Uśmiech sardoniczny (inaczej: uśmiech cyniczny lub uśmiech pogardliwy) to grymas twarzy wywołany skurczem mięśnia okrężnego ust. Potocznie nazwę tę stosuje się w odniesieniu do nieszczerego uśmiechu, niespowodowanego żadnymi patologicznymi czynnikami. W medycynie jednak najczęściej utożsamia się go z tężcem.
Uśmiech sardoniczny – przyczyny
Do skurczu mięśni mimicznych twarzy, a w szczególności mięśnia okrężnego ust, zwykle dochodzi w przebiegu tężca. To zakaźna choroba układu nerwowego wywołana toksyną tężcową, którą produkują laseczki tężca w największych ilościach bytujące w glebie. Podczas skaleczenia przedostają się one do krwiobiegu. Charakterystyczne objawy pojawiają się po 3-14 dniach od zakażenia i obejmują m.in. szczękościsk, skurcze mięśni całego ciała oraz omawiany uśmiech sardoniczny. Czynnikami ryzyka tężca są:
- zranienia i skaleczenia podczas pracy z ziemią i nawozami (np. ogrodnicy, robotnicy drogowi);
- zranienia i skaleczenia podczas pracy ze zwierzętami (np. końmi);
- kontakt z zanieczyszczonymi ziemią narzędziami;
- brak aktualnego szczepienia – rekomenduje się, aby każda dorosła osoba decydowała się na dawkę przypominającą co 10 lat.
Inną możliwą przyczyną uśmiechu sardonicznego, choć występującą rzadziej, jest zażycie trucizn znajdujących się w roślinie zwanej sardonijskim zielem (stąd nazwa dolegliwości). Sardonijskie ziele (inaczej: kropidło szafranowe) to roślina z rodziny selerowatych, dziko rosnąca na terenie Europy. Posiada przyjemny, słodki smak i drobne, białe kwiaty. Wywołuje na twarzy szeroki uśmiech sardoniczny odsłaniający zęby, jak również paraliż twarzy. Jako że współcześnie na ogół nie spożywamy nieznanych, dziko rosnących roślin, zatrucie jest stosunkowo rzadko spotykane.
Jak wygląda uśmiech sardoniczny?
Uśmiech sardoniczny przypomina nieszczery, wymuszony uśmiech. Człowiek wygląda tak, jakby szczerzył zęby do sztucznego uśmiechu, a pozostała mimika twarzy nie wskazuje na radość. W szczerym i prawdziwym uśmiechu emocje widać również w oczach, przy omawianej dolegliwości natomiast usta są jedynym elementem twarzy, który może wskazywać na śmiech. W zależności od przyczyny mogą pojawić się skurcze innych mięśni twarzy, np. mięśnie żwacze, powodując tym samym szczękościsk. Chorzy mają obniżone kąciki ust, odsłonięte zęby i zmarszczone czoło, co kojarzy się z wyrazem pogardy.
Uśmiech sardoniczny – leczenie
Zawsze należy wdrażać leczenie przyczynowe. Jako że uśmiech sardoniczny zwykle bywa konsekwencją tężca (który jest wywołany bakterią), leczenie przyczynowe opiera się na antybiotykoterapii. Konieczne jest bardzo dokładne oczyszczenie rany i usunięcie ewentualnych tkanek martwiczych, a następnie podanie antytoksyny tężcowej w formie zastrzyku. Antybiotyki i dożylne chemioterapeutyki podawane są w następnej kolejności. Po ustąpieniu objawów warto udać się do fizjoterapeuty stomatologicznego, który oceni kondycję mięśni twarzy i w razie konieczności wdroży terapię.
Osoby, które spożyły sardoniczne ziele, wymagają natychmiastowej pomocy medycznej, jako że już niewielkie ilości tej rośliny zagrażają życiu. Mogą nawet spowodować śmierć.
Polecane produkty:
|
Chlorella 100% naturalna
Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Jest bogatym źródłem witamin, minerałów, chlorofilu i innych, ważnych składników odżywczych. Wspiera oczyszczanie organizmu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Smerecka H., „Gdy jeden uśmiech wywołuje tyle radości, warto zadbać o niego z Colgate”… Leksykalny obraz zębów i uśmiechu w opisach reklamowych pasty Colgate, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, 13/2021.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
