Okluzja to pojęcie często przewijające się w stomatologii. Odnosi się do relacji między zębami górnymi a dolnymi, określa również ustawienie stawów skroniowo-żuchwowych i dotyka problemu mięśniowego w tym obszarze.
Analiza okluzji
Analiza okluzji polega na sprawdzeniu, czy poślizg żuchwy z pozycji dotylnego położenia kontaktowego żuchwy do maksymalnej okluzji centralnej jest symetryczny i wynosi około 1 mm. W tym celu żuchwę doprowadza się do dotylnej pozycji kontaktowej. Następnie pacjent powinien zacisnąć zęby, w wyniku czego żuchwa przesuwa się doprzednio do pozycji maksymalnej interkuspidacji – symetrycznie, do około 1 mm (prawidłowo) lub asymetrycznie w prawo bądź lewo (objaw zaburzenia). Praktycznie poślizg ten mierzy się między liniami pionowymi zaznaczonymi na zębach przedtrzonowych.
W celu oceny, czy występują przeszkody okluzyjne, pacjent powinien wykonać ruch z nawykowej interkuspidacji do boku, aż do osiągnięcia kontaktu kieł-kieł oraz do przodu, do uzyskania kontaktu brzegów siecznych siekaczy górnych i dolnych. W warunkach prawidłowych podczas ruchu bocznego kontaktują się lekko kły po stronie pracującej, a pozostałe zęby są w dyskluzji.
Rodzaje okluzji
Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje okluzji:
- centralną;
- pozacentralną.
Oba rodzaje znacznie się od siebie różnią i wymagają odrębnego omówienia.
Okluzja centralna
Okluzja centralna stanowi pozycję żuchwy w maksymalnym zaguzkowaniu zębów. Występuje w wyniku obustronnie równomiernego skurczu mięśni przywodzących i cofających żuchwę (stąd nazwa „pozycja mięśniowa”). Przy jednakowym ułożeniu głów żuchwy w obu stawach następuje wtedy maksymalne zaguzkowanie górnych i dolnych łuków zębowych. Żuchwa znajduje się wówczas w położeniu swobodnego zwarcia, przyjmowanego odruchowo (bez przymusowego nastawiania). Dodatkowo jej środek znajduje się w płaszczyźnie strzałkowej.
Cechy prawidłowej okluzji centralnej:
- maksymalne zaguzkowanie zębów umiejscowione w płaszczyźnie środkowej odpowiadającej centralnemu położeniu żuchwy;
- w prawidłowym zwarciu centralnym może występować zgodność pomiędzy dotylnym położeniem zwarciowym żuchwy a maksymalnym zaguzkowaniem zębów lub fizjologiczny poślizg środkowy między tymi dwoma położeniami zwarciowymi żuchwy;
- zarówno w dolnym położeniu zwarciowym, jak i w maksymalnym zaguzkowaniu zębów powinien być zapewniony równomierny kontakt wszystkich zębów bocznych.
W normie fizjologicznej ten typ okluzji jest najczęstszym, powtarzalnym sposobem zwierania zębów przeciwstawnych. W około 90% przypadków nie pokrywa się z pozycją dotylnego położenia kontaktowego żuchwy. Droga pomiędzy tymi pozycjami określana jest jako poślizg centralny. Ma kierunek doprzedni, zgodnie z linią środkową ciała, i wynosi przeciętnie 1,5 mm.
Okluzja pozacentralna
Natomiast okluzja pozacentralna stanowi kontakt górnych i dolnych łuków zębowych, występujący w różnych, pozacentralnych pozycjach okluzyjnych żuchwy. Okluzja pozacentralna występuje w wyniku skurczu określonej grupy mięśni, przemieszczających żuchwę z pozycji okluzji centralnej do położenia odpowiadającego kierunkowi przemieszczenia protruzyjnego, laterotruzyjnego lub retruzyjnego.
Wyróżnia się następujące typy okluzji pozacentralnej uzębienia naturalnego:
- okluzję prowadzoną przez kły – ma miejsce wtedy prowadzenie kłowe po stronie laterotruzji, z jednoczesną dyskluzją zębów pozostałych;
- okluzję z grupowym kontaktem kłów i zębów przedtrzonowych po stronie laterotruzji, z jednoczesną dyskluzją zębów po stronie mediotruzji.
W przypadku uzębienia sztucznego stosunki okluzyjne prezentują się inaczej niż te odnoszące się do uzębienia naturalnego osób młodych. Warunki określające cechy prawidłowej okluzji pozacentralnej zostały określone następująco:
- po stronie pracującej boczne, graniczne ruchy zwarciowe żuchwy odbywają się z kontaktem tylko kłów. Zaś po stronie balansującej dochodzi do natychmiastowej utraty kontaktu zębów;
- w końcowej fazie granicznych ruchów bocznych kontakt występuje jedynie w obrębie siekaczy przyśrodkowych;
- przy doprzednim ruchu zwarciowym żuchwy utrzymuje się grupowy kontakt na górnych siekaczach przyśrodkowych i ewentualnie także bocznych, z natychmiastową dyskluzją powstałych zębów.
Przedstawione wyżej normy w warunkach prawidłowych okluzji zapewniają jedną z podstawowych zasad biostatyki. Mówi ona, że w zwarciu centralnym zęby boczne chronią zęby przednie, natomiast w zwarciu pozacentralnym odwrotnie.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Majewski S., Współczesna protetyka stomatologiczna, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2014.
- Jankowska-Wika A., Ortodontyczne potrzeby lecznicze studentów stomatologii na podstawie badań o metodologii obiektywnej i subiektywnej, Poznań 2014.
- Pietruski J., Pietruska M., Dysfunkcja narządu żucia – przyczyny, diagnostyka, leczenie, Magazyn Stomatologiczny, 12/2013.
