Mucyna to w rzeczywistości nie jeden związek, lecz spora grupa glikoprotein złożonych z rdzenia białkowego i łańcuchów oligosacharydowych. To jeden z kluczowych składników śliny człowieka. Odpowiada m.in. za tworzenie żeli, dzięki czemu ślina ma charakterystyczną gęstą i śluzową konsystencję.
Mucyna – charakterystyka
Mucyny to szeroka grupa różnych związków z grona glikoprotein, które w skrócie można podzielić na wydzielnicze i transbłonowe. Wśród mucyn wydzielniczych znajdują się przede wszystkim:
- MUC2;
- MUC5AC;
- MUC5B;
- MUC6;
- MUC19.
Do grona tego zalicza się również dość charakterystyczną MUC7, mniejszą od pozostałych i wydzielaną w formie monomerycznej. Zarówno jej synteza, jak i sekrecja, zachodzą w gruczołach ślinowych podżuchwowych, podjęzykowych oraz drobnych, rozsianych po całej powierzchni błon śluzowych jamy ustnej. Poza wielkością MUC7 wyróżnia brak w budowie domen bogatych w cysteinę. Z kolei mucynami transbłonowymi są:
- MUC1;
- MUC3;
- MUC4;
- MUC12;
- MUC15;
- MUC16;
- MUC20;
- MUC21;
- MUC22.
Ulegają one ekspresji na powierzchni komórek nabłonkowych układu pokarmowego, układu moczowo-płciowego, a także przewodu trzustkowego oraz gruczołu piersiowego. Cechami wyróżniającymi mucyny spośród innych glikoprotein są przede wszystkim znaczna zawartość reszt seryny, treoniny i proliny oraz duża liczba przyłączonych łańcuchów O-glikozydowych.
Funkcje mucyny
Podstawową rolą mucyny wydzielniczej jest zwilżanie pokarmu, sklejanie bakterii ze sobą oraz ochrona błon śluzowych jamy ustnej (np. przed bakteriami, wirusami, zmianą pH oraz procesami zapalnymi). Właśnie dzięki niej ślina jest lepka, gęsta i może spajać ze sobą kęsy, tworząc z nich porcję bezpieczną i komfortową do przełknięcia, bez ryzyka podrażnienia błon śluzowych i gardła. Chroni również jamę ustną przed wysychaniem i nadmiernym przesuszaniem się.
Z kolei mucyny transbłonowe są głównymi składnikami glikokaliksu, w związku z czym tworzą barierę ochronną na powierzchni błon śluzowych i komórek, zapobiegając wnikaniu chorobotwórczych i szkodliwych patogenów do wnętrza ciała. Domena wewnątrzkomórkowa tych mucyn uczestniczy ponadto w sygnalizacji komórkowej.
Zarówno mucyny wydzielnicze, jak i transbłonowe mogą wchodzić w interakcje z różnymi białkami. Przykładowo MUC5B reaguje ze staterynami, histatynami oraz α-amylazą, wzmagając w ten sposób ochronę jamy ustnej przed patogenami. Natomiast MUC7 reaguje z α-amylazą oraz laktoferyną, powodując podwyższenie aktywności przeciwbakteryjnej tych związków oraz chroniąc przed proteolityczną degradacją obu reagujących ze sobą składników.
Mucyna w terapii nowotworów
Ciekawostką jest, że mucyny od lat są przedmiotem licznych badań naukowych. Co więcej, MUC1 została uznana przez National Cancer Institute jako jeden z kluczowych, najbardziej obiecujących celów w terapii antyrakowej. Udowodniono, że nadmierna ekspresja MUC1 może przyczynić się do blokowania szlaków apoptozy w odpowiedzi na różne czynniki, w tym: stres oksydacyjny, hipoksję i niedobór glukozy. Dodatkowo tworzy solidną, wytrzymałą barierę uniemożliwiającą przenikanie chemioterapeutyków. Grupa naukowców opracowała procedurę otrzymania nowego przeciwciała monoklonalnego anty-hMUC1, łączącego się z podjednostką błonową MUC1. Efekty były zaskakujące – zahamowanie proliferacji komórek raka piersi.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
- Gornowicz A., Bielawska A., Popławska B., Bielawski K., Mucyna-1 (MUC1) jako obiecujący cel molekularny w terapii przeciwnowotworowej. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 73/2019.
