre-Rangil J., Mertinez-Herrera M., Silvestre F., Dental management of patients with microstomia. A review of the literature and update on the treatment, Journal of Oral Research, 5/2015.
- Ogonowska A., Zadroga E., Potrzeby stomatologiczne oraz zachowania prozdrowotne u osób z pęcherzowym oddzielaniem się naskórka – badanie ankietowe, Dental and Medical Problems, 1/2016.
