Płyn dziąsłowy (ang. gingival crevicular fluid) stanowi mieszaninę komórek i substancji syntezowanych w tzw. rowku dziąsłowym. Spełnia niezwykle ważne funkcje obronne i regeneracyjne w obrębie tkanek miękkich jamy ustnej, choć w niektórych przypadkach może zawierać szkodliwe związki nasilające stan zapalny.
Płyn dziąsłowy – charakterystyka
Płyn dziąsłowy to ciecz występująca w niewielkich ilościach w szczelinie dziąsłowej. Zawiera lepkie białka osocza, które poprawiają zrosty przyczepu nabłonkowego, wykazują właściwości przeciwdrobnoustrojowe oraz mogą działać na zasadzie przeciwciał. Omawiając dokładniej, w składzie płynu dziąsłowego znaleźć można przede wszystkim:
- neutrofile;
- limfocyty – zarówno limfocyty T, jak i limfocyty B;
- monocyty / makrofagi;
- przeciwciała, zwłaszcza immunoglobuliny G, choć w mniejszych ilościach także IgM oraz IgA;
- układ dopełniacza;
- albumina;
- kolagenaza;
- elastaza;
- trypsyna;
- lizozym;
- składniki mineralne, w tym sód, potas, wapń, magnez, fosforany.
Jak można zauważyć, skład płynu dziąsłowego jest bardzo zbliżony do składu śliny, z tą różnicą, że stosunek jonów potasu do jonów sodu jest odwrotny, a dodatkowo w płynie dziąsłowym nie udaje się zidentyfikować węglanów. Ciekawostką jest, że analiza cytokin występujących w płynie dziąsłowym ma znaczną wartość diagnostyczną, ponieważ płyn dziąsłowy może zawierać w swoim składzie wiele czynników uczestniczących w reakcji immunologiczno-zapalnej. Przebieg procesów immunologicznozapalnych wraz z ich intensywnością w tkankach przyzębia regulują właśnie cytokiny, w tym chemokiny.
Patologiczny płyn dziąsłowy
W konsekwencji niedotlenienia tkanek pod wpływem działania mediatorów stanu zapalnego w ich obrębie tworzy się ognisko zapalne, które intensyfikuje syntezę płynu dziąsłowego. Przedłużająca się miejscowo reakcja zapalna stopniowo prowadzi do zniszczenia kolagenu w tkankach przyzębia, wskutek czego stają się one słabsze, mniej wytrzymałe, podatne na różnego rodzaju uszkodzenia oraz choroby. Odpowiadają za to głównie enzymy proteolityczne – metaloproteinazy macierzy (w szczególności MMP-8 i MMP-9 produkowane w największych ilościach przez komórki napływowe, takie jak granulocyty obojętnochłonne i makrofagi.
W trakcie trwającego stanu zapalnego dochodzi też do aktywacji innych metaloproteinaz, takich jak np. MMP-2 (za co odpowiadają fibroblasty) czy MMP-13 (za co odpowiadają komórki nabłonka dziąsłowego). Cytokiny znajdujące się w określonych przypadkach w płynie dziąsłowym prowadzą o zwiększonych ilości metaloproteinaz, czego skutkami mogą być:
- odsłonięcie szyjek zębów;
- zniszczenie aparatu więzadłowego zębów;
- powstanie większej ilości ubytków.
Ciekawostką jest, że kluczowy czynnik ryzyka gromadzenia się mediatorów stanu zapalnego w płynie dziąsłowym stanowi palenie papierosów, co potwierdziły liczne badania kliniczne. Można więc podsumować, że płyn dziąsłowy może spełniać zarówno pozytywną, jak i negatywną rolę. Wszystko zależy od poziomu higieny jamy ustnej, nawyków dnia codziennego, nałogów, a więc i dokładnego składu tego płynu.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Moś D., Ogłodek E., Ocena wskaźnika wypływu płynu dziąsłowego u kobiet palących nikotynę, Nowa Stomatologia 4/2009, s. 128-131.
- Marsh P., Mikrobiologia jamy ustnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
- Szkaradkiewicz-Karpińska A., Antagonistyczne oddziaływanie Lactobacillus mikroflory jamy ustnej wobec wybranych periopatogenów w badaniach in vitro i in vivo, Poznań 2013.
