Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych to częsty problem w endodoncji. Może mieć różne postacie (ostre i przewlekłe), a także różne, liczne przyczyny. Problem wymaga szczegółowej diagnostyki i szybkiego leczenia, ponieważ może prowadzić nawet do ubytków kostnych.
Czym są tkanki okołowierzchołkowe?
Przyzębie to zespół tkanek utrzymujących ząb w zębodole. W skład przyzębia wchodzą: dziąsło, ozębna, cement i kość. Przyzębie okołowierzchołkowe – określane również jako tkanki okołowierzchołkowe – obejmuje:
- cement korzeniowy, inaczej kostniwo;
- ozębną;
- kość wyrostka zębodołowego szczęki lub część zębodołową żuchwy.
Cement korzeniowy to najbardziej miękka (wśród zmineralizowanych) tkanka zęba, która pokrywa powierzchnię korzenia zęba na całej jego długości. Wraz z wiekiem dochodzi do powolnego nawarstwiania kostniwa, które doprowadza do zwężenia, a nawet zamknięcia otworu wierzchołkowego. Ozębna zwana jest także więzadłem ozębnowym. To niezmineralizowana tkanka łączna wypełniająca przestrzeń między cementem a kością wyrostka zębodołowego.
Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych – rodzaje
Wyróżnia się 4 podstawowe rodzaje zapalenia tkanek okołowierzchołkowych:
- ostre surowicze zapalenie okołowierzchołkowe;
- ostre ropne zapalenie okołowierzchołkowe;
- przewlekłe zapalenie okołowierzchołkowe;
- przewlekłe zaostrzone zapalenie okołowierzchołkowe.
Dodatkowo w grupie przewlekłych stanów zapalnych wyróżnia się postacie: ropną, włóknistą, ziarniniakową i torbiel korzeniową.
Z czego wynika zapalenie tkanek okołowierzchołkowych?
Przyczyn może być wiele, w zależności od rodzaju dolegliwości. W przypadku zapalenia ostrego surowiczego do przyczyn można zaliczyć:
- ostre nieodwracalne zapalenia;
- martwicę miazgi;
- czynniki mechaniczne, chemiczne i termiczne;
- urazy zębów.
Ostre ropne zapalenie jest najczęściej zejściem ostrego surowiczego zapalenia. Wskutek rozwijającej się infekcji powstaje wysięk ropny, wzrasta ucisk na tkanki okołowierzchołkowe i rozpoczyna się resorpcja przy udziale mediatorów zapalnych. Z kolei główną przyczyną przewlekłych zapaleń są bakterie bytujące w miazdze z rozpadem zgorzelinowym. Inną przyczyną może być uraz mechaniczny. Należy wiedzieć, że zapalenia przewlekłe charakteryzują się najłagodniejszym przebiegiem.
Objawy zapalenia tkanek okołowierzchołkowych
Przewlekłe zapalenia okołowierzchołkowe mogą w krótkim czasie prowadzić do ubytków śródkostnych w kościach szczęk. Szczególnie, jeśli są to zapalenia o charakterze włóknistym, ziarninowym czy torbieli korzeniowych. Zejściem wymienionych postaci przewlekłych zapaleń okołowierzchołkowych może być przewlekłe ropne zapalenie, którego objawem klinicznym jest wykształcenie się przetoki oraz zapalenie przewlekłe zaostrzone. Tej drugiej postaci towarzyszy występowanie subiektywnych dolegliwości bólowych.
Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych może również przebiegać bezobjawowo lub z niewielkimi, mało znaczącymi objawami klinicznymi. Wówczas do zdiagnozowania schorzenia dochodzi najczęściej podczas wykonywania zdjęć rentgenowskich przy wykonywaniu innych czynności stomatologicznych. Bezobjawowy przebieg wykazują przede wszystkim zapalenia przewlekłe. Objawy bólowe towarzyszą ostrym i zaostrzonym zapaleniom przewlekłym.
Najsilniejsze bóle samoistne i potęgujące się pod wpływem ciepła występują w zapaleniach ropnych, szczególnie gdy wysięk odwarstwia okostną. Wynika to z bogatego unerwienia tych tkanek. Po przebiciu się wysięku pod błonę śluzową ból zmniejsza się, natomiast narasta obrzęk. Pacjent skarży się na ból zęba podczas dotyku oraz charakterystyczne pulsowanie. Towarzyszyć temu mogą:
- podwyższone temperatura ciała;
- rozchwianie zęba;
- ogólne złe samopoczucie;
- bóle głowy.
Pacjent powinien poinformować lekarz o wszystkich subiektywnych dolegliwościach. Często pomaga to określić dokładną przyczynę dolegliwości.
Jak leczyć zapalenie tkanek okołowierzchołkowych?
Ze względu na fakt, iż szybkość rozwoju zmian zapalnych w tkankach okołowierzchołkowych jest osobniczo zmienna oraz biorąc pod uwagę odmienne algorytmy postępowania leczniczego w przypadku ziarniniaków okołowierzchołkowych i torbieli korzeniowych istotne znaczenie ma ich wczesne wykrycie i prawidłowe rozpoznanie. W efekcie umożliwia to wdrożenie optymalnego leczenia mającego na celu zachowanie naturalnego uzębienia.
Metody leczenia są zatem różne, w zależności od rodzaju zapalenia, wieku pacjenta, ogólnego stanu zdrowia i stanu uzębienia. Bierze się również pod uwagę fakt, czy miazga zęba jest zdrowa czy zmieniona chorobowo. W przypadku ropni bardzo często konieczne jest antyseptyczne leczenie kanałowe i drenaż wysięku ropnego z ozębnej. Natomiast w przypadku zapaleń przewlekłych można między innymi usunąć uraz zgryzowy lub przeprowadzić leczenie endodontyczne.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dominiak M., Łysiak K., Znamirowska A., Szczepański W., Hałoń A., Porównanie zgodności oceny klinicznej, histopatologicznej oraz radiologicznej przewlekłych zmian okołowierzchołkowych, Dental and Medical Problems, 4/2006.
- Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H., Współczesna endodoncja, Wydawnictwo DENTO, Łódź 2011.
- Burczyńska A., Strużycka I., Dziewit Ł., Wróblewska M., Ropień tkanek okołowierzchołkowych – etiologia, patogeneza i epidemiologia, Przegląd Epidemiologiczny, 3/2017.
