Zębina reparacyjna to rodzaj zębiny wytwarzany przez miazgę zębów wskutek działania preparatów odontotropowych (bioaktywnych) w miejscu odsłonięcia miazgi. Można zatem powiedzieć, że jest to zębina wtórna (trzeciorzędowa), będąca naturalną reakcją obronną organizmu na uszkodzenia dotyczące miazgi zęba, np. w przebiegu próchnicy.
Zębina reparacyjna – co to jest?
Żywa i zdrowa miazga zębów stanowi barierę obronną przed wtargnięciem patogennych drobnoustrojów do organizmu. Natomiast martwa miazga tworzy wrota zakażenia nie tylko dla tkanek okołowierzchołkowych, ale nawet dla odległych narządów wewnętrznych ustroju. Miazga zęba wykazuje duże właściwości obronne i zdolna jest do zwalczania infekcji na drodze fagocytarnej i immunologicznej. Specyficzną formą obrony przed czynnikami uszkadzającymi jest tworzenie zębiny patologicznej, nazywanej również obronną lub trzeciorzędową. Wyróżniamy 2 podstawowe jej rodzaje:
- zębina reakcyjna;
- zębina reparacyjna.
Zębina reakcyjna tworzy się w momencie zadziałania na odsłoniętą zębinę czynników uszkadzających, np. próchnicy, niektórych leków, materiałów stomatologicznych. Tworzą ją zdrowe odontoblasty pomiędzy miazgą, a zębiną fizjologiczną, w odpowiedzi na bodziec działający miejscowo. Taka zębina rożni się od fizjologicznej nieregularną budową oraz mniejszą liczbą kanalików o nieprawidłowym przebiegu.
Z kolei zębina reparacyjna, nazywana również mostem zębinowym, tworzona jest przez preodontoblasty oraz młode fibroblasty w konsekwencji użycia preparatu odontotropowego w miejscu obnażonej lub zranionej miazgi. Jej tworzenie jest więc celowym działaniem stomatologów.
Jak tworzy się zębina reparacyjna?
Na samym początku w procesie powstawania zębiny reparacyjnej uczestniczą fibroblasty, które wytwarzają zębinę włóknistą, bezkanalikową. W momencie, gdy stan zapalny ustąpi, z preodontoblastów różnicują się nowe odontoblasty, wytwarzające zębinę kanalikową. Stosowanie przez stomatologa preparatów odontotropowych w miejscu obnażenia czy zranienia miazgi nazywane jest leczeniem biologicznym, a jego celem jest właśnie powstanie obronnej zębiny reparacyjnej. Stosowane preparaty to najczęściej:
- wodorotlenek wapnia;
- cementy szkłojonomerowe modyfikowane żywicą;
- cementy krzemianowo-wapniowe;
- hydrogel;
- czynniki wzrostu;
- witamina D3;
- białka matrycy szkliwnej (EMD);
- propolis;
- odontoblastyczny materiał różnicujący (mieszanka kilku czynników).
Do dnia dzisiejszego nie udało się jednak znaleźć materiału odontotropowego idealnego. Przykładowo grupa badaczy wykazała, że w miazdze zębów leczonych z użyciem wodorotlenku wapnia występuje mniejszy stan zapalny oraz tworzony jest większy most zębinowy niż po aplikacji EMD. Później jednak inni badacze udowodnili, że w miazdze zębów leczonych EMD pojawia się dużo większe tworzenie zębiny reparacyjnej niż w zębach leczonych wodorotlenkiem wapnia.
Dość ciekawym rozwiązaniem może się okazać propolis, czyli w pełni naturalny surowiec pochodzenia pszczelego. Wykazuje on potwierdzone, silne działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne, a także hamuje syntezę prostaglandyn i wspiera układ immunologiczny przez zwiększenie aktywności fagocytarnej oraz nasilając proces gojenia. Wykazano wręcz, że odpowiedź miazgi na propolis jest porównywalna do cementów krzemowo-wapniowych i lepsza niż przy wodorotlenku wapnia. Propolis indukuje produkcję zębiny kanalikowej wysokiej jakości. Wymagane są jednak dalsze badania.
Zębina reparacyjna – funkcje
Każdy rodzaj zębiny trzeciorzędowej powstaje w odpowiedzi na patologiczne bodźce zewnętrzne. Można zatem w skrócie powiedzieć, że rolą zębiny reparacyjnej jest przede wszystkim ochrona miazgi. To kluczowy element pozwalający na zachowanie zdrowia i żywotności fizjologicznej miazgi zębów.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kolasa M., Szczepańska J., Bezpośrednie przykrycie miazgi w zębach stałych u dzieci – tworzenie zębiny trzeciorzędowej, stosowane materiały. Część II, Nowa Stomatologia, 23/2018.
- Makowiecki P., Trusewicz M., Tyszler Ł., Buczkowska-Radlińska J., Leczenie biologiczne miazgi zębów stałych, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 2/2014.
- Góra M., Nowicka A., Łagocka R., Buczkowska-Radlińska J., Lipski M., Górski M., Mineral Trioxide Aggregate w leczeniu zranienia miazgi, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 2/2008.
