Mineralizacja kości to niezwykle ważne zjawisko na każdym etapie życia człowieka, w przebiegu którego dochodzi do wbudowywania składników mineralnych (głównie wapnia i fosforu) w macierz kostną, dzięki czemu tkanka kostna jest wytrzymała i odporna na uszkodzenia. Ten proces najintensywniej zachodzi u dzieci, u których kościec dopiero się rozwija. Zaburzenia mineralizacji w późniejszym wieku mogą prowadzić do osteoporozy i osteopenii.
Mineralizacja – na czym polega?
Proces mineralizacji można przedstawić schematycznie w następujący sposób:
- inicjacja procesu mineralizacji poprzez wydzielanie pęcherzyków macierzy;
- wzrost kryształów w obszarze kontrolowanym przez grupę osteocytów, w efekcie czego stale wzrasta gęstość mineralna kości.
Cały proces jest kontrolowany przez związki chemiczne dostarczane do organizmu wraz z dietą, głównie witaminy i minerały, a także przez całą gospodarkę hormonalną. Szczególne znaczenie ma tu odpowiedni poziom estrogenów, jonów wapnia, kolagenu, witaminy C oraz witaminy D.
Wspomniane wcześniej pęcherzyki macierzy zawierają liczne enzymy (takie jak np. fosfataza zasadowa czy pirofosfataza), lipidy oraz białka, które oddziałują nawzajem między sobą oraz rozpoczynają proces kostnienia. Wszystko odbywa się początkowo w ich wewnętrznej części, wskutek czego tworzą się pierwsze kryształki hydroksyapatytu. Wraz z upływem czasu i w odpowiednich warunkach zaczynają one rosnąć, zmieniając kształt pęcherzyków macierzy.
Zobacz również: Osteogeneza.
Badanie mineralizacji kości
Badanie mineralizacji kości ma największe znaczenie w przypadku osób po 50.-60. roku życia, czyli u tych, u których pojawia się zwiększone ryzyko osteopenii i osteoporozy. Są to choroby związane ze spadkiem gęstości mineralnej kośćca, co predysponuje do częstych, patologicznych złamań nawet bez urazu. Niekiedy wystarczy, że osoba z osteoporozą mocniej kichnie lub spadnie z łóżka, aby doszło do poważniejszego złamania.
Ogólną mineralizację ocenia się bardzo często, obserwując trzon drugiej lub trzeciej kości śródręcza. Suma grubości obu warstw korowych trzonu powinna być równa połowie szerokości trzonu paliczka w przypadku prawidłowo zmineralizowanej kości. Stopień uogólnionej osteoporozy można efektywnie ocenić, porównując relację sumy grubości obu warstw korowych do szerokości trzonu.
Podstawowym badaniem oceny gęstości kości jest densytometria, która mierzy gęstość mineralną kości (BMD) i pozwala ocenić ryzyko złamań. Mierzy gęstość mineralną kości w szyjce kości udowej oraz odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Są to istotne miejsca do diagnozy osteoporozy i monitorowania jej leczenia. W niektórych przypadkach badanie może obejmować także przedramię lub kość piętową.
Zaburzenia mineralizacji kości
Odpowiedni poziom spożycia wapnia i witaminy D zapewnia utrzymanie dobrego stanu układu kostnego. W przypadku długotrwałego niedoboru wapnia, w połączeniu z niedostatecznym spożyciem witaminy D, może dojść do rozwoju hipokalcemii, manifestującej się obniżeniem stężenia wapnia całkowitego w surowicy krwi poniżej 2,25 mmol/l lub obniżeniem stężenia wapnia zjonizowanego poniżej 0,95 mmol/l. W szczególności niedobory tych składników zaburzają znacząco równowagę pomiędzy działaniem osteoblastów i osteoklastów, co w konsekwencji prowadzi do ubytku masy kostnej.
Z obniżoną gęstością mineralną kośćca wiąże się zwiększone ryzyko złamań u osób starszych i kobiet w okresie okołomenopauzalnym (ponieważ spadek gęstości mineralnej w dużej mierze wiąże się też z zaburzeniami hormonalnymi, szczególnie ze spadkiem poziomu estrogenów).
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Nowaczyk P., Kozanecka K., Bajerska J., Spożycie wapnia a gęstość mineralna kośćca i ryzyko złamań u wegetarian i wegan, Probl Hig Epidemiol 2018, 99(4): 303-309.
- Kuropka P., Kuryszko J., Mazurkiewicz-Łyczewska S., Mineralizacja tkanki kostnej, Medycyna Weterynaryjna, 62/2006.Pawlikowski M., Centra biomineralizacji (zwapnień) tkanek człowieka. Część I., Auxiliary sciences in archaeology, preservation of relicts and environmental engineering.CD no 24, 2018.
