Propofol to lek z grupy anestetyków dożylnych, działający silnie na ośrodkowy układ nerwowy, lecz krótko. Powoduje utratę świadomości zależną od zastosowanej dawki. Jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy fenoli. Choć jest bezpieczny dla organizmu, w niektórych przypadkach może powodować działania niepożądane.
Jak działa propofol?
Zazwyczaj propofol używa się do podtrzymania znieczulenia ogólnego, a także do uspokajania pacjenta (przy mniejszych dawkach). Lek podaje się dożylnie, wyłącznie w szpitalach lub w odpowiednio wyposażonych placówkach leczenia dziennego. Propofol jest stosowany także do świadomej sedacji w zabiegach diagnostycznych i chirurgicznych. Często łączy się go z benzodiazepinami lub opioidami.
Ponad 90% leku wchłania się w wątrobie, a efekt utraty przytomności następuje po 30-60 sekundach. Propofol w znaczniej większości oddziałuje z białkami osocza, dzięki czemu działanie jest silne. Przy podaniu jednej dawki pacjent zaczyna się wybudzać po około 5 minutach. Lek ulega wydaleniu w formie metabolitów przez nerki.
Wskazania
Lek stosuje się do indukcji znieczulenia podczas nieprzyjemnych lub bolesnych zabiegów diagnostycznych / terapeutycznych (np. kolonoskopia czy inne procedury endoskopowe). Zarówno w praktyce ambulatoryjnej, jak i na oddziałach intensywnej terapii. Ponadto znajduje zastosowanie jako lek podtrzymujący wcześniej podane znieczulenie.
Zobacz również: Znieczulenie miejscowe.
Przeciwwskazania
Do przeciwwskazań do stosowania propofolu zaliczamy:
- nadwrażliwość na substancję aktywną leku;
- ciąże i poród (także cięcie cesarskie);
- niewydolność serca;
- chorobę niedokrwienną serca;
- hipowolemię;
- padaczkę;
- niewydolność wątroby;
- niewydolność nerek;
- podwyższone ciśnienie śródczaszkowe;
- podwyższone ryzyko anestezjologiczne.
Leku nie podaje się w przypadku noworodków, zaś u osób starszych należy zachować szczególną ostrożność ze względu na zwiększoną wrażliwość na działanie propofolu.
Propofol – skutki uboczne
Zastosowanie omawianego leku może wiązać się z:
- hipotensją;
- lokalnymi dolegliwościami bólowymi w miejscu wkłucia;
- przemijającym bezdechem;
- łagodnie wyrażonymi ruchami mioklonicznymi;
- drgawkami;
- łagodnie nasiloną euforią;
- nudnościami;
- bólami głowy;
- nadciśnieniem tętniczym;
- zaczerwienieniem twarzy;
- halucynacjami.
Skrajnie może wystąpić tzw. zespół propofolowy (PRIS). To rzadkie, ale bardzo poważne i zagrażające życiu powikłanie po podaniu propofolu. Może dotyczyć pacjentów, u których długotrwale stosowano wlewy w wysokich dawkach. W przebiegu PRIS pojawiają się:
- kardiomiotapia;
- kwasica metaboliczna;
- hiperkaliemia;
- hiperlipidemia;
- rabdomioliza.
Zespół propofolowy może prowadzić do niewydolności nerek i niewydolności mięśnia sercowego, a w konsekwencji do śmierci.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lula K., Leki stosowane do znieczulenia ogólnego i ich najczęstsze działania niepożądane, Kraków 2021.
- Kostowski W., Herman Z., Farmakologia – podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
- Owczuk R., Anestezjologia i intensywna terapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
