Środek uspokajający to ogólna nazwa stosowana w odniesieniu do preparatu wykazującego działanie relaksacyjne, rozluźniające, redukujące lęk i napięcie. Najczęściej tego typu preparaty używa się przed zabiegami dentystycznymi (np. ekstrakcją zęba) lub chirurgicznymi, bez względu na wiek pacjenta. Dzięki nim stres związany z czynnościami medycznymi – zarówno diagnostycznymi, jak i terapeutycznymi – jest znacznie mniejszy.
Środek uspokajający – czym jest?
Spotyka się szerokie, skrajne definicje tych środków – od takich, które praktycznie łączą je z preparatami nasennymi, aż do leków działających wybiórczo, usuwających tylko dezorganizację i napięcie, a jednocześnie nie pływających na jakość myślenia i rozumowania. Jeden z podziałów może prezentować się następująco:
- leki przeciwhistaminowe – np. hydroksyzyna;
- leki GABA-ergiczne – np. benzodiazepiny;
- neuroleptyki – np. promazyna, haloperydol.
Środki uspokajające można stosować u kobiet karmiących piersią. Wówczas należy kierować się innym podziałem, który bierze pod uwagę wpływ na jakość kobiecego mleka, a więc i na zdrowie dziecka. Lekami bezpiecznymi i nie wpływającymi na laktację są:
- hydroksyzyna;
- zopiklon;
- oksazepam;
- lorazepam;
- zolpidem.
Drugą grupą są leki, które powinno się wykorzystywać w umiarkowanym stopniu, ponieważ istnieją dowody o ich pewnym wpływie na jakość mleka, jednak nie są one silne czy wyraźnie potwierdzone. Mowa o następujących:
- diazepam;
- alprazolam;
- klonazepam.
Ostatnią grupę stanowią leki uspokajające, których absolutnie nie należy wykorzystywać w odniesieniu do kobiet karmiących piersią:
- klorazepat;
- waleriana;
- estazolam;
- chlordiazepoksyd.
Podsumowując, środki uspokajające do preparaty, które wykorzystuje się celem redukcji wewnętrznego napięcia. Mogą mieć formę gazu (do wdychania przez specjalną maskę), iniekcji do wstrzykiwania oraz tabletek.
Środek uspokajający – wskazania
Środki uspokajające wykorzystuje się w następujących przypadkach:
- planowane czynności diagnostyczne, które wiążą się ze stresem lub niepokojem, np. gastroskopia, kolonoskopia czy nawet tomografia komputerowa;
- planowane zabiegi i czynności terapeutyczne bez względu na dziedzinę medycyny, np. ekstrakcja zęba, łyżeczkowanie jamy macicy czy usuwanie znamion;
- uzupełnienie znieczulenia podstawowego podczas zabiegów chirurgicznych;
- choroby przewlekłe, takie jak nerwica, stany lękowe, schizofrenia, padaczka czy nadpobudliwość ruchowa.
Wskazań jest oczywiście więcej. To lekarz podejmuje decyzję o tym czy zastosowanie środków uspokajających jest konieczne.
Zobacz również: Znieczulenie miejscowe.
Jak działa środek uspokajający?
Działanie środka uspokajającego jest proste i dobrze poznane. Substancja aktywna w nim zawarta wpływa na ośrodkowy układ nerwowy. Selektywnie zajmuje określone obszary białka w mózgu, zwane receptorami (np. GABA). Dochodzi do zahamowania czynności głównych neuroprzekaźników w mózgu, a więc i wyciszenia aktywności układu współczulnego. Efektem przyjmowania środków uspokajających jest rozluźnienie, zmniejszenie lęku, uspokojenie i działanie przeciwdrgawkowe.
Naturalne środki uspokajające
Jeśli na co dzień zmagamy się z silnym stresem lub akurat przechodzimy przez trudne sytuacje życiowe, sięganie po środki uspokajające na receptę nie będzie konieczne. W takich przypadkach warto spróbować naturalnych rozwiązań, takich jak ziołolecznictwo czy aromaterapia. Naturalnymi środkami uspokajającymi wśród ziół są: ziele męczennicy, lawenda, melisa lekarska, szyszki chmielu, lipa oraz rumianek. Z kolei wśród olejków eterycznych wyróżnia się: lawendowy, geraniowy, różany, paczulowy, ylang-ylang oraz bergamotowy.
Należy mieć na uwadze, że naturalne środki uspokajające wykazują słabsze działanie niż apteczne preparaty. W dużym stopniu wpływają na psychikę i działają na zasadzie placebo, choć zioła rzeczywiście mogą wpływać na funkcjonowanie układu nerwowego. Korzystając z ziół zawsze należy wcześniej wykluczyć wszelkie przeciwwskazania.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Żuber M., Środki chemiczne i biologiczne o działaniu niezabijającym, cz. II, Zeszyty Naukowe WSOWL, 1/2007.
- Herman Z., Kostowski W., Farmakologia – podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
- Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
